[Liaaa]

İtalya’nın, Habeşistan’a saldırması karşısında Milletler Cemiyeti’nin barışı koruma tedbirlerine Türkiye samimi destek vermişti. İtalya zorlama tedbirlerine katılan bütün devletlere -bu arada Türkiye’ye de- protesto notası gönderdi.

İtalya’nın sert tutumu İngiltere’yi harekete geçirdi. Yugoslavya, Yunanistan ve Türkiye, İtalya’nın saldırısı karşısında kendilerinin yardımına geleceğine dair İngiltere’den Ocak 1936’da garanti aldı. Bu üç devlet de İngiltere’ye garanti verdi.

İtalya’nın Akdeniz’de doğurduğu tehlike dolayısıyla ortaya çıkan bu karşılıklı garantiler sistemine Akdeniz Paktı denir. Bu anlaşma; Türkiye’nin İngiltere ile olan münâsebetlerinde bir dönüm noktası olmuştur. 1939’da bu yakınlaşma ittifakla kuvvetlendirilmiştir. Bu yakınlaşma İtalya’yı sinirlendirdi. Türkiye, İtalya ile de münâsebetlerini düzeltmek istediğinden İngiltere’ye verdiği garanti durumuna tek taraflı son verdi.

İtalya ile münâsebetler 1937’de iyileşmeye devam etti. Bunda İngiltere ile İtalya arasındaki anlaşmanın da rolü vardı. Türkiye, İspanya iç savaşı sırasında Akdeniz’deki denizaltı korsanlığı meselesinin ele alındığı Eylül l937’deki Nyon Konferansına katıldı. Bu Türkiye’nin İtalya ve Almanya karşısında İngiltere’yi desteklediği manâsına gelmekteydi. Bu durum II. Dünya Savaşı öncesi Türkiye’nin yönünü belirlemiştir.

alıntı