[Kalemzede]

Psikolojiye Giriş: Psikolojide İç Salgı Bezi Olan Gonadlar Nedir? Ne Değildir?

‘’Endokrin Sistemi’’ ya da ‘’İç Salgı Bezleri’’ olarak karşımıza çıkan yapı ‘’Hormon’’ adı verilen salgılarını vücudun başka bölgelerindeki hedef hücrelere ulaştırabilmek için kan içine salgılayan bezlerdir. Hormonlar davranışlar üzerinde etkilidir. Özellikle vücudun gelişim dönemlerinde ergenlik ve menapoz dönemlerinde hormonlar vücut dokularının organizasyonunda ve vücutta aniden ortaya çıkan bir değişiklikte etkili görevler üstlenirler. Öte yandan cinsel davranışlar, konsantrasyon, uyku, heyecan ve strese karşı geliştirilen tepkilerde etkilidirler. Hormonlardaki ani değişiklikler depresyon gibi ciddi baz› psikolojik rahatsızlıkların temelini de oluşturur. Vücudumuzun farklı bölgelerinde farklı görevler üstlenen salgı bezleri bulunmaktadır. Davranışların sebeplerini anlama adına bu bezlerin yapısı ve görevlerine değinmek faydalı olacaktır.

GONADLAR: Erkeklerde erbezleri, kadınlarda yumurtalıklar ve az miktarda da böbreküstü bezleri ‘’Erkeklik ve Kadınlık Hormonu’’ olarak bilinen androjen ve östrojen salgılarlar. .Bu iki hormon her iki cinste de bulunur. Fakat erkeklerde ‘’Androjen’’, kadınlarda ‘’Östrojen’’ daha baskındır. Kadınlarda hamilelikte 3 ve 4. aylarda testosteron hormonunun varlığı; fetüsün erkek, yokluğu ise kız olarak gelişmesine yol açacaktır. Testosteron ve diğer androjenler hem erkek hem de kadın yetişkinlerde cinsel ilgi ve cinsel davranışları yönlendirir. Kadınlarda fazla miktarda androjen üretilmesi sesin kalınlaşması, sakalın çıkması ve göğüslerin küçülmesine yol açarken, erkeklerde östrojen artması tam ters bir şekilde sesin incelmesi, sakalın çıkmaması ve göğüslerde büyümeye neden olur. Birçok araştırma testosteronun saldırganlık ve şiddet davranışlarında rol oynadığını göstermektedir. Östrojen, testosteronla ilgilidir fakat saldırganlık davranışlarını etkilememektedir. Daha çok kadınlarda cinsel davranışla ilgili olan östrojen yumurtalıklar alındığında azalır, fakat cinsel ilgi belirgin düzeyde düşüş göstermez. Bunun yanında östrojen; sözel beceriler, algısal hız gerektiren testlerdeki performans artışı, el çabukluğu gibi becerilerle ilgilidir. Bu sebeple kadınlar adet dönemlerinde bu tarz bilişsel görevlerde daha başarılıdırlar. Menopoz döneminden sonra kadınlarda östrojen azaldığından felç ve kalp krizi riski de artmaktadır.

KAYNAK: PSİKOLOJİYE GİRİŞ KİTABI