Çevrimdışı

Kompleks, ya da daha açık bir şekilde aşağılık kompleksi dediğimizde aklımıza gelen ilk isim Alfred Adler oluyor. Kuramının önemli bir kısmını aşağılık kompleksi çerçevesinde sözünü ettiğimiz bağlama oturtan psikiyatr ve filozof Alfred Adler (1870-1937), bireyleri anlayabilmemiz için onları sosyal çevreleri içinde etkileşimli incelememiz gerektiğine vurgu yapıyor. Sosyal çevrenin öneminin bu denli altını çizen kuramcı, hepimizin yegâne arzu ve hedefininse birilerine karşı aitlik hissetme ve değerli olduğumuzu sezme olduğunu düşünüyor. Adler’e göre ne zaman ki sosyal çevremiz bize cesaret veriyor, hissettiğimiz yeterlilik hisleri ve sosyal onay çerçevesinde bizler de yardımsever davranışlar sergiliyoruz. Ancak olur da sosyal çevreden yeterli desteği göremezsek diğerlerini kendimize rakip görüyor ya da çabalamayı bırakarak geri çekiliyoruz. Bu noktada kendimizi diğerlerinden daha aşağıda görmemizin yaratabileceği stresi de aşabilmemiz gerekiyor. Adler’e göre bu aşağılık komplekslerinin kaynağında kişinin ailesiyle yaşadığı sorunlar olabileceği gibi fiziksel bir engel ya da sosyal çevreye olan ilginin kaybı da yatabiliyor.

Öyleyse kompleks, kişinin patoloji boyutunda kendisini zayıf ve yetersiz görmesi olarak tanımlanabilir. Adler’in kuramıyla devam edecek olursak, aşağılık kompleksi nevroza* yol açıyor. Nevroz, genel olarak zayıflığın kullanılması olarak görülebiliyor. Diğerleri üzerinde bir güç oluşturan nevrotik davranış, çevreden sempati ve dikkat toplama amaçlı oluyor. Nevrozun, kendisini depresyon, kaygı, fobiler, kişilik bozuklukları, sınır kişilik bozukluğuyla ortaya koyabildiğini bildiğimize göre, sorunuzun yanıtını da vermiş oluyoruz. Kompleksler, kendilerini depresif eğilimlerle ortaya koyabilen nevrozlara neden olabilmektedirler.

*Nevroz: Nevroz, günümüz psikoloji terminolojisinde artık resmi olarak kullanılmıyor. Bunun nedeninin, terimin en etkili Freud tarafından kullanılmış ve Freud’un kurduğu psikanalist kuramın dünyadaki popülaritesinin giderek azalmış olmasından kaynaklandığını söyleyebiliriz.