Psikolojiye Giriş: Psikolojide İç Salgı Bezi Olan Adrenal Bez Nedir? Ne Değildir?

‘’Endokrin Sistemi’’ ya da ‘’İç Salgı Bezleri’’ olarak karşımıza çıkan yapı ‘’Hormon’’ adı verilen salgılarını vücudun başka bölgelerindeki hedef hücrelere ulaştırabilmek için kan içine salgılayan bezlerdir. Hormonlar davranışlar üzerinde etkilidir. Özellikle vücudun gelişim dönemlerinde ergenlik ve menapoz dönemlerinde hormonlar vücut dokularının organizasyonunda ve vücutta aniden ortaya çıkan bir değişiklikte etkili görevler üstlenirler. Öte yandan cinsel davranışlar, konsantrasyon, uyku, heyecan ve strese karşı geliştirilen tepkilerde etkilidirler. Hormonlardaki ani değişiklikler depresyon gibi ciddi baz› psikolojik rahatsızlıkların temelini de oluşturur. Vücudumuzun farklı bölgelerinde farklı görevler üstlenen salgı bezleri bulunmaktadır. Davranışların sebeplerini anlama adına bu bezlerin yapısı ve görevlerine değinmek faydalı olacaktır.

ADRENAL BEZLER: Böbreklerin üst kısmında bulunan yapıya ‘’Adrenal Bez’’ adı verilmektedir. Böbrek üstü bezler farklı hormonların üretilmesinden sorumludurlar. Bunlardan ilki ‘’Kortizol’’ hormonudur. Bu hormon karaciğerde depolanmış olan şekerin serbest bırakılarak vücudun anında gerekli enerjiye kavuşmasını sağlar. Kortizolün yapay olarak üretilen haline ‘’Kortizon’’ adı verilir ve birçok hastalığın tedavisinde kullanılır. Kortizon kullanımının yan etkileri olduğu bilinmektedir. Böbrek üstü bezler tarafından salgılanan bir diğer hormon olan ‘’Epinefrin’’ organizmanın acil durumlara tepki verebilmesi için önemlidir. Adrenalin olarak da tanımlanan bu hormon kana karıştığında, kalp atışı ve kan basıncını arttırır, sindirimin durmasına, göz bebeklerinin büyümesine, kan dolaşımı içerisine daha çok şekerin karışmasına, gerekiyorsa kanın pıhtılaşmasına ve sempatik sinir sisteminin harekete geçmesine neden olur. Böbrek üstü bezler tarafından üretilen diğer bir hormon ise ‘’Norepinefrin’’ ya da diğer adıyla ‘’Noradrenalin’’ olarak adlandırılırlar. Kan damarlarının büzülmesine yol açarak kan basıncını arttırır. Yaşanılan stres yaratan bir durumla ilgili metabolizmanın baş etme anlamında hazır olmasını sağlar.


KAYNAK: PSİKOLOJİ TARİHİ KİTABI