[Ecrin]

Yarık Damak ve Yarık Dudak anne karnındaki gelişimin erken haftalarında bebeğin doğmasına daha çok varken, dudağın her iki tarafı ve ağız tavanı normal şartlarda beraber gelişir. Nadir durumlarda, yaklaşık her doğan 800 çocuğun 1 tanesinde bu vücut bölümleri birleşemez. Üst dudakta birleşmenin olmaması ve ortada bir yarık meydana gelmesi “yarık dudak” olarak isimlendirilir. Benzer bir doğumsal anomali olarak ağız tabanı ya da damakta yarık meydana gelmesi durumu ise “yarık damak” olarak isimlendirilir. Dudak ve damak dokuları değişik evrelerde geliştiğinden çocuklarda yarık dudak, yarık damak veya her ikisinin birlikte ortaya çıkması görülebilir. Halk arasında bu şekil bozukluğuna tavşan dudak anomalisi de denmektedir.

Şayet çocuğunuz yarık dudak veya yarık damak ya da her ikisiyle birlikte doğduysa, plastik cerrahınız bu anomalilerin düzeltilmesi için cerrahi müdahale önerecektir. Yarık dudak ya da yarık damakla doğan bebeklerin tedavisinde tıbbi profesyoneller oldukça büyük ilerlemeler sağlamış olup bu çocukların sağlıklı ve normal bir hayat sürdürmeleri konusunda oldukça önemli işler başarmaktadırlar.

Eğer çocuğunuza yarık dudak veya yarık damak onarımı ameliyatı düşünüyorsanız, sitemizin bu bölümünde size işlem hakkında size genel bir bilgi verilecek ve böylece sonuç hakkındaki beklentilerinizi değerlendirmeniz sağlanacaktır. Unutulmamalıdır ki, kişiden kişiye özellikler değişiklik göstereceğinden ve her ameliyat bebeğin durumuna ve deformitenin ağırlığına göre değişik planlandığından bu bölüm doğal olarak tüm sorularınızı cevaplayamayacaktır. İşlem hakkında anlayamadığınız ya da merak ettiğiniz konulardada estetik ve plastik cerrahınıza her türlü soruyu sormaktan çekinmeyiniz!.

Ekip çalışmasının önemi

Yarık dudak veya yarık damak ile doğmuş olan bebeklerin mevcut yarık nedeniyle ortaya çıkan problemlerinin düzeltilmesinde bir çok tıbbi disiplinin becerilerine ihtiyaç vardır. Yarıkların kapatılmasını sağlayacak bir plastik cerrahi girişiminin yanında bu çocukların büyümeleri devam ettikçe beslenmelerinde ve diş sağlığında, duyma, konuşma ve psikolojik gelişimlerinde bozukluklar olabileceği akılda tutulmalıdır. Bu yüzden bir plastik cerrahın başını çektiği yarık konusundaki problemlerde uzmanlaşmış bir çocuk sağlığı hekimi, diş hekimi, konuşma ve dil uzmanı, sosyal yardım görevlisi, işitme konusunda uzman bir kulak burun boğaz hekimi, psikiyatrist, hemşire ve bir genetik uzmanından oluşan yarık dudak-damak ekibine danışmanız önerilir.

Tüm operasyonlar bazı belirsizlikler ve riskler taşır

Yarık dudak-damak onarımı konusunda tecrübeli bir estetik ve plastik cerrah tarafından yapılan yarık dudak-damak onarımı ameliyatı sonrası sonuç genellikle olumludur ve görünümü tamamen değiştirir. Öte yandan her türlü cerrahi operasyonda olduğu gibi, cerrahiye bağlı problemlerin görülebileceği ve bu tip operasyonlara özel bir takım komplikasyonların ortaya çıkabileceği göz ardı edilmemelidir.
Yarık dudak onarımında en sık görülen problem, ağız ve burunun bir tarafının diğer tarafla aynı olmaması nedeniyle ortaya çıkan asimetri sorunudur. Yarık dudak cerrahisinin amacı ilk operasyonda yarığın tamamen kapatılmasıdır, ancak asimetrinin giderilmesi için ikinci hatta üçüncü bir operasyon gerekebilir.

Yarık damak cerrahisinde amaç ağız tavanındaki yani damaktaki açıklığın kapatılıp çocuğun yeme konuşma fonksiyonunu düzgün olarak yapmasını sağlamaktır. Bazı durumlarda damaktaki iyileşme problemleri veya konuşma bozukluğu nedeniyle ikinci bir operasyon gerekebilir.

Ameliyatınızın Planlanması

Estetik ve Plastik cerrahınızla ilk görüşmenizde doktorunuz kullanacağı cerrahi teknik hakkında detaylı bilgi verecek, operasyonun yapılacağı yer, kullanılacak anestezi tipi ve olası risk ve komplikasyonlar hakkında size detaylı bilgi verecektir. Estetik ve Plastik cerrahınız ayrıca bebeğinizi ameliyat öncesi ve sonrasında memeyle ya da biberonla mı besliyeceğiniz gibi aklınıza takılabilecek soruları cevaplayacaktır.Yine de aklınıza takılan her türlü soruyu (özellikle beklentileriniz ve operasyon sonucu hakkındaki çekinceleriniz varsa) sormaktan çekinmeyiniz.

Yarık dudak ameliyatı

Yarık dudak anomalisi, üst dudağın kırmızı kısmında küçük bir çentiklenmeden tüm üst dudağın burunun içine kadar iki yana ayrılmasına kadar değişen bir spektruma sahiptir. Yarık dudağın bir veya iki tarafında olabilir. Ameliyat bebek 10 günlük olduktan ve doğum sarılığı iyileştikten sonra yapılabilir. Ameliyat en geç bebek 3 aylık olduğunda yapılmalıdır. Yarık dudak ameliyatı ne kadar erken yapılırsa sonuç o kadar iyi olacaktır. Ayrıca bitiştirilip onarılan dudak birbirinden uzak olan damak bölümlerinin de birbirine yaklaşmasını sağlar.

Yarık dudağın onarımı sırasında cerrah, yarığın iki tarafında burun deliğine kadar bir kesi yapacaktır. Cerrahınız dışarıdaki koyu pembe kısmı içeri doğru çevirecek, sonra kas ve deri tabakalarını sırayla kapatarak yarığı onaracaktır. Dudağın yay benzeri şekli ve kas fonksiyonu böylece sağlanmış olacaktır. Burun deliklerindeki bozukluk ilk ameliyatta veya daha sonraki ameliyatta düzeltilebilir ancak simetri sağlanması için birden çok ameliyat gerekebilir.

Yarık dudak ameliyatı sonrası iyileşme

Ameliyat sonrası erken dönemde çocuğunuzda huzursuzluk olabilir ancak cerrahınız bunun için uygun ilaçları önerecektir. Dikişlerini kurcalamasını engellemek amacıyla çocuğunuza eldiven giydirmeniz (dirsek tutucuları) gerekebilir.

Yara pansumanla kapatılmışsa ; bu bir iki gün içinde kaldırılacaktır. Dikişler ya kendiliğinden eriyecek ya da beş gün sonra alınacaktır. Cerrahınız ilk haftalarda çocuğunuzu nasıl besleyeceğinizi size anlatacaktır.

Ameliyat sonrasındaki ilk birkaç hafta yara izinin kızarıp kabarması normaldir. Bu; zamanla azalacak ancak tamamen kaybolmayacaktır. Yine de birçok çocukta burun ve dudağın gölgesi arasında dikkati çekmeyecektir.

Yarık damak ameliyatı

Bazı çocuklarda damağın arka kısmında sadece bir incelik şeklinde olabilirken bazılarında tüm damak boyunca bir yarık ortaya çıkabilir. Yarık dudakta olduğu gibi yarık damak da tek ya da çift taraflı olabilir. Yarık damağın onarımı daha kompleks bir ameliyat gerektirir ve genellikle çocuk 9 ile 18 aylar arasındayken yani ameliyatı da kolay tolere edebileceği dönemde yapılır. Ameliyatın bebek konuşmaya başlamadan yapılması konuşmasının daha iyi olmasını sağlayabilir.

Ameliyat sırasında cerrah, yarığın iki yanı boyunca kesi yapacak, her iki yandan ağıza tavanında orta hattaki yarık üzerine doku getirecektir. Bu işlem damağı kapatacak, yumuşak damaktaki kası onaracak ve düzgün konuşma ve yutma için yeterli uzunlukta bir damak oluşturacaktır.

Yarık damak ameliyatı sonrası iyileşme

Ameliyattan sonraki ilk bir iki gün çocuğunuzun ilaçlarla kolaylıkla ortadan kaldırılabilecek ağrısı olabilecektir. Bu süre içinde ağızdan bir şeyler yemek ve içmek istemeyecektir, bu nedenle damar yolundan destek sıvı tedavisi uygulanacaktır. Dikişlerini kurcalamasını engellemek amacıyla çocuğunuza eldiven giydirmeniz ( dirsek tutucuları ) gerekebilir. Cerrahınız ilk haftalarda çocuğunuzu nasıl besleyeceğinizi size anlatacaktır. Burada önemli olan damakta iyileşme sorunu olmaması için cerrahınızın size önerdiklerini harfiyen yerine getirmenizdir.

Onarılmış dudak veya damak

Yarık damaklı çocuklarda yarığın orta kulağı etkilemesi nedeniyle kulak enfeksiyonlarına yatkınlık vardır. Gerekli drenajın ve havalanmanın olması için ekipteki kulak burun boğaz doktoru kulak zarına özel plastik tüpler yerleştirilmesini önerebilir. Bu küçük müdahale aynı ameliyatta veya daha sonra uygulanabilir. Ek olarak cerrahınız ileri yaşlarda dudak, burun, diş etleri ve damak için düzeltici ameliyatlar önerebilir.

Merak ettiğiniz konuları ekipteki doktorlarınızla rahatlıkla tartışabilirsiniz.
Akılda tutulması gereken en önemli nokta, yarık dudak veya damak ameliyatının, çocuğunuzun tedavisinin sadece başlangıç aşaması olduğudur. Aile desteği çocuğunuz için çok önemlidir. Sevgi ve anlayışlılık onun fiziksel sorununu önemsemeden kendine güvenmesini sağlayacaktır.