Etkili Ben Dili
ETKİLİ BEN DİLİ
• Gereksinimleri öğrenmek ( belirlemek)
• Alış-veriş yapmak
• Ortamı değiştirmek
• Yüzleştirici ben iletileri
• Önleyici ben iletileri
• Direnmeyi en aza indirgemek için vites değiştirmek
• Sorun çözme
1. Gereksinimleri öğrenmek, belirlemek, bulmak
8 aylık bebek çocuğu susturmak için tahmin yürütülmelidir. Çocuğun gereksinimleri bulunmalıdır.
Böylece davranışın nedeni bulunur.
2. Alış-veriş
Sizin kitabınızla bir çocuk kitabı değiştirilebilir. Ceza yerine ilgiyi başka yöne çekmek
3. Ortamı değiştirmek
Çocuğu değiştirmek yerine ortamı değiştirmek
4. Yüzleştirici ben iletileri
Davranışın kabul edilemeyeceğini iletir. Müzik sesi, herkes konuşursa. Ben iletisi bir eşitlik iletisidir. Değişim isteği yaratır.
5. Önleyici ben iletisi
Gereksinim ve isteklerin önceden belirtilmesi : Eve geç kalırsan haber ver.
6. Direnmeyi en aza indirmek için vites değiştirmek . Bazen yetişkinin duygularıyla yüz yüze gelmek onları direnmeye iter. Bize sorun yaratmaktan hoşlanmazlar. Vites değiştirme direnç kırar.
7. Sorun Çözme
Bazen ben iletileri sorunu çözebilmeye yetmez. Çocuk davranışlarını sürdürmede ısrarlıdır. O zaman çatışma çözmez.
1. 8 aylık bebeğiniz gece yarısı uyanıp ağlıyor. Derin uykulardan uyanan ana-baba için bebeğin bu davranışı kabul edilemez.
• Çocuğu susturmak için tahmin yürütmelidirler. Çocuğun gereksinimleri bulmaz.
• Üşüdü mü ? Altımı ıslak?, Aç mı?
Böylece davranışın nedeni bulunur : Çocuk konuşunca bazı ipuçları vermeye başlar.
Yatmasam
Karnım ağrıyor
Oynamak istiyorum
Çocuğun verdiği yanıtlar : çocuğun o an için kabul edemeyeceğimiz davranışlarını değiştirmek için neler yapabileceğimizin ipuçlarını verir.
2. Alış-veriş yapalım
Evde sizin kitaplarınızı karıştırıp onları yıpratan çizen çocuğa resimli bir çocuk kitabı verin. Böylece ceza vermek yerine onun ilgisini başka bir yöne çevirebilirsiniz.
3. Ortamı Değiştirmek
Çocuğu değiştirmek yerine ortamı değiştirmek . Ortamı zenginleştirmek
Ancak yatmaya yakın uyarıcıları azaltmak . uykudan önce o gün olanları konuşmak,öykü okumak gibi. Çocuğu sakinleştirmek
Çevrede önlemler almak. Riskleri azaltmak
• Kırılan eşyaları kaldırmak
• Kesicileri kaldırmak
• Kayan halıları sabitlemek
Çocuk yerine ortamın kısıtlanması
Sınıfta da uygulanır. Dikkati odaklaştırmak için ortamı basitleştirme; film masal anlatma gibi
4. Yüzleştirici ben iletileri
Ben iletisi çocuğu suçlamaz,değerlendirmez ancak onun davranışının kabul edilemez bir davranış olduğuyla ilgili yetişkinin davranışlarını iletir.
• Müzik sesi bu kadar yüksek olunca konuştuklarımızı anlayamıyoruz.
• Herkes birden konuşunca hepinizi anlayamıyorum.
• Okula gitmek için seni bekleyince işime geç kalıyorum ve patronum bana kızıyor.
Sen iletisi yargılar,tehdit eder.
• Kes şunu
• Senin yüzünden
Ben iletisi bir eşitlik iletisidir. Davranışın bana sorun yaratıyor ve senin yardımını istiyorum.
Ben iletisi
1. Değişim isteği yaratabilir.
2. Çocuğun olumsuz değerlendirmesi en alt düzeydedir.
3. İlişkiyi zedelemez.
5. Önleyici Ben İletisi
Önleyiciler genellikle yetişkinlerin kabul edemeyeceği bir davranışı yapmamaları için onları etkiler. Gereksinimlerinizi ve isteklerinizi önceden bilmelerini sağlar.
“ Eve geç kalacağın zamanlar bana haber verirsen seni o zaman kontrol etmem”.
• Bilmiyordum
• Hiç söylemedin ki
• Bana söylemene sevindim derler.
6. Direnmeyi en aza indirgemek için vites değiştirmek
Bazen ben iletileri tepkiyle karşılanabilir. Çünkü bu iletiler bazen gençleri yapmaya alıştıkları davranışları değiştirme olasılığıyla yüz yüze getirirler.
Gençler ve çocuklar duygularımızı duyduklarında şaşkınlığa uğrarlar ve bize sorun yarattıklarını duymak hoşlarına gitmez. O zaman aynı tavrı sürdürmek yararsızdır.
Bu noktada dinleme /anlama durumuna geçilebilir.
“ Sözlerimin senin üzerindeki etkilerini duymak istiyorum, isteğimi ertelemeye çalışacağım. Şimdi senin duygularını öğrenmek istiyorum.
Böylece onların mutsuzluğuna rağmen gereksinimlerinizi karşılamada ısrarcı davranmayacağımızı anlarlar. Burada uzlaşıcı noktaya ulaşabilir. Vites değiştirme çocuğun direncini kırar. Anlaşıldığını hisseder. Davranışını değiştirmeye kendi kendine karar verir.
7. Sorun Çözme
Bu ben iletileri bazı sorunların çözümlenebilmesinde yararlı olabilir. bazen nedenlerini hiç anlayamayacağımız bir biçimde davranışlarımızı sürdürmeye ve değiştirmemeye ısrarla gerek duyarlar. O zaman iki taraf da sorun yaşar ve aradaki sorun sürer. O zaman çatışma çözme düzeyine sokmak gerekir.
(Anne oğul ya da kız)
Anne : Akşam bulaşıkları tezgahın üstünde görünce çok canım sıkıldı. Onları makineye koyma konusunda anlaşmamış mıydık?
Çocuk : Dün akşam çok ödevim vardı biliyorsun geç vakte kadar çalıştım. Onun için yemekten sonra bir yorgunluk çöktü üstüme.
Anne: Yemekten sonra bulaşıkları makineye koymayı canın istemedi.
Çocuk: Evet istemedi. Hep bir ara kalkıp yapmayı düşünüyordum.
Anne: Peki öyle olsun . |