| |
|
| 25 Aralık 2019 12:56 | |
| yeSa | Cevap: Değer Nedir Insan değer verdiği şeylere gözüyle bakar yüreğiyle taşır |
| 25 Aralık 2019 12:46 | |
| Sır | Değer Nedir Değer(İng. value), birçok anlama gelebilir. Ahlaki açıdan: Bir şeyin önemini belirlemeye yarayan soyut ölçü, bir şeyin değdiği karşılık, kıymet. Ekonomik açıdan: Bir şeyin para ile ölçülebilen karşılığı, bedel, kıymet, paha, valör. Değerler Felsefesinde(aksiyoloji): Kişinin isteyen, gereksinim duyan bir varlık olarak nesne ile bağlantısında beliren şey Matematikte: Bir değişkenin veya bilinmeyenin sayı ile anlatımı. Toplumbilimde: Bir ulusun sahip olduğu sosyal, kültürel, ekonomik ve bilimsel değerlerini kapsayan maddi ve manevi ögelerin bütünü anlamlarına sahiptir. Biz burada Ahlak ve toplubilim açısından irdeleyeceğiz. Değerler felsefesini ve değerin oluşumunu sonraki yazıda sorgulayacağız. Değerlilik Nedir Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. Değer, hangisinin yaşamak için daha iyi olduğuna karar vermek amacıyla şeylerin önemini belirler. Doğru davranışla ilgili olduğu için ahlak ile ilişkilidir. Ahlak: üzerinde uzlaşılan, bireyler arası kurallar bütünüdür. Ahlak toplumun değer yargıları sistemidir. Değer ise toplumun önemli olarak nitelendirdiği ortak edimleri nitelendirebileceği gibi, ahlaktan farklı olarak bireysel öneme sahip şeyleri de nitelendirir. Ahlak bir sistemdir, ögeleri olan bir bütündür. Değer ise bir sıfattır ve ahlaka bağlı olabildiği gibi, ayrı olarak da düşünülebilen bir önemlilik nitelendirmesidir. Mutlak- Göreli Değer Nedir Kişisel ve kültürel değerler mutlak-göreli olarak ayrılmıştır. İnsanlar, gruplar, toplumlar, arasındaki değerlerin göreli olabileceği söylenmiştir. Mutlak değerler ise bireysel deneyimlerin dışında, herkesin kesin olarak kabul ettiği önemi belirtir. Tarih boyunca mutlak değer tanımları yapılmış olsa da, en azından mutlaklığın göreli olduğunu belirtmek gerekir. Örneğin: bir toplumda ineklerin ya da maymunların kutsal olduğuna inanılmaktadır. Toplum içinde bu değer mutlak olabilir ancak diğer toplumlarca bir önemi yoktur. Başka bir örnek ise en genel değer yargısı hakkında olabilir. İçeriği en geniş değer hayat hakkında olabilir mi? Mesela “hayat değerlidir” diyelim. Bütün canlılarca önemi yadsınmaz bir önerme söylemiş oluruz. Bu da mutlak değere örnektir ancak istisnaları mevcuttur. Hayatına değer vermeyen, onu sonlandıran, dini-kültürel nedenlerden değer veren veya başka hayatlara değer vermeyen insanlar mevcuttur. Bu da bize en mutlak tanımda dahi göreliliği hatırlatmaktadır. İçsel- Dışsal Değer Nedir Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. Değerler araçsal ve içsel değer olmak üzere de ayrılabilmektedir. Araçsal değer bireyin dışındaki bir ögenin değeridir. Bir müzik aletine sahip olmak, ve bununla bir yeteneği sergileyebilmek birey için değerlidir. O halde alet araçsal değere sahiptir. İçsel değer ise araçsal değere özelliklerini veren nitelemedir. Bireyin kendisi için neyin önemli olduğuna karar vermesidir. İçsel ve araçsal değer ayrımı felsefede daha çok kullanılır. Ne var ki, içsel- araçsal ayrımı bize hem bu kavramı, hem de bireyselliği sorgulatır. Değer nerede oluşur? Değer yukarıda bahsettiğimiz gibi göreli bir sıfat ise, tüm değerler içsel değil midir? Peki müzik aletini bireyden bağımsız görebilir miyiz? Onun müzik aleti olmasını sağlayan insan değil midir? Bir müzik aleti insan olmadan, hala müzik aleti kalabilir mi? Değer Vermek Nedir Yukarıda teorik bilgi verdik. Şimdi değerlere ilişkin felsefi sorgulama yapalım. Yani mevcut olanı, felsefe de dahil yeniden düşünelim. Daha önce söylediğimiz gibi iyilik, önem, öncelik gibi sıfatlar görelidir. Herkese göre değişen değer yargılarından genel olanını akla getirelim. Herkese göre değerli olan ne olabilir? Siz başka alternatifleri düşünürken, en genel değer birimini örnek vereceğiz. Çağdaş dünyada topluma göre değişmeyen genel bir ölçüt, para, bize değer felsefesinde örnek olabilir. Para birimleri değişse de, para nesnesi her yerde aynıdır. Belli bir dayanağı olmayan ancak değerli olduğu varsayılan kağıtlara para demekteyiz. Eskiden altın karşılığı vardı ancak günümüzde para sadece birer varsayımdır. Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. Para bir satın alma aracı olmanın dışında, değer belirleyen bir referans olarak da kullanılmaktadır. Mecazi bir anlatımla değil, gerçek anlamda referans olduğunu belirtmeliyiz. Artık her varlık parasal değeri ile düşünülmektedir. İnsanların dahi yasal olarak alınıp satıldığı, satın alma olmasa bile para birimi üzerinden değerinin belirlendiği bir düzende yaşamaktayız. Dünyanın en çok kullanılan ve dominant para birimi, ABD. Doları’ndan bahsedelim. Diğer tüm para birimlerine ve dolayısıyla yaşantılara değer veren bu kağıtlar ABD. tarafından matbaada basılmaktadır. İstediği gibi para basan ABD. ye dünya ekonomisini yönlendirme olanağı veren nedir? Tabi ki askeri güç, yani insan öldürmek. Dünyaya değerini veren ABD Doları gücünü askerlikten, öldürmekten almaktadır. Ana değerimiz değerini silahlı güçten alıyor. O halde değer tanımına geri dönelim. “Değer önem belirler.” Demek ki önem verdiğimiz şey sömürüdür. Para sömürüye dayanmaktadır. En genel değerimiz, nedensiz biçimde basılan kağıtlara, onlar da diğer insanların sömürülebilmesine dayanmaktadır. Önem verdiğimiz şey para, yani önem verdiğimiz şey sömürüdür. Sömürüden kasıt, kaynakların adaletsiz biçimde harcanması, hayat organizmasının telafi edilmeyecek biçimde zarara uğratılmasıdır. Belki de Nietzsche‘nin 15o yıl önce söylediği gibi, değerlerin yeniden değerlendirilmesi gerekiyor. Ancak onun söylediklerine değer vermek yerine, değerleri sorgulamak gerekiyor. Bu filozof insanlardan eleştiri istemişti. Her şeyin eleştirisini yapmalıydık. “Tanrı öldü” sözleri bir olayı değil, eskimiş anlayışı belirtmekteydi. Ancak onun dediklerini yapmak yerine, sözlerin biçimine takılı kaldık. Felsefe yapmak yerine, görünenle yetindik. Dil perdesinin ardındaki felsefeyi göremedik. Değerleri sorgulamayı beceremedik. Bütün felsefe tarihinin tavsiyelerini görmezden gelerek, sorgulamak yerine hazıra konduk. Değerlendirmek yerine benimsedik. Sonuç, değer yargılarının yok edici nitelik almasıdır. Mevcut değerlerle belki de torunlarımızın bile göremeyeceği bir gelecek üretmekteyiz. |
