IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

Kendini her anlamda kanıtlamış olan Türk toplulukları örf ve âdetleri, inanç ve uygulamaları, yaşam biçimleri, giyim-kuşamları, mutfağı vb. ile büyük bir zenginliğe sahiptir. Türk kültürü içerisinde önemli bir yere sahip olan he-diyeleşme de bu kültür zenginliğinin bü*yük bir halkasını oluşturmaktadır. Zira hediyeleşme; doğum, sünnet, kız isteme, nişan, düğün, bayram gibi kişiyi ve top*lumu ilgilendiren hadiselere bağlı olarak gerçekleştirilen bir nezaket ifadesidir. Hediye alışverişi, bir bakıma söyle- nemeyen duyguların ifadesi, gönülden ve akıldan geçirilen bütün hislerin somut-laştırılarak eyleme dönüştürülmesidir. İnsanlar, birbirlerine verdikleri değeri göstermek amacıyla duygularını somutlaştırır ve bunu bir hediyeyle ölümsüzleştirirler.
Hediye alışverişinin altında gönül alma, fedakârlık yapma, sevindir*me, mutlu etme, maddi ve manevi destek sağlama, iyilik, tokgözlülük, cömertlik gibi duygu ve düşünceler vardır. Gelene*ğimizden kopup gelen hediyenin maddi boyutu insanlar için pek de önemli değil*dir. “Çam sakızı çoban armağanı…”, “Az veren candan, çok veren maldan…” vb. düşüncelere bağlı olarak yürekten sunu*lan hediyeler ile bir insana unutulmadığı gösterilebilir, özel bir günün anlamı ha-tırlatılmaya çalışılır ya da daha önemlisi yaşama sevinci verilebilir. Bu sayede, hediye bazen kutlama, bazen teşekkür, bazen de özür dilemek yerine geçebilir. Alınan hediyeler bu yönleriyle kişinin tarzını, ruh halini yansıtır. İnsanlar çoğu zaman “Hediyenin ne önemi var.” tarzında ifadeler kullansalar da aslın*da hediyenin ve hediyeleşmenin büyük önemi, anlamı vardır. Hediye sayesinde insanlar, çoğu zaman telaffuz edemedik*leri duygu ve düşüncelerini ifade etme fırsatı bulurlar.

Hediyeyle gönül alır, kırılan kalpleri onarır, fedakârlık yapar, sevgi ve saygılarını göstermiş olurlar.Hediye alışverişinin güzel ve anlam*lı bir şekilde nasıl işlendiğine, hediyeleş-menin aşk, sevgi, fedakârlık, samimiyet, cömertlik gibi duygulara nasıl tercüman olduğuna Piedra Irmağının Kıyısında Oturdum Ağladım adlı roman içerisin*de anlatılan bir masalda tesadüf ettik. Kahraman, annesinden dinlediği masalı şu şekilde anlatmaktadır: Bir delikanlı ile bir genç kız birbirlerine deli gibi âşık olurlar. Birbirlerini o kadar çok sever*ler ki nişanlanmaya karar verirler. Ge*nellikle nişanlılar birbirlerine hediyeler sunarlar. Ancak delikanlı yoksuldur ve hediye alacak parası yoktur. Sahip ol*duğu tek zenginlik, ona dedesinden ka*lan saattir. Delikanlı, sevgilisinin güzel saçlarını düşünerek ona gümüş bir tarak almak ister. Bunun için de dedesinden kalan kol saatini satmaya karar verir. Aynı şekilde genç kızın da sevdiği erkeğe nişanlılık hediyesi alacak parası yoktur. O da yaşadığı yerin en büyük tüccarına giderek, kestirdiği saçlarını satar. Eline geçen parayla da sevdiği adamın saati*ne altın bir köstek satın alır ve nişan*lanacakları gün buluştuklarında genç kız nişanlısına, onun sattığı saat için bir köstek; delikanhysa genç kıza, kızın kestirdiği saçlarını taraması için gü*müş bir tarak hediye eder (Coelho 2004: 203-204). Hediyelerin kullanılacağı alan kalmamış olsa da niyet ve fedakârlık unutulmayacak kadar büyük ve önemli boyuttadır.Türk kültüründe hediye alışverişi, verildiği zamanlara göre çeşitlilik gös*termektedir.
Doğum günü, evlilik yıl*dönümü, anneler günü, yılbaşı gibi özel günlerde verilen hediyeler, Türk kültü*rüne Batı’dan gelmiştir. Geleneğimizde bu günlere bağlı olarak hediyeleşme yeni yeni görülmektedir. Türk kültüründe daha çok dinî ve millî bayramlarda, do*ğum, nişan, askere uğurlama, uzak yola gönderme, düğün gibi günlerde hediye-leşmeler görülür.
Bütün Türk boylarında olduğu gibi Kazak Türkleri arasında da hediyenin oldukça önemli bir yeri vardır. Onlar, doğumdan ölüme kadar hayatlarının bü*tün devrelerini hediyelerle süslemiş ve anlamlı hale getirmişler, belirli günlerde hediyeler vererek birbirlerini onurlan*dırmışlardır. Hediyeleşmenin hak ettiği yeri bulduğu önemli zamanlardan biri de evlenmeye bağlı olarak gerçekleşti*rilen hediye alışverişidir. İnsanların en önemli geçiş dönemlerinden biri olan ev*lilik ve evliliğe bağlı olarak sunulan he*diyeler, insanların duygularıyla birlikte toplumların da gelenek ve göreneklerini yansıtmaktadır. Evlilik müessesesinin gerek dinî kurallara gerekse toplum ku*rallarına göre kutsallık arz etmesi, evli*lik öncesi ve sonrasındaki uygulamaları da kutlu bir gelenek haline getirmiştir.
Bu çalışmamızda, Kazak Türkle*rinde evlenme geleneğine bağlı olarak geçmişten günümüze uygulanan hediye alışverişini örf ve âdetler doğrultusunda değerlendireceğiz. Aynı zamanda Kazak Türklerindeki hediye uygulamaları ile Türkiye’nin çeşitli illerindeki hediye uy*gulamalarını evlilikteki aşamalara göre başlıklar altında örneklerle karşılaştıra*cağız.

aLinti..