[Cry]

Uzun zamandır aklımızı kurcalayan önemli bir mesele haline geldi. Toplum ve aile yapısının değişmi neticesinde 2 çocuklu çekirdek ailelerin yerine atom aileler almaya başladı. “Tek çocuklu aile”. Aslında yaşadıklarım, tecrübelerim ve bilgim tek çoculu bir aile modelinin birçok yönden sağlılı ve yeterli olmadığı yönündedir. Bu hem aile açısından, hemde çocuk açısından son derece zorlayıcı bir durumdur.
Aile açısından bakıldığında tek çocuk ilk başta rahat gibi görünsede aslında anne babayı yoran bir durumdur. Bir çocuk 1-2 yaşına kadar her durumda anneye bağımlı olarak yaşamını sürdürür. Bu yaştan sonra artık dışa yönelmeye başlayan çocuk ikili oyunlara, grup oyunlarına yönelmeye başlıyacaktır. Bu yaştan sonrada aileyi elbette bekleyen zorluklar olur. Ancak bu zorlukların içinde öne çıkanladan biri çocuğun oyun ve ilgi ihtiyacını sürekli anne babasından beklemesidir. Bu dönemde yanlız olan çocuk bir şekilde bu ihtiyacını sürekli anne babasından talepte bulunacaktır. Sürekli kendisiyle oynanmasını isteyecektir. Özellikile annenin çalıştığı durumlar da zamanla katlanılması zor bir durum haline gelebilmektedir. Elbette her tek çocuk için geçerli bir durum olmayabilir.
Çocuk açısından bakıldığında ise en başta sevgiyi paylaşmayı öğrenmede problem yaşayabilir. Sürekli kesintisiz şekilde anne babasından sevgi ilgi görümüş bir çocuk bunu yaşamın diğer zamanlarında da bekleyecektir.
Tek çocuk bazı yaşam becerileri kazanma konusunda da problem yaşayabilir. Problem çözme konusunda sorun yaşayabilir. Kardeşler arasında problem yaşandığında aynı ortam içinde yaşadıkları için bir şekilde problemi çözmek zorundalar. Problem çözme konusunda aile motivasyonuna sahip olacaklar. Ancak dışarıda yaşanan problemler genelde ötelenecek yada çözmek için gayret edilmediği için çocuk problem çözme konusunda yeteri sorumluluğu ve bilgiyi öğrenmemiş olacaktır.
Tek çocuklu aileler ne yapmalıdır?
İkinci çocuk için ailenin şartları uygun değilse tek çocuk sendromunu en aza indirecek önlemler alınmaldır.
1. Çocuğa dengeli sevgi verilmelidir.
2. 3 yaşına geldiğinde yaşına uygun kreş yada anaokuluna verilmelidir.
3. Çocuğun her isteği tek çocuk olmasından ötürü yerine getirilmemelidir. İstekleri karşılınırken makul sınırlar çizilmelidir.
4. TV – Bilgisayar gibi teknolojileri arkadaş yerine kullanılmamalıdır.
5. Mümkün olduğunda yaşıtı olan çocukların bulunduğu aileler ile sık şekilde görüşülmelidir. Her nekadar kardeş ihtiyacını karşılamasada sosyal becerileri öğrenmede yararlı olacaktır.
6. Tek çocuklardan ailelerin beklentisi genelde yüksek olabilmektedir. Aileler çocukları ile ilgili beklentilerini yüksek tutmamalıdır.
7. Çocuğun karşılaştığı problemlerde(çözebileceği problemlerde) anne baba müdahaleci olmamalıdır. Çocuk problemi çözmeye motive edilmeli ve kendi çözmesi için cesaretlendirilmelidir. Ancak çocuk zorlanıyorsa zorlayıcı olunmamalıdır.
Lise ikinci sınıfta okuyan bir öğrencinin yazdığı kompozisyondan şöyle bir alıntı eklemeyi uygun gördüm.

Tek çocuk olmanın acısını bilemezsiniz. Bu acıyı pek hissettirmem; ama hep içinde bir yara gibi taşırım. Çocukken anneme “Neden benim de kardeşim yok?” diye zaman zaman sorardım. Annem baştan savıcı cevaplar verirdi. Okuldaki arkadaşlarıma komşu çocuklarına gıptayla bakardım; çünkü onların kardeşleri vardı ve evlerinde hiç yalnızlık çekmezlerdi. Canları sıkılınca kardeşleriyle oynarlardı benim ise oynayacak bir kardeşim yoktu ve bu durum canımı çok acıtıyordu. Teneffüslerde arkadaşlarımın ablaları ağabeyleri gelirdi yanlarına ya da arkadaşlarım alt sınıflardaki kardeşlerinin yanlarına giderlerdi. Ben çoğu kez “kardeşim var ama daha küçük diyerek hayalimde oluşturduğum kardeşimden söz ediyordum.” Biriyle kavga ettiğimde ona destek veren bir kardeşi çıkagelirdi ama bana destek veren bir kardeşim olmadı ve olmayacaktı; çünkü annem çalışıyordu çalışan kadınların çocuklarına bakacak kimse olmayınca çocuk doğuramıyorlardı. Zaten beni de 4 yaşına kadar anneannem büyütmüştü. Anneannem artık yaşlandığı için yeni bir çocuğa bakamayacağını söylemişti. Şimdi düşünüyorum da sırlarımı paylaşacağım dertleşeceğim bir kardeşimin olmaması ne kadar kötü. Çocukluktan beri kardeş hasreti çekiyorum. Büyüdükçe bu hasretin biteceğini sanıyordum. Hâlbuki büyüdükçe bunu daha keskin bir biçimde hissediyorum. Bayramlarda ziyaret edebileceğim veya borç para isteyebileceğim bir kardeşim yok ve bana dayı ya da amca diyebilecek yeğenlerim olmayacak. Ne kadar sıkıcı bir yaşama sahibim değil mi?
KAYNAK: Çetin ÖZBEY Çocuk Eğitiminde Yapılan Hatalar İnkılap Kitapevi İstanbul 2007.

Özkan Emiroğlu