ABD, terörle ilk savaşını Akdeniz'de Türk Korsanlarına karşı yaptığını savunuyor. Peki belgelere göre ABD ile Osmanlı Korsanları arasında gerçekte neler yaşandı?
26 Ekim 2006 10:24
Yazı boyutunu büyütmek için


Yaşar İliksiz'in haberi

Eylül 2006 tarihli 147. sayısında "Denizciliğin Gizli Tarihi ve Türk Korsanları" ile ilgili geniş bir dosya hazırlayan Bilim ve Ütopya Dergisi ekibi dosya için bilgi ve belge ararken Time Dergisi'nin internet sitesinde hayli ilginç bir ibare ile karşılaştı.

“Amerika’nın terörle ilk savaşı Akdeniz’de gerçekleşti” ifadesinin yanında Akdeniz'de bir Türk gemisinin yer aldığı Osmanlı ve Avrupa haritası yer alıyordu. Haber7 olarak, bu ilginç görüntüyü Time dergisinin sitesinde yer aldığı haliyle sunuyoruz...



Şimdi gelelim bu fasılda çok önemli bir arşiv belgesine.

Bu belge ABD'nin İngilizce dışında imza atmak zorunda kaldığı ilk resmi anlaşma ve Osmanlı Deniz Kuvvetleri’nin, bugün Amerikalılar tarafından barbar olarak nitelendirilen yaklaşımlarına da tarihsel bir cevap niteliği taşıyor.

Bu aynı zamanda ABD’nin ‘terörist’ olarak nitelendirdiği ve ‘sonuna kadar savaşacağız’ dediği güçlerle başı sıkıştığında "paşa paşa" anlaştığının tarihi delilini de teşkil ediyor.

Avrupa standartlarına göre mutevazi de olsa, yeni bir denizci devlet olmayı arzulayan ABD, 18. yüzyılın sonlarına doğru denizlerde boy göstermeye başladı…

1783 yılında ABD bandıralı askeri gemiler uluslararası sulara açıldı.
25 Temmuz 1785'te, Atlantik'te Cadiz açıklarında, ABD bandıralı ilk gemi Cezayir açıklarında Osmanlı korsanlarınca ele geçirildi. Bu gemi, Boston limanına bağlı, Kaptan Isaac Stevens'in idaresindeki Maria idi.

Daha sonra Philadelphia Limanına bağlı, Kaptan O’Brien’in Dauphin’i de Osmanlılarca yakalandı. 1793 Ekim ve Kasım aylarında tam 11 ABD gemisi Osmanlılar’ın eline geçmişti.

Akdeniz'de teröristerle savaştı denilen ABD gemileri kendilerine ait olmayan sularda gezinirken Osmanlılarca birbiri ardına yakalanınca, çareyi Osmanlı ile anlaşmakta buldu.

Amerikan Kongresi, 27 Mart 1794 tarihinde, Osmanlı denizcilerine karşı koyacak güçte savaş gemileri inşa edilmesi veya satın alınması için, Başkan George Washington'a 700.000 altına yakın harcama yetkisi verdi. George Washington, 5 Eylül 1795’te ABD Osmanlı Korsanları ile anlaşma yapmayı kabul ettiğini açıkladı. Osmanlılar ile yağılan bu tarihi anlaşma sayesinde, modern ABD donanmasının temelleri atılıyordu.
Bu anlaşmaya göre ABD, Cezayir’deki esirlerin iadesi ve gerek Atlantik’te, gerekse Akdeniz’de ABD sancağı taşıyan hiçbir tekneye dokunulmaması karşılığında, 642.000 altın ve yılda 12.000 Osmanlı altını(216.000 dolar) ödeyecekti.

ABD'YE VERGİ ÖDETTİREN İLK DEVLET OSMANLI

Dili Türkçe olan ve 22 maddeden oluşan anlaşmaya, Başkan George Washington ve Cezayir Berlerbeyi Hasan Dayı imza koydular.
Böylece ABD ilk kez bir devlet tarafından yıllık vergiye bağlanmış oldu.
Bu ABD’nin iki asrı aşan tarihinde, yabancı bir dille imzalanan tek anlaşma olduğu gibi, yabancı bir devlete vergi ödemeyi kabul eden tek Amerikan belgesidir…

Anlaşmadaa ABD yi temsilen Başkan, Osmanlı’yı temsilen Padişah ve hatta sadrazam bile değil, şimdiki Vali statüsünde olan Beylerbeyinin imzası bulunuyordu. Bu tarihi vesikayı, devletleri adına imza eden görevliler, ABD adına Başkan George Washington ve Osmanlı adına Cezayir Beylerbeyi Hasan Paşa idi.

1795 tarihli Osmanlı eyaleti Cezayir ile ABD arasındaki barış anlaşmasının muhtevası

5 Eylül 1795 (21 Sefer 1210) Tarihli Osmanlı Eyaleti Cezair ile ABD Arasındaki Dostluk ve Barış Anlaşması 22 Madde halinde Türkçe (Osmanlıca) olarak kaleme alınmış.
Tamamı 22 fasıl ve bir hatimeden mürekkep anlaşmaya göre ABD Cezair-i Garp Ocaklarına 12.000 altun vermeyi kabul ediyor.

Anlaşmanın özgün metninin ilk üç maddesi şöyle. Anlaşmanın tam metni Bilim ve Ütopya dergisinin Eylül 2006 tarihli sayısında yer alıyor. Biz haber7.com olarak sizlere bir fikir vermesi açısından ilk üç maddeyi Osmanlıca oalrak sunuyoruz.

1. Fasıl

İbtida ki faslın kavi u kararı oldur ki işbu 1210 senesinde hala Merikan Ceziresi Eyaletlerine mutasarrıf dostumuz Cor-co Vaşinto (George Washington) her biri zebti(?)nam Merika hakimi ile ocağımız Mahruse-i Cezair-i Garbta sahib-i devlet olan saadetlü Hasan Paşa (Cezayir Dayısı Hasan Paşa) -yesserellahü ma ye-zid vema yeşa- Hazretlerinin rey ve as-ker-i mansure Ağası ve kul kethüdası ve sair erbab-ı divan ve cümle asakir-i mansure ve canibinin reayaları ittifakıyla bu sulh ve selahımız ve metin ve muhkem olub sabit olmuştur. Ba'del yevm sulhü-müze muhalif ve mugayir ve fasid idicek bir söz kalmamış. Vesselam( Bu anlaşmanın her maddesi selam ile bitmektedir ki bunun anlamı barıştır)) Tahriren Fi 21 Safer, Sene 1210.

2. Fasıl
İkinci faslın kavi u kararı oldur ki Merikan hakimi dostumuzun gemileri gerek büyük ve gerek küçük ve kezalik anların hükmünde olan reayasının gemileri mahruse-i Cezayir iskelesi veyahut taht hükmünde olan iskelelere varurlar ise adet-i kadim üzere rızklarından ötürü sattıklarında sair İngiliz ve Felemenk sevid bazerkanlarının vire geldüği ve anlara akdo-lunan gümriği 100 guruşta beş guruş gümrük alına. Ziyade taleb olunmaya. Ve bir dahi budur ki satılmayan rızkların yine gemiye koyup götürmek murad ettiklerinde bir kimesne anlardan bir şey talep itmeye. Ve mezkur iskelelerde bir kimesne anları incidüb alıkomalayalar. Vesselam. Tahriren fi 21 Safer 1210.
3. Fasıl
Üçüncü faslın kavi u karan oldur ki Merikan hakimi dostumuzun gerek korsan ve gerek bazargan ve gerek Ceza-ir'in korsan ve bazargan gemileri ruy-i deryada birbirlerine rastgelüb buluştuklarında aramaktan ve birbirlerin incitmekten beri olup rivayet ve hürmet ile birbirlerinden yollarına gitmeden bir kimesneye mani olmaya. Ve biri dahi budur ki içlerinde herkangı cins olursa olsun yolcu oldukta rızkları ve malları ve eşyalarıyla her ne canibe giderler ise birbirin incidüb bir şeylerin almaya ve bir yere götürmeyeler ve eğtendürmeyeler ve hiçbir vecihle birbirlerine zarar u ziyan itmeyeler. Vesselam. Tahriren fi 21 Safer 1210.

***

Fakat tarihin şanlı sayfalarına bakarak övünmek kadar, yaşanan acziyetlere bakarak da ders almak da önemli.


Çünkü bu anlaşma sonrasında temelleri atılan modern Amerikan Donanması, ABD'nin emperyalist amaçları için uluslararası sularda bugün dünyanın en büyük donanması olarak gezmeye devam ediyor.


ABD'yi vergi ödemeye mecbur bırakan tek güç olan Osmanlı Donanması ise kendisini yenilemeyi başaramayarak, bu tarihten sadece 33 sene sonra 20 Ekim 1827 yılındaki Navarin Deniz Savaşı'nda, "dünyanın ahşap gemili son donanması" olarak sulara gömülmekten kurtulamadı...

(Haber7)