IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası
  sohbet

Yeni Konu aç Cevapla
 
LinkBack Seçenekler Stil
Alt 30 Nisan 2011, 20:04   #1
Çevrimdışı
Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
IF Ticaret Sayısı: (0)
IF Ticaret Yüzdesi:(%)
Çomçalı Gelin




Yağmur yağdırmak için yapılan törenler ve buna bağlı âdetler çok eskilere dayanır. Yağmur yağdırma törenlerinin belli bir zamanı yoktur. Yağmur duasının amacı yağması geciken yağmurların yağmasını sağlayarak kıtlığı, kuraklığı önlemektir.

Günümüzde yağmur yağdırmak için yapılan büyü Müslümanlığın etkisi altında yapılır. Dini temsilci olan hocanın önderliğinde bütün köy halkı yağmur duasına çıkar. Yağmur duası toplumun, kendi gücüyle üstesinden gelemeyeceği bir durumda büyüye başvurmasıdır. Bu törenler, taklit, kılık değiştirme, kurban ve toplu yemeden oluşur.Bunlar içinde taklit vazgeçilmez öğedir. Kollar uzatılır, avuç yere doğru çevrilir, parmaklar aşağıya doğru uzatılıp sallanarak yağmur yağışı taklit edilir.

Yağmur yağdırma işlemlerine halk, yağmur duası adını vermektedir. Çocuklarsa buna değişik yerel adlar takmışlardır; bodi, bodi bostan, dodu, gode, gode gode, göde göde, gelin, gelin gok, çomça gelin, çömçe gelin, kepçe gelin, çullu kadın, kepçe kadın, çalı gezme, çulla kepçecik vb Trakya ve Balkanlarda da dedule ve dodole adıyla aynı âdet yaygın bir biçimde sürdürülmektedir.Ayrıca Çin kültüründe, Akadlarda, Sami dinlerinde de bu tür törenlerin yapıldığını biliyoruz.


Yağmur ilkellerden günümüze, insanlık tarihinde çok önem taşır. Gökten inen bereket olarak nitelenen yağmur, kutsal bir nitelik kazanmıştır. Yağmur dualarının kökeninde kutsallık yatar. Doğayla barışık olmak dileği bir takım ibâdetler ve ritlerle tamamlanır. İnanç insana özgü bir fenomendir.

Dini ayinlerden amaç insanı Tanrı'yla yakınlaşacağı kutsal bir alana çekmektir. Ayinler inananların kutsal bir atmosfere girmesini sağlayan kurallar ve törensel davranışların bütünüdür. Yağmur duası bir istek duasıdır, arkaik ve geleneksel toplulukların tanınması, mitosların ritüel davranışlarla ve insan topluluklarının hayatını yöneten kurumlarla ilişkisini göstererek bunların önemini ve anlamını ortaya koymuştur. Mitos inanılması gereken bir hikâye olarak algılanır, bu da ritlerin doğmasına neden olur.. Mitoslar insanla dünya arasındaki bütünlüğün sezgisidir.

İslamiyet öncesi Türk kültüründe de yağmur yağdırma törenlerinin yapıldığını biliyoruz. Duanın İslami kelime olmasından yola çıkarak yağmur duasının İslamiyet sonrası oluşmuş bir âdet olduğunu savunan araştırmacıya katılmamız olanaksızdır. Günümüzde yağmur yağdırma törenlerine İslamiyet öncesi Orta Asya kültüründe de var olan, Anadoluda İslami renge bürünmüş bir âdet diyebiliriz.

Yağmur duaları, toplumsal niteliklidir. Genellikle iki şekilde yapılır:

1) Bütün bir köyün veya büyük bir grubun katılmasıyla yapılan uygulama,

2) Çocukların toplanarak yaptıkları uygulama.

Büyüklerin katıldıkları yağmur yağdırma törenlerine yaşlı, genç, kadın, erkek ve çocuklar katılır. Yağmur duasına çıkılmasına karar verilince hazırlıklar yapılır. Çeşitli yörelerde farklılıklar gösteren bu hazırlıklar, oruç tutma, mevlüt okutma, yemekler hazırlama, kurban kesilecekse kurbanı temin etme, kurban sonrası toplu yeme için yemek kaplarını sağlama, suya dilek için atmak üzere taş toplama, hayvan kafatasları toplama, taş çuvallarını okuma vb.dir.

Törenin ikinci aşaması yağmur duası yürüyüşüdür. Önde hoca yürür, köylüler onu izler. Bazı yörelerde ceketler ters giyilir. Dualar edilir, ilahiler söylenir.

Törenin üçüncü aşamasında bir meydan, su kenarı veya bir yatır türbesinde toplanılır. Koyunlar kuzularından, bebekler annelerinden ayrılır. Çocuklar ağlar, hayvanlar meleşir. İnanışa göre ayrılan hayvanların melemeleri yağmur duası olarak nitelenir. Hayvan bağırışlarının yağmurun gelmesini kolaylaştırdığı inancı yaygındır. Hocalar da cübbelerini ters giyerek dua ederler. Bu arada getirilen taşlar ve iskeletler suya atılır. Bazı yörelerde ağaca akrep ve kaplumbağa asılır, diri diri yılan yakılır. Toplu halde yemek yenir. Akşam olunca tören sona erer, eve dönülür. Tören sonrasında hâlâ yağmur yağmazsa bu durum meleklerin uyuduğuna, işlenen günahlara bağlanır.

Türk yağmur yağdırma törenlerinde Orta Asya kültüründen izler buluyoruz. Elbiselerin ters giyilmesi, yağmur yağdırma temsilleri, yağmur taşları ve yada taşı bağlantısı, çocukların ağlatılması. Hayvan kafatası ve iskeletlerinin toplanması, toplu yemek âdetleri, İslamiyet'te olmayan eski kültür izleri bizi Orta Asya yağmur yağdırma törenlerine kadar götürüyor.

Türk yağmur dualarında suya taş atma öğesiyle Orta Asya Türklerinin yağmur taşı arasında bir bağ vardır. Çin ve Arap kaynaklarında yada taşı ile ilgili epeyce bilgi buluyoruz.

Yağmur yağdırma törenleri, ekonomik nedenler dışında toplu iş görme, toplu yeme, birlikte hareket etme vb. yönleri dolayısıyla sosyal bir fonksiyona sahiptir. Törene halk inanarak katılır. Her ritüelde olduğu gibi törenin genel bir çatısı ve iş bölümü vardır, kurallara herkes uyar.

İslami renge bürünmüş yağmur dualarının temeli Kuran'a değil hadise dayanır. Bütün İslami ülkelerde ortak özellikler vardır. Ama törenin yapısını, yağmur duasının yapıldığı ülkenin yapısı belirler. Bunlara yerel âdetler de katılınca her yörede farklılıkların görülmesi doğaldır.


Çomçalı gelin, gelin vb. yapma veya canlı simgenin ev ev dolaştırılmasında çocuklar evlerden yiyecek toplarlar. Buna yağmur gezmesi adı da verilir. Tören yağmur yağma dileği olduğu için gezdirilen simgeye su dökülür. Canlı simgelerde genellikle bir öksüz çocuk seçilir. Vücudu dallarla sarılır, üzerine su dökülür. Trakya ve Balkanlarda da dedule adı verilen bu âdete rastlıyoruz. Ters kürk giydirilen ve dallarla sarılarak ısıtılan simgeyle yağmur yağdırma törenleri yapılır.

Türk yağmur yağdırma törenleri dışındaki İslam dünyasında ve Avrupada görülen yağmur yağdırma amaçlı özel giydirilmiş kişi veya kuklanın ev ev dolaştırılması, evlerde su dökülerek ıslatılmasını araştırmacılar çok eski yağmur ve bereket tanrılarının günümüze gelmiş eski ön Asya kavimleri, Hindistan ve Japonyada bu tür törenlerin yapıldığını biliyoruz.

İstanbulda kurban bayramı günü yağmur yağacağına dair olan halk inanışı da herhalde yağmur yağdırma için kurban kesilen çağlardan kalıntı olmalıdır.Halk arasında kurban kanını yağmur temizler inancı vardır.

Bu yörede yağmur duası törenlerine bir eşeğin süslenerek götürülmesi, tekerlemeler ev ev dolaşılıp evlerden eşeğe su dökülmesi ilginç ve az rastlanan bir örnektir.

Doğanın yağmur yağdırma işlevini yenilememe kaygısı insanları kurak geçen zamanlarda büyü yoluyla törenler düzenleyerek yağmur yağdırma yollarını aramaya itmiştir. Yağmur yağdırmak için yapılan törenler her ülkenin kültürüyle biçimlenmiştir.

Adana'da Yağmur Yağdırma Törenleri

Adana yağmur yağdırma törenlerini büyüklerin ve çocukların yaptığı törenler olarak iki ana başlıkta toplayabiliriz.

Büyüklerin Yaptığı Törenler

1. İstiska (Yağmur Duasına Çıkma)

İstiska'nın sözlük anlamı,

1) Suyun lüzumunu şiddetle duyma,

2) Yağmur duasına çıkmadır.

İstiska eskiden yağmur duasına çıkma anlamında kullanılan bir kelimedir. Bu tür yağmur duası törenlerinde İslami esaslar öne çıktığı için ritüel kökenli İslami renge bürünmüş yağmur duası törenlerinden amacıyla böyle bir ayrımı uygun gördük.

Fıkıh kitaplarında istiska duasının hadislere göre hangi durumlarda yapılacağına dair bilgiler vardır. Bunlar kısaca şöyledir:

1) Şehir dışında iki rekat namaz kılma,

2) Basit elbise giyme,

3) Namazdan sonra iki hutbe okuma, cübbeleri ters çevirme,

4) Yağmur duası,

5) İstiğfar duası.

İstiskanın Adana halk kültüründe biçimlenişini göstermek için kaynak kişinin anlatımını esas aldık.

Adana'da havalar kurak gittiğinden yağmur duasına çıkılarak Tanrı'dan yağmur yağdırması niyaz edilir. Dua öncesi tövbeler edilir. Haksız yere alınmış şeyler varsa geri verilir. Fakirlere sadaka verilir. Tanrı'dan Müslümanlar için mağfiret dilenir. İstiska için açıkta 2 rekat namaz kılınır, bu dinen uygundur. Cemaat isterse ayrı ayrı namaz kılabilir. Namaz sonrası hutbe okunur. Hatip minbere çıkmaz. Yerde durarak, kılıç, ok veya bir sopaya dayanarak hutbe okur. Üç gün arka arkaya istiskaya çıkılır. Eski ve yamalı fakat temiz elbiseler giyilerek dua yapılacak yere yaya gidilir. Duaya gidilirken çocuklar, ehil hayvanlar ve yavrular alınır. Bir müddet çocuklar analarından hayvanlar yavrularından alınır. Çocuklar ağlar, hayvan yavruları meleşir. İhtiyarlar, zayıflar ve hastalara hazin dualar ettirilir. Dua sonrası topluca amin denir.

Cemaat genellikle yağmur duasında Boğa Dede'ye gider. Boğa kurban edilir. Boğa kesildikten sonra türbenin etrafında yedi defa dönülür.

2. Yağmur Yağdırma Törenleri

Adana'da İslami esasların ağır bastığı istiska başlığında incelediğimiz yağmur duasının dışında ritüel kökenli yağmur yağdırma törenleri ayrı başlık altında inceliyoruz.

Kaynak kişilerin anlattıklarını incelediğimizde törenlerde bölgeler arasında farklılıklar olmasına rağmen özde törenlerin aynı olduğunu gördük. Folklorik zenginliği sergilemek amacıyla bu farklılıkları belirteceğiz.

Adana Misis kaynak kişisi yapılan törenleri şöyle anlatıyor:

Adana, Misis, Yakapınar kasabasında yılın kurak gittiği zamanlarda yağmur duasına çıkılır. Köylüler aralarında para toplayarak kurban etmek için bir boğa satın alırlar. Yağmur duasına çıkacak topluluk tamamlanınca köyün 15 km. uzaklığında Acıdere Köyü yakınındaki Boğa Dede adı verilen ziyarete başlarında imam olmak üzere arabalarla ve traktörlerle giderler. Ziyarete gidilince abdest alınır. İki rekat namaz kılınır. Topluluk boğa önde imamla birlikte dua ederek, tekbir getirerek ziyaretin etrafını üç veya yedi kez döner. İmam dua eder topluluk amin der. Kasap boğayı keser. Etin bir kısmıyla kazanda pilav pişer, bir kısmıyla da ayrı ayrı götürülen odunlarla kebap pişirilir. Topluca yenir. 1994 yılı Nisan ayında Yakapınar, Geçitli ve Acıdere köyleri mevsimin kurak geçmesi üzerine toplanarak yağmur duasına çıktılar. Boğa Dedeye üç boğa kurban ettiler. Dua sonrası 20 gün süren yağış oldu Halk yağmurları bu kurban olayına bağlıyor.

Kozan kaynak kişisi Kozan'da yapılan yağmur duasını şöyle anlatıyor:

Havalar kurak gittiğinde Cuma günü imam cemaatle birlikte bir yatır, bir ova, bir tepe başlı vb. bir yere gider. İmam dua eder cemaat amin der. Kalbi temiz insanların duasının Tanrı tarafından kabul edileceği düşüncesi vardır. Bu düşünceyle topluluğun kalabalık olması sağlanır.

Bir diğer kaynak kişi de şöyle anlatıyor:Yağmur duası için Bulut Dede ziyaretine gidilir. Bulut Dede'nin mezarında Nasr duası okunur. Ağaçlara oyuncak salıncaklar yapılarak bu salıncaklarda oyuncak bebekler sallanır. Bebekler sallanırken şu sözler tekrarlanır.

Allah'ım bize rızkımızı ver

Yağmurumuzu yağdır

Bize sulu sulu yağmuru

Vermekten eksik olma.

Bazen topluluk Ceyhan nehri boyundaki Demirci köyüne gidip yağmur duası yapar.

Osmaniye kaynak kişisi Osmaniye deki yağmur duasını şöyle anlatıyor:
Yağmur duasına çıkmadan önce pilav için köy halkından yağ, bulgur toplanır. Bunlar köy meydanında pişirilir. Pişirilen pilavı bütün köy halkı yer sonra yağmur için dua edilir, hep bir ağızdan cümle alemin tarlasına denilerek tören sona erdirilir.

__________________
Eğer "dokuz" CanLı oLsaydın biLe En fazLa "sekiz" kez kaçabiLirdin öLümden..
BiLki "
yedi" düveLe suLtan oLsan dahi Yerin "aLtı" mekan oLacak sana
En fazLa "beş" metre kumaş götürebileceksin Kapatacaksın "dört" açsanda gözünü..
Bu dünya "
üç" günLük dünya , AzraiLin yanında "iki" kat oLup yaLvarsanda nafiLe
ELbet "
bir" gün öLeceksin İşte o gün herşey "sıfır"dan başLayacak..!
 
Alıntı ile Cevapla

IRCForumlari.NET Reklamlar
sohbet odaları sohbet odaları Benimmekan Mobil Sohbet
Cevapla

Etiketler
Çomçalı, gelin


Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler
Stil

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı
Trackbacks are Kapalı
Pingbacks are Açık
Refbacks are Açık


Benzer Konular
Konu Konuyu Başlatan Forum Cevaplar Son Mesaj
Gelin Başı, Gelin Topuzu, Gelinin Saç Modeli Seçenekleri oneofgirl Evlilik Hazırlıkları 0 29 Ağustos 2013 12:33
2012 Gelin Başları ve Gelinlik Modelleri - 2012 Gelin Ayakkabıları Burce Evlilik Hazırlıkları 0 12 Haziran 2012 02:22
Düğün konvoyundaki otomobil gelin arabasına çarptı, gelin yaralandı Angel Haber Arşivi 0 06 Aralık 2008 14:40