Osmanlı Sarayı Hazinesi
Osmanlı Devletinde devlet hazinesinden başka[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bir de saray hazinesi vardı. Buna Enderun Hazinesi denirdi. Burada[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] hükümdarların şahsi servetleri saklanırdı. Bu hazine[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] iç hazine ve dış hazine diye iki kısımdan oluşmuştu. İç hazinenin amiri hazine kethüdası[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] dış hazinenin amiri hazinedarbaşıydı. Hükümdarların şahsına ait altın ve gümüş para mücevherler[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] altın ve gümüşten yapılmış çeşitli eşya[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] elmas[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] yakut zümrüt gibi kıymetli taşlar ve bunlarla süslü hançer[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kılıç gibi silahlar[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] muhtelif şahısların ve bilhassa yabancı hükümdarların sunduğu her türlü altın[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] gümüş ve mücevherli hediyeler bu iç hazinede dururdu. Dış hazinede ise daha ziyade kürkler[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] şallar[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kıymetli kumaşlar[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] elmaslı altın düğmeli baştanbaşa sırma işlemeli ipekli kumaşlarla kaplı ağır kürklü hilatler ve daha akla gelen ve gelmeyen bin türlü eşya saklanırdı. Aynı zamanda her padişahın bir resmi ile bir elbisesi dış hazinede bulunurdu. Bir padişah ölünce[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] şahsi eşya ve elbisesi bir sandığa konarak yeni padişahın mühürü ile mühürlenir ve dış hazinede saklanırdı. Aynı zamanda burada küpler içinde bir miktar basılmış altın ve gümüş para bulunurdu.

Bu hazinede mevcut şeylerin iki büyük defteri vardı. Bunları defterdarlar imzalar ve silâhtar ağa ile hazine kethüdası saklarlardı. Sarayda bulunan bu hazinelerin muhafazası için Fatih Sultan Mehmet zamanında hazine koğuşu kurulmuştu. Burada altmış kişi vazife görürken zamanla sayıları yüzelliyi bulmuştur. Amirleri hazinedar başıydı. Ondan sonra hazine kethüdası gelirdi. Saraya iş yapan ve sayıları ikibin kadar olan kürkçü[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] terzi[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kuyumcu[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kılıççı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] nakkaş gibi sanatkârlar da hazinedarbaşının emrinde bulunurlardı. Hazinedarbaşı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ak hadımlardan olurdu. Hazine kethüdası başka bir memuriyete tayin edildiği zaman iç hazineyi tutulan defterlerine göre kendisinden sonra gelene birer birer sayarak teslim ederdi. Saray hazinesinin dış kapısına basılan mühür[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] hazine kethüdasında dururdu. Bu[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferinden dönüşte kullandığı mühürdü. Yavuz kırmızı akik taşından olan bu mühürle hazineyi mühürledikten sonra:

‘’ Benim altınla doldurduğum bu hazineyi benden sonra gelenlerden kim mangırla doldurursa hazine onun mühürüyle mühürlensin. Aksi halde benim mühürümle mühürlenmeye devam edilsin. ‘’ demiş olduğundan hiçbir hükümdar bu usule dokunmamış ve hazine son zamana kadar böyle mühürlenmiştir.

Kubbeli dört salondan oluşmuş olan hazinenin açılması belli bir törenle olurdu. Hazine kethüdası anahtarı getirir[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] sonra mühür muayene edilip kilit açılır[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] içeriye en az otuz kişi birden girerdi. Yeni padişah olanlar hazineyi görmek istediklerinden o zaman çeşitli sandıklarda saklanan kıymetli eşya ve saire yerlerinden çıkarılıp hükümdara seyrettirilirdi. Bazı yabancı kaynaklar[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ölen padişahların hazinelerine kutsal gözüyle bakıldığını yaşadığı zaman toplamış bulunduğu para ve satın aldığı mücevherlerin kızlar ağası tarafından divan – ı hümayun[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] yani hükümet erkânı huzurunda bir deftere yazılarak bunların bu defterlerle birlikte demir bir sandığa konulup mühürlendikten sonra kendisinden evvel ölen hükümdarın aynı şekilde bıraktığı sandığın yanına konduğunu ve her sandığa bir gümüş levha asılarak üzerine ait olduğu hükümdarın ismiyle sandık muhteviyatının yazıldığını ve bunlara katiyen el sürülmediğini kaydederler ise de[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] yerli kaynaklarımızda bunu teyit eden bir kayıt mevcut değildir. İcabında devlet ve sefer masraflarının artışı karşısında iç hazinede iç hazinede mevcut bütün para hatta altın ve gümüş eşyanın bile maliye hazinesine verildiği bilindiğine göre[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bu rivayetin doğru olmadığı tabidir. Yalnız[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ölen padişahların üzerinden çıkan elbise ve diğer giyeceklerin bir sandığa konup saklandığı bilinmektedir.

Devlet hazinesi dara düştüğü zaman iç hazineden borç olarak para verilir[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] sonra devlet hazinesi sıkıntıyı atlatınca bu para yerine konurdu. Böyle zamanlarda devlet namına Sadrazam kefil olur[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bir senet imzalayıp verir ve şahsi servetini karşılık gösterirdi. Fakat uzun savaşlar dolayısıyla alınan paranın yerine konmadığı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] hatta üstelik iç hazinede mevcut altın ve gümüş eşyanın para basılmak üzere darphaneye gönderildiği bile olurdu. Hazinede para ve değerli eşyadan başka bazı kutsal emanetler de saklanırdı. Hazreti Yusuf’un olduğu söylenen sarıkla İmam – ı Azam’ın sarığı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] İbrahim Ethem’in tacı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] diğer bazı veli taç ve hırkaları burada dururdu. Sultan İbrahim tahta oturduğu zaman Hazret – i Yusuf’un sarığını başına koymuş ve:

‘’ Yarabbi[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] sana çok şükür ki bencileyin zaif kulunu bu makama lâyık gördün ‘’ diye dua etmişti. Saray hazinesi[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] padişahların şahsi gelirleriyle dolardı. Padişahların biri daimi[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] öbürü zuhurata bağlı olarak iki çeşit geliri vardı. Daimi gelirler[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] haslardan[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] iltizamlardan ve mukataalardan yani padişahlara ait topraklardan hâsıl olan varidattı. Öbürü ise saraya ait bostan ve bahçelerden[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] koru ve bataklıklarından[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] saray çayırlarından gelirdi. Bundan başka hükümdarlara her sene cep harçlığı olarak Mısır eyaletinden 16. yüzyıl sonlarına kadar beşyüzbin altın gelmekteydi. 17. yüzyılda bu miktar altıyüz bin altına çıkmıştır. Devlete vergi veren Erdel[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Eflâk[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Buğdan[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Ragüza gibi beyliklerden[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] yeni eyler tâyin olundukça alınan para ile 16. yüzyıl sonlarından itibaren kendilerine yüksek memuriyetler tevcih edilenlerin ve muhtelif devlet ricalinin bayram ve sair ilişkilerle ve yabancı devlet başkanlarının elçi gönderdikçe takdim ettikleri hediyeler[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bazı maden gelirinden (varidat) hükümdarlara verilen hisse[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] savaş ganimetlerinden gelen pay ve müsaderelerden hâsıl olan paralardan ibaretti:

Sarayda bunlardan başka hazine diye anılan iki yer daha vardı:

Has oda hazinesi: Enderun koğuşlarının birincisi ve itibarlısı olan has oda da padişahların şahsına mahsus paradan ve bazı âvaniden ibaret bir hazine bulunurdu.

Rah – ı hümayun hazinesi: Has ahırın en kıymetli[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] süslü ve mücevherli rahtları[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] yani eğer takımları ile altın ve gümüş üzengilerin saklandığı bir hazine vardı. Buraya Raht hazinedarı denilen kimse nezaret ederdi. Valide Sultan[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Sadrazam[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Yeniçeri Ağası[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Kızlar Ağası[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Defterdar[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Vezir ve öbür devlet erkânı tarafından her yıl hükümdara takdim olunan olağanüstü değerli takımları da bu hazinede saklanırdı. Bunlar hazineye teslim olunurken niteliklerini gösteren katalogları tertiplenirdi. Hazine koğuşu mensupları[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] sekiz – on akçe yevmiye alırlardı. Tabi eskilerinin gündelikleri daha yüksekti. Amirlerinin aldığı para da derece derece yükselirdi. Hazine odasında hazine kethüdasından sonra giyimbaşı ve kürkçübaşı gelirdi. Ondan sonraki amir de[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] odanın genel inzibatından sorumlu olan anahtar ağası idi. Koğuş mensuplarına ve bunların vazifelerine ait defterleri hazinebaş yazıcısı tutar[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] padişah bir yere gittiği zaman altın ve gümüş para dolu çantasını çantacı taşırdı. Padişahın kıymetli sorguçlarını muhafaza edene sorguççu ve değerli porselen tabakları gözetene tabakçı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] avlarda ve gezintilerde tüfeğini taşıyana ise tüfekçi denirdi.

Osmanlı Sarayı Harem Dairesinde Valide Sultana ait bir hazine vardı. Bunun mesulü hazinedar usta idi. Ayrıca hasekilerin[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kadın efendilerin[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kızlar ağasının her biri birer küçük servet olan hazineleri mevcuttur.