| |
|
20 Ekim 2012, 02:50
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Bağlaç - Bağlaç Nedir? - Bağlaçlar Bağlaç - Bağlaç Nedir? - Bağlaçlar Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. Bağlaçlar veya rabıt edatları, sözcükleri, sözcük gruplarını veya cümleleri biçim veya anlam yönüyle birbirine bağlayan edatlardır: ve, veya, ile, ama, de (da) ancak, belki, çünkü, eğer, hâlbuki, hiç değilse, ise, ki, lâkin, meğer, nasıl ki, öyle, öyle ki, sanki, şu var ki, tâ, üstelik, yahut, yalnız, yani, yoksa, zira gibi. İfadeleri, ilgi ve önem sırasına koyarak düzenlememize yardımcı olurlar. Bağlaçların kendi başlarına anlamları yoktur. Yer aldıkları cümlenin çeşitli bölümleri arasında anlam ve biçim bakımından bağlantı kurarlar. Cümlelerde sıralama bağlaçlar sayesinde yapılır. Cümleler arasında konu ve anlatım bütünlüğü sağlamak için kullanılırlar. Yapılarına göre bağlaçlar Yalın bağlaçlar Yalın bağlaçlar, herhangi bir ek almamış ya da bir sözcükle birleşmemiş basit sözcüklerdir. Kök halindeki ve, ama, ile, eğer, de, hem, yani gibi sözcükler bu tür bağlaçlardır. Türemiş bağlaçlar Türemiş bağlaçlar, isim ya da fiil soylu sözcüklerden türetilmişlerdir: üstelik, örneğin, kısacası, gerçekten, anlaşılan vb. gibi. Bileşik bağlaçlar Bileşik bağlaçlar öyleyse, yoksa, nitekim, sanki, oysa, kim bilir gibi sözcüklerdir ve bunlar iki ayrı sözcüğün birleşmesinden oluşur. Bileşik bağlaçları oluşturan sözcüklerin her zaman bağlaç türünden olmaları gerekmez. Örneğin kim bilir bağlacındaki "kim" zamir, "bilir" ise bir çekimli fiildir. Sanki bağlacı ise "san" (san-mak) fiil kökü ile "ki" bağlacının birleşmesinden oluşmuştur. Öbekleşmiş bağlaçlar Öbekleşmiş bağlaçlar ayrı ayrı sözcüklerin bir arada kullanılmasıyla ortaya çıkar. Bazen ya da, hem de gibi iki bağlacın yan yana kullanılmasıyla da öbekleşmiş bağlaç oluşabilir. Bazen ki bağlacıyla birlikte bir bağlaç öbeği oluştuğu da olur; nerde kaldı ki, değil mi ki böyle oluşmuş bağlaçlardır. Başka bir deyişle, sözün kısası, bir bakıma gibi tamlamalar bağlaç işlevi de görürler. Gel gelelim, ne bileyim, zorla değil ya gibi bazı kısa cümleler de kalıplaşarak bağlaç niteliği kazanabilir. Öbekleşmiş bağlaçlardan yinelemeli bağlaçlar da çok yaygın olarak kullanılır. Bunlara ya ... ya ..., hem ... hem ..., ister ... ister ..., gerek ... gerek(se) ..., ne ... ne ..., ama ... ama ... gibi bağlaçlar örnek gösterilebilir. Örneğin: "ister gel ister gelme", "ya bugün gel ya yarın", "ne sevdiğin belli ne sevmediğin". Kullanılışlarına göre bağlaçlar Sıralama bağlaçları İki sözcüğün arasına girerek arka arkaya gelen unsurları bağlamaya yarayan dahi, ile, ilâ, ve edatlarıdır: Karagöz ile Hacivat, Suç ve Ceza vb. Denkleştirme bağlaçları İki sözcük, sözcük grubu veya cümlenin arasına girerek birbirinin yerini tutabilecek iki unsuru birbiriyle denkleştirme, karşılaştırma ilgisiyle bağlayan veya, veyahut, ya, yahut edatlarıdır: kavun veya karpuz, masa veya sıra, seni böyle gören ya deli diyecek ya gülüp geçecek vb. Karşılaştırma bağlaçları Karşılaştırılan grupları veya unsurları, mukayese ilgisiyle bağlayan ama....ama, da(de)....da(de), gerek....gerek, ha....ha, hem....hem, ister....ister, ne....ne, ya....ya gibi bağlaçlardır. Ama haklı ama haksız herkese itiraz eder. Eyere de yakışır semere de. Gerek fakir gerek zengin olsun. Ha Kel Hasan ha Hasan kel. Hem suçlu hem güçlü. İster öldür ister güldür. Ne şair yaş döker ne âşık ağlar. *(F.Nafiz) Ya o zaman yalan söyledi ya şimdi. Bu edatlar, karşılaştırılan unsurlardan biri, hepsi veya hiçbiri ifadesiyle üç türlü işlevi yerine getirirler: Ya akıl ver ya para. Ya paranı ya canını. (birini) Hem kel hem fodul. (hepsi) Ne kızı veriyor ne dünürü küstürüyor. (hiçbiri) Başa gelen çekilen bağlaçlar Bağlaç Olan da, de’nin Yazılışı Bağlaç olan "da", "de" (dahi anlamında) ayrı yazılır. Kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak ünlü uyumlarına uyar: Cümleler arasında türlü anlam ilgileri kurarak onları birbirine bağlayan edatlardır: âdeta, ama, ancak, bari, belki, binaenaleyh, çünkü, eğer, fakat, gerçi, güya, hakeza, hâlbuki, hatta, hazır, hele, illâ, illâ ki, kaldı ki, keşke, keza, lâkin, madem, mademki, mamafih, meğerki, nasıl ki, nitekim, oysa ki, öyle ki, sanki, şayet, şöyle ki, tâ ki, üstelik, yalnız, yani, yeter ki, yoksa, zaten, zati gibi. Örnekler O zamanlar çok okuyordum. Daha sekiz yaşındayken roman okumaya başlamıştım. / Turgut’un kaza yaptığını biliyorum. Fakat bunu sana kim söyledi? / Düğününe beni davet etmedi. Hâlbuki ben hediyesini bile almıştım. / Bugünlerde dürüst davranmıyor. Mamafih bu sözler aramızda kal-sın. / Üç gündür yataktan çıkamıyor. Zaten son zamanlarda hiç ayağa kalkamı-yordu. Cümle başı edatlarının kullanıldığı yere göre cümleleri hangi ilgiyle bağladığına dikkat edilmelidir. Sona gelen bağlaçlar bile, da (de), dahi, değil, ise, ki, ya gibi edatlardır. Bunlardan bile, da (de), dahi, ise, ya edatları sözcüğü önceki unsurlara; değil, ki edatları getirildiği sözcüğü sonraki unsurlara bağlar. Bu edatların pek çoğunda kuvvetlendirme ifadesi de vardır: Baksan a! Ben de özledim. Sağır Sultan bile duydu. Bu da geçer yahu! Hele bir nefes alayım da. Adam sen de. Sorsam mı ki*. Böyle de yatılmaz ki. Onlar şehirliydi biz ise köylüydük. (İse edatı, şart kipi ekiyle karıştırılmamalıdır.) Yorgun değilsin ya. Ev kira değil ya varsın küçük olsun. vb. Cümle içinde kullanılışlarına örnekler Bağlaçlar, cümle içerisinde eşgörevli, eşdeğerli ya da birbiriyle ilgili öğeleri birbirine bağlarlar. "Kerim ve Sinan aynı işi yapıyorlardı; ama Kerim’in geliri Sinan'ınkinden yüksekti" cümlesindeki ve bağlacı, ilk cümleciğin ortak yüklemli özneleri olan eşdeğerli iki sözcüğü birbirine bağlamakta, ama bağlacı da iki cümleciği birbiriyle ilişkilendirmektedir. Her iki cümlecik de aslında, özne ve yüklemleri bulunan bağımsız birer cümledir. Bu iki cümle arasındaki anlam ilişkisinin varlığı, ama bağlacıyla ortaya çıkmaktadır. Öznesi, yüklemi ya da tümleci ortak olan cümlelerde, eşgörevli öğeleri bağlamak için yinelemeli bağlaçlar da kullanılabilir: "Semih hem yiyor hem söyleniyordu". "İstanbul’un kışını da yazını da sevmem". "İsmet ne armut ne de elma toplayabildi" örneğinde ne ve ne de bağlaçları cümleye olumsuz anlam yüklediğinden, yüklem olumlu durumda kullanılır. Ama yüklemden önce, cümlenin taşıdığı olumsuz anlamı pekiştiren hiç, hiçbir, pek gibi zarflar kullanılırsa, yüklemin olumsuz olması gerekir: "Hiç kimse okula gelmedi". "İpek yemeği pek beğenmedi". Bağlaçlar, aralarında anlam ilişkisi bulunan cümle öğelerini bağlama işlevi de görürler: "Bu filmin Türkiye’de gösterilmediğini sanıyordum, oysa yanılmışım." Bu tür cümlelerdeki cümleciklerin özneleri ayrı da olabilir: "Kiracı evin balkonunun olmadığını söylüyordu, nitekim bunu ev sahibi de doğruladı". Bağlaçlar cümle öğelerinin önünde ya da arkasında yer alırlar. Bazı bağlaçlar cümlede sıfat ya da zarf olarak da kullanılabilir. "Bir kedi ancak bu kadar kıvrak olabilir" cümlesindeki ancak, özneyi nitelediği için sıfat işlevi yüklenmiştir. "Şimdi evde olması gerekirken ancak gidebildi" cümlesinde aynı sözcük zarf olarak kullanılmıştır. Burada ancak sözcüğü cümlenin yüklemini zaman bildirerek nitelemektedir. "Ev çok genişti; ancak Demet kısa sürede boyadı" cümlesinde ise ancak bir bağlaç olarak kullanılmıştır. Bazı bağlaçlar özel biçimlerde kullanılır. Örneğin ki, de, ise bağlaçları, bazen yalnızca özneyi pekiştirir: "Sen ki ödevin olduğunu biliyorsun, nasıl olur da bunu yapmazsın?", "o da bu işleri iyi bilir, değil mi?" "ev ise yeşillikler içindeydi". Son örnektekine benzer cümlelerde ise bağlacı özneyle bitişik de yazılabilir ("ev ise" yerine "evse"). de ve da bağlaçları her zaman ayrı yazılır ve te veya ta şeklinde yazılamazlar. Ki bağlacının bir işlevi de, birleşik cümlelerde yan cümleciği ana cümleciğe bağlamaktır: "Eve geldiğimde gördüm ki musluk açık kalmış". [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Vikipedi, özgür ansiklope Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. Bağlaç Nedir? Bağlaç, Eş görevli sözcükleri, söz öbeklerini ya da cümleleri birbirine bağlayan sözcükleredenir. Ama, Fakat, İle, Ancak, Yalnız, Lakin, ve, veya, de, ki, Hâlbuki, Mademki, Yeter ki, ise, Çünkü, Nitekim, Bile, Dahi, Ne… ne, Hem… hem, İster… ister, Ya… ya DE: Eş görevli söz ve sözcük öbeklerini birbirine bağlar. Not: Ayrı yazılan de daima bağlaçtır. DE = DAHİ/BİLE = BAĞLAÇ Toplantıya Ali de katıldı. Ben de özledim ben de. Not: Her zaman bu anlamlar sağlanabilir. Kimi zaman ilave, ek, fazlalık anlamı sağlayabilir. Sorular hiç te zor değildi. (te/de) Ahmet te aramıza katıldı. (te/de) Kİ: Bağlaç olan ki daima ayrı yazılır. Dedem ki mert bir adamdır. Çalışmış ki tüm sorular biliyor. İSE: Not: Koşul anlamı sağlamazsa bağlaçtır. Ben ders çalışıyordum annem ise yemek hazırlıyordu. Arkadaşlar geziye gitti bizlerse evde kitap okuyoruz. Not: İse koşul anlamı sağlar bağlaç değildir. Eve gelir ise beni arasın. NE… NE: 1. Olumsuzluk anlamı sağlar. Beni ne annem ne de babam aradı. 2. İkisinin arasında anlamı sağlar. Ali’nin boyu ne uzun ne uzun (orta boylu) GÖREVLERİ Eş görevli sözcükler birbirine bağlar. İhtiyar ve yakışıklı bir adamdı. Sıf. Sıf. İsim O yıllarda ne annem ne de babam beni destekliyordu. Özne Özne Yüklem Evde de okulda da bulamadım. D.T. D.T. Y. Babam birden hem işini hem de parasını kaybetti. Nsn. Nsn. Y. Eve geldim ve ödevlerimi yaptım. I. cümle II. Cümle İçimden şu zalim şüpheyi kaldır. Ya öldür ya beni yanına aldır I. II. [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| baĞlaÇlar |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Sheriff Sistemi Nedir ? Reported List Nedir ? Detaylı Anlatım [Resimli] | OperServ | Knight Online | 4 | 11 Şubat 2013 17:02 |
| Hippi nedir?, Hippilerin yaşam tarzı nedir? | Violent | IF Ekstra | 0 | 04 Ekim 2012 11:27 |
| Mide üşütmesi nedir, nasıl anlaşılır, tedavisi nedir? | Violent | Sağlık Köşesi | 0 | 16 Haziran 2012 18:23 |
| Bağlaç | Burce | Şiir, Hikaye ve Güzel Sözler | 0 | 11 Nisan 2012 18:37 |
| Türkçe yazım kuralları / Bağlaç Olan da, de’nin Yazılışı | Sevda | Türkçe | 0 | 03 Eylül 2011 18:27 |
Normal
