[KarakıZ]

Hava kaynaklı tozlara veya metalik berilyum dumanına veya onun oksitlerine, bileşiklerine veya tuzlarına yüksek dozda maruz kalma akut pneumonitis oluşturabilir. Düşük dozlara maruz kalma sarkoidoza benzeyen sistemik veya pulmoner granulamatoz reaksiyon oluşturur. İşyerlerinde berilyuma maruz kalmanın zararlı etkilerinin erken tanınması işçilerin maruz kalacağı sınırların standartlarının 1940’ların sonlarında belirlenmesine yol açtı. Bu akut berilyosisin görülmemesi ile sonuçlandı. Berilyum bileşikleri ile nükleer ve hava araçları endrüstrisinde çalışanlar karşılaşma için yüksek risk altındadır fakat arasıra kronik berilyosis olguları bildirilir.

Kronik berilyosise hücre aracılıklı immunite neden olur. Karşılaşan işçilerin %2’sinden azında hastalık gelişir. İmmun yanıtın başlaması için genetik yatkınlık olması gerektiği görünmektedir. Geçikmiş hipersensitivitenin görülmesi akciğer, hiler nodlar daha az yaygın olarak dalak karaciğer böbrek sürrenal ve uzak lenf nodlarında nonkazeifiye granulomların gelişmesine yol açar. Pulmoner granulomlar ilerleyen fibrozis gösterir ve göğüs filmlerinde irrügüler ince nodüler dansiteler oluşturur. Hiler adenopati olguların yarısında görülür.

Kronik berilyosis sıklıkla karşılaşmadan yıllar sonrasına kadar semptom vermez, Hastada dispne, öksürük kilo kaybı ve artralji semptomları olur. Bazı olgular stablize olur, bazıları tekrarlayan ataklar gösterir bazılarıda pulmoner yetmezliğe ilerler. Epdemiyolojik kanıtlar ağır berilyuma maruz kalmanın akciğer kanserinde artışa neden olduğunu destekler.

Sait Şen
Ege Üni Tıp Fakültesi Patoloji AD