Psikolojik rahatsızlıklara bağlı ilaç kullanımı
 

Uzun süre psikolojik tedavi gören bireylerde uygulanan hayvan destekli tedavinin sosyal etkileşimlerin gelişmesine yardımcı olduğu bildirilmiştir 33. Lust ve arkadaşları, psikolojik rahatsızlıkları nedeniyle üç farklı ilaç tedavisi uygulanan 58 hastada terapi köpeği desteğinin hastanın ilaç kullanımı ve yaşam kalitesi üzerine etkilerini incelemiştir 34. Kan basıncı, nabız, solunum hızı ve vücut ağırlığı gibi ****olojik parametrelere bakılarak, analjezik, psikoaktif ilaçlar ve laksatif kullanımında meydana gelen değişimleri değerlendirmiştir. Çalışma sonunda, bu üç farklı ilaç sınıfından birisi olan analjezik kullanımında ve ****olojik parametrelerden nabızda azalma gözlenmiştir. Çalışmaya dahil edilen bireylerin yaşam kalitesinde de pozitif değişimlerin olduğu bildirilmiştir. Sonuç olarak, uzun süre tedavi uygulanması gereken hastalara sağlanan HDT’nin belirli durumlarda ilaç kullanımını ve maliyeti azalttığı tespit edilmiştir. İlaç tedavisi ile birlikte yapılan HDT, hastada ölçülebilir iyileşmeler sağlamıştır 34.

Ayrıca, psikiyatri hastalarında HDT’nin elektrokonvulsif tedavi öncesinde korku, anksiyete ve depresyon gibi duygudurumlarında azalma sağlayıp sağlamadığı araştırılmıştır. 35 hastaya farklı günlerde 15’er dakika HDT ve karşılaştırma grubuna da 15’er dakika standart terapi uygulanmıştır. Her iki tedavi öncesinde ve sonrasında Görsel Ağrı Ölçeği (Visual Analog Scale, VAS) ile korku, anksiyete ve depresyon ölçülmüştür. HDT’nin korkuyu %37, anksiyeteyi ise %18 düzeyinde azalttığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, hayvan destekli tedavinin, korkuyu veya sosyal yönden bir olumsuzluğu tetikleyebilecek psikiyatrik veya tıbbi müdahaleler sırasında kullanılmasının yararlı olabildiği bildirilmiştir 35.

Afazi

Afazide HDT’den bahsedilse de konuşma bozukluğu ve iletişim problemi yaşayan bireylerin tedavisinde köpeklerin etkinliğini gösteren az sayıda çalışma mevcuttur. LaFrance ve arkadaşlarının bir çalışmasında, rehabilitasyon uygulamalarında yoğun konuşma tedavisi gören afazili bir hastanın iletişim yetileri üzerinde köpek destekli tedavinin etkileri değerlendirilmiştir 18. Bu çalışmada, köpeğin varlığında hastanın hem sözel sosyal davranışlarında hem de sözel olmayan sosyal davranışlarında iyileşme gözlendiği bildirilmiştir.

Chapey’e göre, afazili bireyler, anksiyete, depresyon, frustrasyon, panik ve diğer duygudurum bozukluklarını yaşayabilirler 36. Bu ani ve şiddetli iletişim yetersizliği, bireylerin terapiye katılımlarında isteksiz olmalarına ve ailelerinden ya da arkadaşlarından kopmalarına neden olabilir. Ancak, bu bireylere yönelik hayvan destekli tedavinin uygulanması, bireylerin odaklanmasını, iletişimde istekli olmalarını, duygudurumlarının iyileşmesini, yalnızlık hissinde azalmayı ve tedaviye katılmaktan hoşnut olmalarını sağlar 36. Hayvanların hastalıklara göre farklı iletişim yöntemleri kullanmamaları HDT’nin en önemli özelliğidir. Sosyal çevrelerinde insanlar afazili hastalarla iletişim kurmakta çekingen davranırken, hayvanların iletişim araçlarını (kuyruk sallama, farklı yüz ifadeleri kullanma, mırıldanma, havlama, vb.) eksiksiz olarak kullanmayı sürdürdükleri belirtilmiştir 37.

İnme geçiren afazili hastalarla yapılan bu çalışmalarda terapi seansının bir parçası olarak kullanılan HDT’nin etkili ve motive edici olduğu gösterilmiştir. Macauley, sol hemisferlerinde meydana gelen inme nedeniyle afazi gelişen üç erkek bireyin tedavisinde HDT’nin en az geleneksel tedavi uygulamaları kadar etkili olduğunu bildirmiştir 17. Çalışmaya dahil edilen bireylerin HDT’nin uygulandığı seanslardan daha fazla memnun olduklarını ve bir sonraki terapiyi sabırsızlıkla beklediklerini saptamıştır. Ayrıca bireyler, HDT’nin yapıldığı seans ortamında geleneksel terapilere kıyasla daha az düzeyde stres yaşamışlardır.

Şizofreni

Birçok mental bozukluğun tedavisinde hastaların açık ve doğru biçimde bilgilendirilmesi, tedavinin sonuçlarını olumlu yönde etkilemektedir. Özellikle şizofreni gibi psikiyatrik rahatsızlıklarda, sağlık personeli ile hasta arasındaki ilişkinin hastalığın tanımlanmasında ve psikolojik eğitimde kilit bir rol oynadığı bildirilmiştir 38. Kronik şizofreni hastaları ile yapılan bir çalışmada, hayvan destekli tedavinin anhedoniyi iyileştirdiği tespit edilmiştir 19. Anhedoni, zayıf sosyal işlevsellik ve tedaviye direnç ile ilişkili şizofrenideki ana fenomenlerden biridir. Köpeklerle aktif olarak yapılan bu çalışmada, HDTG’de (Hayvan Destekli Tedavi Grubu) kontrol grubuna kıyasla anhedoni tonunda anlamlı iyileşme gözlenmiştir. Çalışma sonucunda hayvan destekli tedavinin kronik şizofreni hastalarının yaşam kalitesine ve psikososyal rehabilitasyonlarına katkıda bulunabileceği bildirilmiştir 19.

Demans ve Alzheimer hastalığı

Laun, hayvan destekli tedavinin demansı olan bireylerin tedavisi planlanırken düşünülmesi gerektiğini bildirmiştir 8. Bir başka çalışmada, demansın negatif semptomlarından biri olan anhedonide de HDT’nin anlamlı iyileşme sağladığı saptanmıştır 19.

Filan ve Llewellyn, 1960 ila 2005 yılları arasında yapılan kontrollü çalışmaları inceleyerek bazı sonuçlara ulaşmıştır 39. Bu sistematik metaanaliz sonuçları, HDT’nin, yaşlı bireylerin ikamet ettiği bakım merkezlerindeki tedavi programlarının bir parçası olarak giderek tercih edildiğini göstermektedir. İnsanlar ve köpeklerin oldukça yakın etkileşimleri, kan basıncında düşüşü ve gevşemeyi sağlayan nörokimyasallarda bir artış ile sonuçlanır. Bu etkiler, demansın davranışsal ve psikolojik semptomlarının iyileşmesinde faydalı olabilmektedir. Filan ve Llewellyn, inceledikleri çalışmalarda köpeğin varlığında demanslı bireylerde agresyonun ve ajitasyonun azaldığını, sosyal davranışların arttığını gözlemlemişlerdir. Bu konuda yapılan bir diğer çalışmada, demans hastalarının bulunduğu bakım merkezinde yemekhane ünitesine yerleştirilen akvaryumun, bireylerin yemek yeme isteklerini artırdığı ve kilo almalarını sağladığı tespit edilmiştir 40. Libin ve Cohen, oyuncak-robot hayvanların demanslı bireyleri mutlu ettiğini ve ilgilerini çektiğini göstermişlerdir 41. Günümüzde yapılan çalışmalarda ise, HDT’nin demansın davranışsal ve psikolojik belirtilerini iyileştirdiği gösterilmiş, ancak bu faydalı etkilerin ne kadar sürdüğü açıklanmamıştır.

Richeson, çalışmasında HDT’nin demansı olan yaşlı hastaların ajite davranışları ve sosyal etkileşimleri üzerine olan etkilerini incelemiştir 21. Bakım evinde kalan 50 demans hastası 3 hafta boyunca günde bir defa hayvan destekli tedaviye alınmıştır. Çalışma bulguları, hastaların ajite davranışlarının anlamlı düzeyde azaldığını ve test öncesi ölçülen sosyal etkileşimlerinin test sonuna doğru arttığını göstermiştir.

Edwards ve Beck’in, Alzheimer hastaları ile yaptıkları bir çalışmada yaşam ortamlarında bulunan akvaryum balıklarının hastaların iştah problemini nasıl etkilediği değerlendirilmiştir 40. Evlerinde yaşayan 62 Alzheimer hastası çalışmaya dahil edilmiştir. Yemek yeme durumlarına ilişkin bilgiler, akvaryum balıklarının da bulunduğu bir ortamda 2 haftalık tedavi süresince ve 6 hafta boyunca haftada bir yapılan izlem sonucu elde edilmiştir. Bulgular, Alzheimer’li hastaların gıda alımlarının akvaryumun varlığında anlamlı düzeyde arttığını ve 6 haftalık izlem boyunca da artarak devam ettiğini göstermiştir. Çalışma boyunca kilo alımı da anlamlı olarak artmıştır. Araştırmacılar, akvaryum balıklarının mevcudiyetinin çevresel koşulları iyileştirdiği ve böylece hastaların duygudurumlarını iyileştirdiği, yemek yeme isteğini artırdığı sonucuna ulaşmışlardır 40. Aynı zamanda, akvaryum balıkları ile birlikte yaşayan hastaların daha az oranda gıdasal bakıma ihtiyaç duyduğunu ve azalan bu ihtiyacın da sağlık hizmetlerindeki maliyeti azalttığını bildirmişlerdir