| |
|
24 Mayıs 2012, 12:41
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Ergenlik Psikolojisi ve Problemleri Ergenlik Psikolojisi Bu dönem çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemidir. 10-19 Yaş dönemi, Dünya Sağlık Örgütü tarafından “ergenlik”, 15-24 yaş arası da "gençlik" dönemi olarak tanımlanır. Yasal olarak yetişkinlik 18 yaşta başlasa da ergenlik 20li yaşların ortalarına kadar sürebilir. Ergenlik bir süreç olduğundan kesin bir başlangıç ve kesin bir bitiş belirlemek zordur, her genç için farklılıklar gösterebilir. Ergenlik duygusal bir hücum gibi yaşanabilir. Annebaba ile genç arasında çatışma yaşanabilir. Bu dönemin zorlayıcı olmasının temel sebebi hızlı fiziksel gelişim ve derin duygusal değişim yaşanıyor olmasıdır. Değişim heyecan verici olmasının yanında hem genç hem de annebaba için kafa karıştırıcı ve rahatsız edici olabilir. Fiziksel ve Hormonal Değişimler Fiziksel değişim kızlarda 11, erkeklerde 13 yaşından itibaren yavaşça başlar. Ergenlik yaşı birçok ülkede düşmektedir; çocuğunuzun ergenliği umduğunuzdan ve kendi ergenliğinizden daha *erken başlayabilir. Bu değişimlere sebep olan hormonal değişimler çocuğunuzda huysuzluk ve *huzursuzluk yapabilir. Kızlar için bu dönem erkeklerden daha önce başlar, ilk birkaç sene daha hızlı gelişim olur. Daha sonra bu fark kapanır, kızlar ve erkekler gelişim açısından aynı seviyeye gelirler. Bu dönemde görülen başlıca değişimler: Kızlarda, menstürasyon(adet/ ay başı/ regl), vücutta, koltukaltlarında ve genital bölgede kıllanma, vücut hatlarının değişmesi, memelerin büyümesidir. Erkeklerde, ses kalınlaşması, vücutta, yüzde ve genital bölgede kıllanma, ereksiyon ve ıslak rüyalardır. Hızlı fiziksel gelişim her iki cinsiyetteki gençler için ortaktır. 17 Yaşınaki kızınız ya da oğlunuz sizden daha uzun boylu bir genç olabilir; biyolojik olarak çocuk sahibi olacak olgunluğa ulaşmış olsa da hala sizin desteğinize ihtiyaç duyar. Böylesine hızlı fiziksel değişimler yaşayan genç, dış görünüşüne çok önem verir. Özellikle yaşıtlarından daha hızlı ya da daha yavaş değiştiğini gördüğünde endişelenebilir. Kişisel farklılıkların normal olduğunu zaman zaman hatırlatmak gerekir. Büyüme ve gelişim fazlasıyla enerji ister, gençler bu dönemde daha fazla uykuya ihtiyaç duyarlar. Uykuyla ilgili melanin hormonundaki değişimler ergenin gece beç saatlere kadar oturup sabah uyanmakta zorlanmasına sebep olur. Geç kalkması annebabayı rahatsız edebilir, ancak bu durum her zaman tembellikle ilişkili değildir. Psikolojik ve Duygusal Değişimler Artık adet gören ya da traş olan genç farklı hissetmeye ve düşünmeye başlar. Ailesi dışındaki -özellikle yaşıtlarıyla- kişilerle yeni ilişkiler kurar, ailesiyle ilişkisi de değişir; annebaba önemini kaybederken arkadaşları çok önemli hale gelir.* Asıl anlaşmazlıklar ergen, anne ve babasından farklı, kendi bakış açısını geliştirmeye başladığında ortaya çıkar. Bilindiği üzere ergenler birlikte çok vakit geçirirler ya da telefonda ve internette görüşmeye çok vakit ayırırlar. Bu durum anne babayı rahatsız etse de ergenler için daha bağımsız olmanın önemli yollarından biridir. Bu arkadaşlıklar ergenin diğer insanlarla geçinmeyi öğrenmesine ve kendi kimliğini oluşturmasına yardım eder. Giysiler ve görünüş arkadaşlar arasındaki bağlılığı ifade etme yollarından biri olsa da ergenler değerlerini halen aileden alma eğilimindedirler. Anne baba kendini reddedilmiş ya da dışlanmış hissedebilir, zaman zaman öyledir de. Ancak bu, gençlerin kendi kimliklerini oluşturmaları için gereklidir. Her ne kadar tartışma ve çatışmalar yaşasanız da, çocuğunuz sizi çok düşünür, buna güvenmelisiniz. Reddetmeler ve çatışmalar anne babanın kişiliğiyle ilişkili değildir; basitçe anne baba olmalarıyla ilgilidir. Ergen, kendi ayaklarının üstünde durabilmek için anne babasından bağımsızlaşmalıdır.* Eskisinden daha bağımsız olan genç yeni şeyler denemek ister, ancak deneyimleri az olduğundan işler zorlaşınca desteğe ihtiyaç duyar. Bu da ergenin kendine güveni ve davranışlarında ani değişikliklere neden olur; bir an yetişkin gibi hissederken bir an kendini çok genç ve deneyimsiz hisseder. Üzgün, hasta ve güvensiz hissetmek ergeni kırılgan yapar. Ancak sıkıntısnı suratsız ve somurtkan olarak ifade eder. Anne baba bu durumla başedebilmek için bir hayli esnek davranmalıdır, kendini gergin ve zoranmış hissetse de. Ergenlik, kişinin ilk defa dünyanın gerçekte nasıl bir yer olduğunu öğrenmeye başladığı bir dönemdir; bu dünyadaki yerini de bulmaya çalışır. Bu da yeni şeyler denemeyi gerektirir, yeni şeyler de bazen riskli hatta tehlikeli olabilir. Ergenler, yetişkinlerin anlam veremediği bir şekilde heyecan için ölürler, heyecan veren şeyler tehlikeli olabilir. İyi tarafı, bir çok genç heyecanı müzik, spor ya da çok enerji gerektiren ama fiziksel tehlikesi olmayan başka uğraşlar da bulur. Yeni bir şey (alkol, sigara ya da madde olabilir) denerken arkadaşlarıyla birlikte olur, yalnızken denemesi daha tehlikelidir. Kendinden yaşça büyük ergenlerin uyarı ve nasihatlarını anne babanınkilerden daha çok ciddiye alır. Ergenler *bir çok-bazılarından bahsettik- problem yaşayabilirler. Bu problemler şiddetli ve/veya sürekliyse profesyonel yardım almak gerekir. Problem yaşayan ve yaşatan ergenlerin büyük kısmında herhangi bir bozukluk ya da hastalık yoktur. Duygusal problemler Aşırı yemek yemek, aşırı uyku ve dış görünüşle aşırı ve sürekli ilgilenme duygusal gerginliğin işaretleri olabilir.*Kaygı, fobi ve panik ataklara sebep olabilir. Çalışmalar duygusal bozuklukların çoğu zaman aile ve arkadaşlar tarafından bile farkedilmediğini gösteriyor. Araştırmalar, her 10 ergenden 4'ünün en az 1 kere kendini çok perişan hissedip ağladığını, herkesten ve herşeyden uzağa gitmeyi istediğini söylüyor. Ergenlerin 5 'te 1'inden fazlası hayatın yaşamaya değer olmadığını düşünüyor. Bu güçlü duygulara rağmen depresyon diğer insanlar tarafından görünmez olabiliyor. Cinsiyete Bağlı ve Cinsellikle İlgili Problemler Hızlı fiziksel değişimler özellikle utangaç ve soru sormaktan hoşlanmayan ergenler için çok endişe verici olabiliyor. Öbür taraftan bazı ergenler cinsel becerileri ve deneyimleriyle çok fazla övünürler. İlk cinsel deneyimin yaşı giderek düşüyor, bu da ergenler için hamilelik ve cinsel yolla bulaşan hastalık riskini arttırıyor.*Ergenlikteki cinsel deneyimler hem cinsle yaşanabiliyor. Bu deneyimler ergenin eşcinsel olduğunu göstermez, çoğu merakla ilişkili geçici denemelerdir. Ama ergenin kafası karışabilir, endişelenir. Bütün bu sebeplerden, ergenlere duyarlı olarak destek vermek, açıkça rehberlik etmek ve doğru bilgi vermek hem gerekli hem de çok önemli.* Anne baba, ergenin bir kız/erkek arkadaşı olduğunu ya da cinsel bir deneyim yaşadığını öğrendiğinde şok yaşayabilir. İlk defa, çocuğunuzun hayatındaki en önemli kişi olmadığınızı hissedebilirsiniz. Ya da bu durum değer yargılarınızla örtüşmeyebilir Bir süre sonra ilk şokun etkisi hafifleyecektir, ancak yeni bir ilişki biçimina alışmak için zamana ihtiyacınız olabilir. Davranış Problemleri Anne babalar ve ergenler birbirlerinin davranışlarından şikayet ederler. Anne baba çocukları üzerindeki tüm kontrol ve etkilerini kaybettiklerini hissedebilirler. Ergenler, anne babalarının kurallar ve sınırlarla ilgili net ve tutarlı olmalarını beklerler, ancak özgürlükleri kısıtlandığında ve kendileriyle ilgili karar vermeleri engellendiğinde öfkelenirler. Anlaşmazlık ve çatışma normalse neden endişelenmeli? Araştırmalar diyor ki, anne baba ergenin nerede olduğunu bilmiyorsa ergenin başını belaya sokma riski artıyor. Bu yüzden ergenlik çağındaki çocuğunuzun ne zaman nerede olduğunu bilmeye özen gösterin, bilmiyorsanız öğrenmeye çalışın. Bunu bilmenin en kolay ve sağlıklı yolu da ergenle iyi bir iletişim kurmak, onu dinlemektir. Okulla İlgili Problemler Çocuğunuz okula gitmeyi reddediyorsa, sebepleri şunlardan biri olabilir: - Anne babadan ayrılmakta zorluk* - Mükemmeliyetçi olmak, istediği kadar iyi olmadığı için üzgün olmak - Ailede/evde yaşanan problemler; anne ya da babanın kaybı - İlkokulda başlamış olan davranış kalıbı; bu çocukların genelde karın ağrısı, baş ağrısı gibi fiziksel şikayetleri de olur. Okula giden ancak okuldan kaçan (okulu asan) ergenler genelde evde mutsuz, okulda ise boşuna uğraştığını hissedenlerdir. Okulda olmak yerine, günlerini kendileri gibi hisseden diğerleriyle geçirmeyi tercih ederler.* Bazı durumlarda da ergenler merak ettikleri ya da sıkıldıkları için okulu asabilirler. Sürekli değilse bir sorun olmayabilir. Böyle bir durumda önceden * haber vermek ve nerede olacağını söylemek *şartıyla çocuğunuzun senede birkaç gün okulu asmasına izin verebilirsiniz. Duygusal problemler okulla ilgili problemlere sebep olabilir. Kendiyle ve evdeki durumlarla ilgili duyulan endişe/ kaygı ergenin dikkatini toplamasını ve okula odaklanmasını zorlaştırır. Yüksek notlar alma ve sınavları geçmesi için öğretmenlerinden ve anne babadan baskı gelse de, ergenin kendisi de başarılı olmak ister. Konuyla ilgili sürekli söylenmek tam ters etki yapabilir. Sınavlar önemlidir, ama hayatımızda herşeyden daha önemli hale gelip mutsuzluğa sebep olmamalıdır. Okulda yaşanan zorbalık da bu problemlere sebep olabilir.*İkinci aşama ilköğretimde her 10 çocuktan 1'i hayatının bir döneminde zorbalığa maruz kalırken her 20 çocuktan 1'i haftada 1 kere zorbalığa maruz kalmaktadır. Yaşıtlarından kısa boylu olan çocukların zorbalığa uğrama riski daha fazladır; böyle bir durumdan şüpheleniyorsanız okul idaresiyle konuşup zorbalığa karşı önlem aldıklarından emin olun. Suç İşleme/ Yasaları Çiğnemeyle İlgili Problemler Ergenlerin çoğu suç işlemez, ancak erkeklerin suç işleme oranı kızlara göre daha fazladır. Suç işleyen ergenler çoğunlukla bunu tekrarlamaz. Eğer anne baba yasaları çiğnemenin yanlış olduğunu düşünmüyorsa, ergenin suç işleme olasılığı daha fazladır. Mutsuzluk ve stres ergeni suç sayılacak davranışlara yönlendirebilir; sürekli başı belaya giren ya da suç işleyen ergene ne hissettiğini mutlaka sormamız gerekir. Yeme Problemleri Ergenin kilosu ciddi bir problem olabilir. Eğer fazla kiloluysa ya da kilosuyla ilgili dalga geçiliyor, aşağılanıyor ya da dışlanıyorsa ergen kendinden nefret edebilir depresif/ mutsuz olabilir. Bu durum hareketsizliğe ve sıkıntıdan yemeğe sebep olur, kilo problemini daha da kötüleştirir. Diyet yapmak ta durumu kötüleştirebilir. Önemli olan zayıf ya da kilolu olsun, ergenin kendini sevmesi ve mutlu olmasıdır. Birçok ergen diyet yapar, neyseki pek azı yeme bozukluğu geliştirir. Her 100 gençten 1'i anoreksik( normalden çok az yeme, hiç yememe), her 50 gençten 1'i bulimik(aşırı yemek yemenin ardından kusma ya da aşırı egzersiz yapma) olur. Aşırı sıkı diyet yapan, çocukken kilosu normalin üstünde olan ve kendine zarar verme eğilimi olan ergenler bu anlamda daha yüksek risk taşır.* Alkol ve Uyuşturucu Maddeler Ergenlerin çoğu alkol ve uyuştuucu maddeleri dener. Ancak düzenli kullanan gençlerin sayısı daha azdır. Yaş arttıkça düzenli alkol ya da madde kullanma artar. Hint keneviri (esrar,ot, marihuana) zararsız olarak bilinse de ergenlikte kullanımının zihinsel ve ruhsal hastalıklara sebep olduğu araştırmalarla gösterilmiştir. Ayrıca esrar, şizofreni riskini 2 kat arttırır. Sigara ve alkol kullanımı en yaygın olan zararlı maddelerdir. Ergenlerdeki ani davranış değişikliklerinde alkol ya da uyuşturucu madde (hap, esrar, eroin, vb.) kullanımı ihtimali akla getirilmelidir. Ergenlerin kullandığı maddeler hakkında ayrıntılı bilgi edinmelisiniz ve çocuğunuzu da mutlaka bilgilendirmelisiniz. Aslında konuyla ilgili bilgi vermeye okul öncesi dönemde başlamış olmanız en idealidir; çocuğunuz merak ettiklerini size sorabileceğini bilirse kendini güvende hisseder. Merak, bilgisizlik ve arkadaşlardan alınan eksik ve yanlış bilgiler ergeni yanlış yönendirir. Konuyla ilgili deneyimlerinizi merak ederse en iyi yol yine dürüst olmanız ve deneyimlerinizi paylaşmanızdır. İstismar Ergenlik döneminde fiziksel duygusal ve cinsel istismar olabilir; böyle bir durum ergende ruhsal problemlere yol açar. İstismara uğrayan çocuk ve ergenler okuldaki rehber öğretmenle konuşabilir. Anne babasının O'nu dinleyeceğini, olumsuz bir tepki (ayıplamak, suçlamak, kızmak, sürekli kontrol etmek gibi) göstermeden O'na yardım edeceğini bilen çocuk ve ergenler bu durumu ailesiyle paylaşır ve daha kolay yardım ister. Böyle bir durumda ailenin profesyonel yardım alması gerekir. Ruhsal/ Zihinsel Hastalıklar Davranış ya da ruh halindeki değişiklikler nadiren ciddi bir psikiyatrik hastalığın başlangıcı olabilir. Yaygın olmamakla beraber iki uçlu bozukluk (manik depresif bozukluk) ve şizofreni ergenlikte başlayabilir. Bu yönde şüphe ya da kaygıları olan aileler psikiyatrist ya da psikolog görüşü almalıdırlar. Anne Babalara İyi Haber Ergenliğin kötü bir ünü var; genelde sorunarınan sözedilir. Ancak yapılan çalışmalara göre ergenlerin büyük kısmı ailesinden hoşlanıyor ve onlarla iyi geçindiğini düşünüyor. Büyüme süreci olumlu değişiklikler yapmak ve sorunları geride bırakmak için fırsat veriyor aslında. Ergenlik sadece zor değil, birçok zaman da keyifli bir süreç. Anne babaların duyduğu endişe ergeninkinden fazla oluyor zaman zaman. Zor zamanlar geliyor ve geçiyor, sonra tekrar gelip tekrar geçiyor. Ergenlerin çoğu ciddi bir problem yaşamıyor. Zor zamanlarda bunu hatırlamak iyi gelir. Bazen anne baba kendini başarısızlığa uğramış gibi hissediyor. Ne olursa olsun çocuğunuzun aarında çok önemli, hayati bir yeriniz var. Ayrıca büyümeye çalışan çocuğunuza ergenlik dönemi boyunca destek olmak size duygusal ve ruhsal olarak doyum verir. Önemli İpuçları Kıskanmayın: Ergenlerin geçirdiği güzel zamanlar ve sahip oldukları olanaklar size kendinizi ortaçağdan kalmış gibi hissettirebilir. Kendi gençliğiniz baskı altında ve imkansızlıklarla geçmiş olabilr. Üstelik anne baba yaşlanırken, ergen fiziksel gücünün her gün arttığı bir dönemdedir. Bazen kıskançlık ta çatışma ve uyuşmazlıkları besliyor olabilir. Ergenin Güvenli Üssü Ev'idir! : Ergenler hayatı keşfetmeye çalışır, ancak geri dönebileceği güvenli bir üs arar. Ev, ergen için geri döndüğünde kendini güvende ve korunmuş hissedebileceği, burada ciddiye alındığını hissedebileceği bir yer olmalıdır. Karşılıklı Destek: Anne ve baba kendi aralarında temel değerler ve kuralların ne olduğunu netleştirmeye ihtiyaç duyar. Ayrıca uygularken birbirine destek olmaya ihtiyaç duyarlar. Ergenin sürekli birbirini aşağılayan ve birbiriyle çatışan anne babasına saygı duyması zordur. Taraflardan birinin çocuğu karşı tarafa karşı kullanması sık düşülen tuzaklardan biridir. Bu durum sürekli soruna sebep olur. Dinlemek: Anne babası ergen için *tavsiye, sempati ve konfor kaynağı olmalıdır. Genç anne ve babasıyla bir şey aylatığında onların hemen yargı, eleştiri veya klişe nasihatlara sarılmayacağını bilmeye ihtiyaç duyar. Anne baba önce dinlemelidir. Kurallar: Ne kadar hızlı büyüyor olursa olsun çocuğunuz size tabi ve temel kuralları sizin koymanız akılcı. Ergenler zaman zaman bu durumu protesto etse de, mantıklı kurallar güven ve uzlaşma için zemin sağlar. Kurallar; - Açık olmalı, herkes ne yapması gerektiğini bilmeli. - Mümkün olduğu sürece çocukla beraber belirlenmeli. - İstikrarlı olmalı, herkes uymalı. - Mantıklı ve kişinin ihtiyaçlarına duyarlı olmalı. - Kısıtlayıcı olmamalı, çocuğun sorumluluk almasına izin vermelidir. Her konuda kural koymak mümkün ve gerekli değildir, temel konuların dışında esnek olmak ve duruma göre karar vermek gerekir. Ergenlik, her geçiş dönemi gibi zorlukların yaşanabileceği bir dönemdir. En az sizin kadar çocuğunuz da sıkıntılı bir dönemden geçmektir. Bu dönem boyunca çocuğun hayatında bir çok yenilik olur ( liseye başlamak, aşık olmak, gibi). Tek başına ayakta durmak isteyen genç sendelediğinde sizi yanında görmek ister. Vereceiniz destek karşılıksız ve koşulsuz olmalıdır. Herşeye rağmen birlikte çözemediğiniz bir sorun olursa bir uzmandan yardım almalısınız. | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| ergenlik, problemleri, psikolojisi, ve |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| Seçenekler | |
| Stil | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Erken ergenlik nedir? + Ergenlik gecikebilir mi?.. | Sevda | Ergen Sağlığı | 1 | 21 Kasım 2010 20:39 |
| C Problemleri. | toXic | C ve C++ | 0 | 06 Şubat 2010 11:34 |
| Zaman problemleri | YapraK | Türkiye'nin Coğrafi Bölgeleri | 0 | 13 Nisan 2009 18:22 |
Normal
