IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası
  sohbet

Etiketlenen Kullanıcılar

Yeni Konu aç Cevapla
 
LinkBack Seçenekler Konuyu Değerlendir Stil
Alt 12 Haziran 2022, 10:46   #1
Çevrimdışı
Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
IF Ticaret Sayısı: (2)
IF Ticaret Yüzdesi:(%)
Konularına Göre Şiir Türleri ve Özellikleri




Edebiyat türleri arasında en eskilerden ve belki de en etkileyicilerden olan şiir, insanlar sözle kendini ifade etmeye başladığı günlerden beri bizimle olan bir sanattır. İşledikleri konulara göre kendi içinde türlere ayrılan şiir, aynı zamanda farklı şairler tarafından farklı şekillerde de tanımlanmıştır. Gelin şiir nedir, türleri ve özellikleri nelerdir yakından bakalım.

Şiir denilince herkesin aklına farklı bir tanım gelebilir ancak eminiz bunların en büyük ortak noktası mutlaka duygu olacaktır. Çünkü bazen ciltlerce kitapta anlatılamayan bir duygu, iki satırlık bir şiirde anlatılarak okuyucu için benzersiz dünyaların kapısını aralayabilir. Şiirin bu güçlü tavrı nedeniyle insanlık kendini sözle ifade etmeye başladığı günlerden beri şiirler söyleniyor ya da şiirler yazılıyor.
Edebiyat türleri arasında en eskilerden bir tanesi olan şiir, kendi içinde de türlere ayrılıyor. Elbette bazı teknik ayrıntılarla sınıflandırılan şiirler var ancak biz bu yazımızda şiirin konusuna göre sınıflandırılarak oluşturulmuş türlerine odaklanacağız. Elbette detaylara geçmeden önce şiir nedir sorusu üzerinde biraz durarak şiirin tarihinden bahsetmemek olmaz. Gelin şiir nedir, türleri nelerdir biraz daha yakından bakalım.
Şiir nedir? Tarihi, şiir türleri ve özellikleri:

  • Şiir nedir?
  • Şiir tarihi
  • Konularına göre şiir türleri ve özellikleri:
    • Lirik şiir
    • Pastoral şiir
    • Epik şiir
    • Didaktik şiir
    • Satirik şiir
    • Dramatik şiir


Hatırlayalım, şiir nedir?

En temel tanımıyla şiir; duyguların, düşüncelerin ya da bir hayalin kendi içinde bir düzene sahip mısralar ile ahenkli bir dil kullanılarak anlatılmasıdır. Edebiyat türleri arasında en eskilerden bir tanesi olan şiir hakkında bugüne kadar yapılan sayısız tanım vardır.
Örneğin Ahmet Haşim şiir için ‘Nesre çevrilmesi mümkün olmayan nazım.’ demiştir.. Cahit Sıtkı Tarancı ise şiir için ‘Şiir, sözcüklerle güzel şekiller kurma sanatıdır.’ demiştir. Şiir; hece ölçüsü ile, aruz ölçüsü ile ya da serbest ölçü ile yazılabilir. Kendine özgü özellikleri arasında şiiri düz yazıdan ayıran en temel nokta, nasıl yazılırsa yazılsın kendi içinde bir ahenge sahip olmasıdır.
Şiir tarihi:


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Şiirin tarihsel yolculuğunun detayları elbette başka bir yazının konusu ancak tarihte karşımıza çıkan ilk şiirlerden bahsetmek gerekirse Antik Yunan demek mümkün. İngilizce şiir anlamına gelen poetry kelimesi de zaten Antik Yunan kökenlidir. Şiir kavramı ile Antik Yunan’da karşılaşıyor olsak bile aslında tarihte her zaman şiir vardı.
Sözlü edebiyat ürünleri maalesef bugüne gelemediği için yazılı kaynaklara baktığımız zaman milattan önce 2500’lü yıllarda Mısır hiyerogliflerine kazınmış şiirler buluyoruz. Milattan önce 2000’li yıllarda Sümerler, milattan önce 2300’lü yıllarda Akadlar, İbraniler, Çinliler, Araplar, Persler, Türkler ve daha nice eski medeniyet duygu ve düşüncelerini anlatmak için şiire başvurmuştur.
Konularına göre şiir türleri ve özellikleri:

  • Lirik şiir
  • Pastoral şiir
  • Epik şiir
  • Didaktik şiir
  • Satirik şiir
  • Dramatik şiir

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Lirik şiir:

Coşkulu bir dil kullanılarak duygu ve düşüncelerin anlatıldığı şiirler lirik şiir olarak adlandırılır. Antik Yunan'da bu tür şiirler lir adı verilen bir enstrümanla söylendikleri için bu şekilde adlandırılmıştır. Temel amacı okuyucuya ve dinleyiciye yoğun duygu aktarımı yapmaktır.
Örnek;

Endülüs’te Raks
Zil, şal ve gül. Bu bahcede raksın bütün hızı...
Şevk akşamında endülüs üc defa kırmızı.

Aşkın sihirli şarkısı yüzlerce dildedir
İspanya neş'esi ile bu akşam bu zildedir.

Yelpaze çevrilir gibi birden dönüşleri,
İşveyle devriliş, örtünüşleri...

Her rengi istemez, gözümüz şimdi aldadır.
İspanya dalga dalga bu akşam bu şaldadır..

Alnında halka halka aşüfte kakülü
Gögsünde yosma gırnatanın en güzel gülü...

Raks ortasında bir durup oynar, yürür gibi;
Bir baş çevirmesiyle bakar öldürür gibi...

Gül tenli, kor dudaklı, kömür gözlü sürmeli,
Şeytan diyor ki, sarmalı yüz kere öpmeli.

Gözler kamaştıran şala, meftun eden güle
Her kalbi dolduran zile, her sineden "Ole!"
Yahya Kemal Beyatlı

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Pastoral şiir:

Çoban şiiri olarak da adlandırılan pastoral şiir, doğal güzelliklerin ve kır yaşamının anlatıldığı şiir türüdür. Bu şiir türünde sade bir anlatım öne plana çıkar. Bir çobanın ağzından yazılan idil ve karşılıklı konuşma biçiminde yazılan eglog olmak üzere iki temel biçimi vardır.
Örnek;

Çoban Çeşmesi
Derinden derine ırmaklar ağlar,
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi,
Ey suyun sesinden anlıyan bağlar,
Ne söyler su dağa çoban çeşmesi.
"Goynunu Şirin'in aşkı sarınca
Yol almış hayatın ufuklarınca,
O hızla dağları Ferhat yarınca
Başlamış akmağa çoban çeşmesi...
"O zaman başından aşkındı derdi,
Mermeri oyardı, taşı delerdi.
Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi.
Değdi kaç dudaga çoban çesmesi.
Vefasız Aslı'ya yol gösteren bu,
Kerem'in sazına cevap veren bu,
Kuruyan gözlere yaş gönderen bu...
Sızmadı toprağa çoban ceşmesi.
Leyla gelin oldu,
Mecnun mezarda,
Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda,
Ateşten kızaran bir gül ararda,
Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi,
Ne şair yaş döker, ne aşık ağlar,
Tarihe karıştı eski sevdalar.
Beyhude seslenir, beyhude çağlar,
Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi...
Faruk Nafiz Çamlıbel

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Epik şiir:

Destansı bir anlatıma sahip olan ve dinleyenlere yoğun duygu aktarımı yapmak için söylenen epik şiir, Yunanca destan anlamına gelen epope kelimesinden türetilmiştir. Epik şiirlerde genel olarak savaş hikayeleri, kahramanlık öyküleri ve yiğitlik maceraları işlenir.
Örnek;

Kalktı göç eyledi Avşar elleri,
Ağır ağır giden eller bizimdir.
Arap atlar yakın eder ırağı,
Yüce dağdan aşan yollar bizimdir.
Belimizde kılıcımız Kirmani,
Taşı deler mızrağımın temreni.
Hakkımızda devlet etmiş fermanı,
Ferman padişahın,dağlar bizimdir.
Dadaloğlu'm birgün kavga kurulur,
Öter tüfek davlumbazlar vurulur.
Nice koçyiğitler yere serilir,
Ölen ölür, kalan sağlar bizimdir.
Dadaloğlu

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Didaktik şiir:

Okuyucusuna ve dinleyicisine belirli bir konuyu anlatmak ve öğüt vermek amacıyla yazılan şiirler didaktik şiir olarak adlandırılır. Edebiyatımızda ta'limî olarak da adlandırılan didaktik şiirlerin temel amacı öğretici olmak olduğu için duygu yönünden zayıf olabilir.
Örnek;

Karga ile Tilki
Bir dala konmuştu karga cenapları;
Ağzında bir parça peynir vardı.
Sayın tilki kokuyu almış olmalı;
Ona nağme yapmaya başladı:
"Ooooo! Karga cenapları, merhaba!
"Ne kadar güzelsiniz; ne kadar şirinsiniz
"Gözüm kör olsun yalanım varsa
"Tüyleriniz gibiyse sesiniz
"Sultanı sayılırsınız bütün bu ormanın."
Keyfinden aklı başından gitti bay karganın;
Göstermek için güzel sesini
Açınca ağzını düşürdü nevâlesini.
Tilki kapıp onu dedi ki: "Efendiciğim,
Size küçük bir ders vereceğim;
Alıklar olmasa iş kalmaz açık gözlere;
Böyle bir ders de değer sanırım bir peynire"
Karga şaşkın, mahcup biraz da geç ama,
Yemin etti gayrı faka basmayacağına.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Satirik şiir:

Bir kişinin, bir durumun ya da bir olayın şair tarafından eleştirel bir dille anlatıldığı şiirler satirik şiir olarak adlandırılır. Didaktik şiirlerle benzer özellikler taşırlar ancak satirik şiir çoğu zaman oldukça iğneleyici bir dille eleştirdiği için kendine has bir anlatım biçimine sahiptir.
Örnek;

Pek rengine aldanma felek eski felektir
Zira feleğin meşreb-i nâ-sâzı dönektir
Ya bister-i kemhâda, yâ virânede can ver
Çün bay ü gedâ hâke beraber girecektir
Allaha sığın şahs-ı halimin gazabından
Zira yumuşak huylu atın çiftesi pektir
Yaktı nice canlar o nezaketle tebessüm
Şirin dahi kasdetmesi cana gülerektir
Bed asla necabet mi verir hiç üniforma
Zerdüz palan ursan eşek yine eşektir
Bed mâye olan anlaşılır meclis-i meyde
İşret, güher-i âdemi temyize mihenktir

Nush ile yola gelmeyeni etmeli tektir
Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir
Nâdânlar eder sohbet-i nâdânla telezzüz
Divânelerin hemdemi divâane gerektir
Aff ile mübeşşer midir eshâb-ı meratip
Kanun-i ceza âcize mi hâs demektir
Milyonla çalan mesned-i izzetde serefrâz
Birkaç kuruşu mürtekibin câyı kürektir
İman ile din, akçadır erbâb-ı gınâda
Namus ü hamiyyet sözü kaldı fukarada
Ziya Paşa

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Dramatik şiir:

19. yüzyılda tiyatroların düz metinlere geçmesinden öncesine kadar tiyatro oyunlarında kullanılan dil, dramatik şiir olarak adlandırılır. Shakespeare tarafından kaleme alınan ve sahnelenen oyunlar dramatik şiir türünün en önemli örnekleri arasındadır.
Örnek;

Eşber
Halketsem esirlerle leşker,
Mahveylesem ordularla asker,
Olsa bana hep mülûk çâker;
Cinsince o iktidar münker,
Fevkimde uçar tuyûr-u kemter!
Âvâze-i dehr iken tanînim,
Gördüm ana değmiyor enînim;
Milletlere karşı âhenînim;
Bir âfete karşı nazenînim.
Afetse de ey ilâh göster!
Bilmem bana ân mı, şân mı lâzım?
Gülbün mü ya kehkeşân mı lâzım?
Âguuş-u vefâ-nişân mı lâzım?
Bir pençe-i hun-feşân mı lâzım?
Canan mı güzel, cihan mı hoş-ter?
Abdülhak Hâmit Tarhan
İnsanlığın kendini sözle anlatmaya başladığı günden beri en sık başvurduğu edebiyat türlerinden olan şiir nedir sorusu üzerinden tarihine göz attık ve konularına göre şiir türlerinden bahsederek örneklerle açıkladık.

Alıntdır.

__________________
Necip Fazıl çok fazla sigara içermiş. Bir gün bir öğrencisi ona gelir ve der ki; -Hocam bugün bir rüya gördüm bütün bitkiler Allah'a secde ediyordu, bir tek tütün etmiyordu...
Üstad cevabı yapıştırır: -Getirin o kafiri yakalım..
 
Alıntı ile Cevapla

IRCForumlari.NET Reklamlar
sohbet odaları sohbet odaları Benimmekan Mobil Sohbet
Cevapla


Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler
Stil Konuyu değerlendir
Konuyu değerlendir:

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Var
Mesaj Yazma Yetkiniz Var
Eklenti Yükleme Yetkiniz Var
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı
Trackbacks are Kapalı
Pingbacks are Açık
Refbacks are Açık


Benzer Konular
Konu Konuyu Başlatan Forum Cevaplar Son Mesaj
Sosyolojide Toplumsal Grupların Türleri Nedir? Ne Değildir? Genel Özellikleri Nedir? Kalemzede Felsefe 0 16 Kasım 2020 18:26
Klasik Mantıkta Önerme Türleri Nedir? Ne Değildir? Genel Özellikleri Nedir? Kalemzede Felsefe 0 13 Kasım 2020 18:23
Divan Edebiyatı Nazım/Şiir Şekilleri (Biçimleri) ve Özellikleri BuYuCu Türk Dili ve Edebiyatı 0 18 Şubat 2018 15:01
Burçlara göre erkeklerin özellikleri. Düş Burçlar, Fallar ve Kehanetler 0 26 Şubat 2015 00:33
Elementlerin Gruplara Göre Özellikleri Violent Fizik 0 30 Kasım 2013 21:04