İkinci 'üniversite meydan muharebesi' öncesinde adayların seçecekleri meslek konusunda biraz daha ince eleyip sık dokuması gerekiyor. Çünkü trendler hızla değişiyor. İŞKUR'a göre artık bilgisayar mühendisliği, elektrik ve elektronik değil enerji mühendisliği ve hafıza cerrahlığı gibi meslekler popüler.

Geçtiğimiz hafta sonu 1.7 milyon genç, hayatlarının en önemli sınavlarından birine girdi. Üniversiteye yerleşebilmek için ilk basamak olan Yükseköğretime Geçiş Sınavı'na (YGS) giren öğrenciler, haziranda yapılacak LYS'de ( Lisans Yerleştirme Sınavı) 144 üniversitedeki 700 bin kontenjan için yarışacak. Sonra da sıra tercih yapmaya gelecek. Bu süreçte adaylar için en önemli konulardan biri şüphesiz 'doğru tercih yapmak'. Tercih yaparken kimi o mesleğin ne kadar para kazandırdığına bakıyor, kimisi için ise en önemli şey mutlu olabileceği bir mesleği seçmek. Uzmanların çoğu adaylara tercih yaparken mutlu olacakları bölümleri seçmelerini önerirken, 'geleceğin meslekleri' diye öngörülen alanlar da tercih sırasında etkili oluyor. Bahçeşehir Üniversitesi Rektörü Yılmaz Esmer, adaylara tercihlerini yaparken düşleriyle kişisel özellikleri ve yeteneklerini gerçekçi bir biçimde dengelemelerini öneriyor. "Sadece moda olduğu için veya çeşitli baskılar nedeniyle yeteneklerle bağdaşmayan seçimlere yönelmek, mutsuzluk ve başarısızlığın en garantili reçetesi oluyor" diyen Prof. Dr. Esmer, bu noktada öğrencilerin kendilerine 'hayattan beklentilerim neler, hangi alanlarda yetenekliyim, yeteneklerimle heveslerim uyuşuyor mu?' türünden sorular sormalarını ve bu sorulara gerçekçi cevap vermelerini öneriyor. Bu cevapları ararken de, başta velileri olmak üzere, yakın çevreden, öğretmenlerden yararlanmalarını tavsiye ediyor Esmer. Sabancı Üniversitesi Rektörü Nihat Berker'e göre ise her öğrencinin kendine ait bir 'geleceğin mesleği' var ve bu nedenle de herkes kendi mutlu olabileceği mesleği tercih etmeli. Bu şekilde başarının da kendiliğinden geleceğini söylüyor Berker. Işık Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nafiye Güneç Kıyak'a göre ise aday öğrencilerin seçeceği bölüm ve üniversite, mezun olduktan sonraki iş hayatının ilk yıllarında önemli avantaj sağlayacak. Bu nedenle üniversite sonrasını düşünerek tercih yapılmasında fayda var. Kıyak, tercih yapmadan önce okuyacakları bölüm ve üniversitelerle ilgili mutlaka araştırma yapılması gerektiğini belirterek, "Neresi olursa olsun bir bölüme yerleşeyim düşüncesiyle tercih yapılmamalı, arkadaş veya üniversite adı için tercih yapma yanılgısına düşmeliler" diyor.

Soru bankası tasarımcılığına ne dersiniz?
Adayların mutlu olacakları meslekleri seçmeleri elbette büyük önem taşıyor. Üniversiteyi bitirdikten sonra kısa sürede iş bulabilecekleri sektörler de tercihlerini yaparken etkili oluyor. "Üniversite değil meslek seçin" sloganı ile harekete geçen Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) gençlerin tercih yapmalarını kolaylaştıracak bir yol haritası hazırlamış. İş Danışmanlığı Projesi adı verilen çalışma, Türkiye'de öne çıkan mesleklerle ilgili bilgi veriyor. Araştırmaya göre bu mesleklerin başında enerji sistemleri mühendisliği, raylı sistemler işletme teknikerliği, motorlu araçlar LPG bakım ve onarıcılığı geliyor. Ulaştırma ve bilişim sektörü ise en çok öne çıkan meslekler arasında yer alıyor. Yazılım mühendisliği, nükleer uzmanı, sanal market işletmeciliği gibi mesleklerin yanı sıra hafıza artırma cerrahlığı, uzay pilotluğu, gen terapistliği, soru bankası tasarımcılığı gibi ilginç meslekler de listede var. Gelişen teknolojiyle birlikte elektronik gazetecilik, siber teknoloji mühendisliği, sanal market işletmeciliği gibi meslekler listenin 'gözde'leri arasında. Geleceğin mesleklerini tam olarak kimsenin bilemeyeceğine dikkat çeken Bahçeşehir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yılmaz Esmer, Amerika Birleşik Devletleri Eğitim Bakanı'nın bugün ülkesinde revaçta olan 10 meslekten dördünün bundan 10 yıl önce adlarını bile bilmediğini vurguluyor. Ancak gelişmelere bakarak biyoenformatik, bilişim teknolojileri, klinik psikoloji, nöro bilimler ve uluslararası ilişkiler ile teknolojiye dayalı mesleklerin ön plana çıkacağını öngörüyor Esmer. Bunların dışında Esmer'e göre tıp ve hukuk her zaman cazibesini koruyacak. Işık Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nafiye Güneç Kıyak da, Prof. Esmer ile aynı düşüncede. Kıyak, gelecekte işletmeler için sosyal yönü gelişmiş mühendislere, IT ve mekatronik uzmanlarına ve biyomedikal mühendislerine ihtiyaç duyulacağı görüşünde.

Geleceğin en gözdeleri...

• İnternet pazarlama uzmanları
• Anti terör uzmanları
• İş terapistleri
• Network uzmanları
• Web uzmanları
• Sürdürülebilir iş modeli uzmanları
• Sağlık karantinacıları
• Biyoloji ve gen uzmanları
• İçerik yaratıcılar
• Matematikçiler - simülasyoncular
• Holografikerler
• Yaşam koçları - gurular
• Tasarım guruları
• Enerji ve kaynak müfettişleri
• Ekomanüpülatif çiftçiler ve balıkçılar

'Geleceğin becerileri' in!
Geleceğin meslekleri son zamanlarda çok fazla konuşuladursun, Türkiye Fütüristler Derneği Başkanı Ufuk Tarhan, 'geleceğin meslekleri'nden çok 'geleceğin becerileri' ne dikkat çekiyor. Artık meslekler, tabela ve içeriğinin ne olduğu belli olmayan unvanlar değil; beceri ve uzmanlık esas değeri ifade edecek. Ayrıca tek yerden maaş almak yerine kendi işini yapmak ve bunu çeşitli firma, kurum ya da kişilere satarak para kazanmak geçer akçe olacak. Tarhan'a göre gelecekte önemli olacak becerilerden bazıları şunlar:

T Tipi yani bir şeyin her şeyini çok derinlemesine bilen ama bu bildiğini her alanda, her modelde, her yerde icra edebilen, yapabilen ve her kurum-kişiye sunabilenler başarılı olacak.

Yepyeni yetkinlik setleri ve anlayış değişiklikleri gerekecek. Bunları kavrayıp, kendini sürekli geliştirip, öğrenebilen ve "uygulayabilen" ler kazanacak.

Her ne iş yapılırsa yapılsın Teknolojiyi ve Sosyal Mecraları, mobil uygulamaları iyi kullanmak, anlamak ve anlamlandırmak belki de en önemli yetkinlik olacak.

Yaratıcı, tasarımcı, cesur, atak ve teknolojiye hakim profiller öne çıkacak.

Adlarını hiç duymadınız!
Gelecekte gözde olacak meslekler arasında adını henüz hiç duymadığımız meslekler de var. İşte o mesleklerden bazıları:

Robotik sorunlar avukatlığı
Üretim ve hizmet alanlarında satın alınan robotları kullanırken karşılaşılan sorunların çözümünde, robotları üreten, satan, kullanan kişi ya da kurumların hak ve sorumlulukları alanında çalışan sektörel uzman avukatlar olacak.

Yapay zeka pazarlamacılığı
İnsan düşünce sisteminin elektronik cihazlara aktarılması sonucu ortaya çıkacak ürünlerin satıcıları bunlar. Örneğin bir pazarlamacının sunumu, "Bakın bu küçük aleti uyurken odanıza koyarsanız, siz uyanırken vücut ısınızın değişiminden, beyin dalgalarınızdan bunu anlayıp ışıklarınızı, açacak, sevdiğiniz müziği başlatacak, oda sıcaklığını sizin istediğiniz düzeye getirecek sistemleri çalıştıracak" şeklinde olacak.

Hot-line işletmeciliği
Teknik sorunları yerinde saptayıp onaran tamircilerin yerini, uzaktan onarım yapan akıllı yazılımlar ve üç boyutlu hologramlar alacak. Bugünün teknik servisleri bu şekle dönüşecek. Mekanik arızalar tamir edilmeyecek. Gerektiği durumlarda fiziksel tamir olmayacak, tüm parçalar değişebilecek.