[Funda]

Sosyolojinin en temel kavramı olan toplum, bireylerin toplamı demek değildir. Toplum, belirli bir kültürü ve bir takım toplumsal kurumları paylaşan insanlar arasındaki ilişkilerden meydana gelir. Başka bir deyişle toplumu oluşturan şey bireylerden çok bireylerin arasındaki ilişkiler, paylaştıkları değerler ve davranış kalıplarıdır.

Futbol oynamayı bilen 11 kişiyi bir araya getirdiğimizde nasıl bir futbol takımı elde edemezsek, sadece bireylerin bir araya gelmesiyle de toplum oluşmaz. Futbol takımında her oyuncunun bir görevi, rolü vardır. Oyuncular birbirleriyle ilişkilidir, her biri diğer oyuncuların rollerini bilir ve buna göre davranır. Toplumda da insanlar ve gruplar arasında ilişkiler vardır ve toplum insanları etkileyen bu ilişkilerden meydana gelir (Özkalp, 2007:6-8).

Toplum ve ulus kavramları, günlük kullanımda neredeyse aynı anlama sahipmiş gibi anlaşılsa da toplumun ulus kavramıyla aynı anlama gelmediğine dikkat etmek gerekir. Ulus, resmî olarak tanınmayı içeren ve varsayılan bir birliktir; siyasal bir kategoridir. Toplum ise karşılıklı olarak birbirine bağlı olan toplumsal ilişkiler tarafından kurulan bir pratiktir. Siyasal bir birlik olarak bir ulus kendi kendinin varlığını sürdüremez, uluslar varlıklarını çoğunlukla devletleri aracılığıyla sürdürürler

Toplumlar ise siyasal birimler değildirler, siyasal otoriteler tarafından değil, toplumun kendisi tarafından yönetilirler ve toplumu meydana getiren kalıplaşmış ilişkiler yapısını, yani kendi varlıklarını kendileri sürdürebilirler (Brown, 1986:6-7). Bir örnek vermek gerekirse az sayıda da olsa günümüzde hâlâ var olan avcı-toplayıcı kabileler ulus olmadıkları hâlde birer toplumdur. Her ulus bir toplumdur, ama her toplum ulus değildir. Şu halde toplumu belirli bir toprak parçasında yaşayan, belirli bir kültürü ve ortak toplumsal kurumları paylaşan insan topluluğunun araları ndaki karşılıklı ilişkiler bütünü olarak tanımlamak mümkündür.