Çevrimdışı

Merkez Bankaları :Ekonomik istikrar ve büyümeyi sağlamaya katkıda bulunacak parasal önlemler alan, paranın iç ve dış değerini ekonomiye yarar sağlayacak düzeyde tutmaya çalışan ve ekonominin ihtiyaç duyduğu krediyi veren kurumlardır.
Devletin para politikalarının yönlendirilmesinden ve uygulanmasından sorumludurlar.Ülkedeki faiz oranlarının belirlenmesi, kredi hacminin belirlenmesi ve para arzının kontrolü için kararlar alan ve bu kararları uygulayan çok önemli bir finansal kurumdur.Dünyada ilk Merkez Bankası 1694 yılında kurulan Bank of England’ dır.
Uluslararası Maliye Konferansı :1920 yılında Brüksel’de yapılmıştır.İki önemli karar alınmıştır.
Merkez Bankaları özerk olmalıdır.Tüm ülkelerde merkez bankası kurulmalıdır.
Cenova Konferansı :1922’deki bu konferansda ek olarak ülkelerin merkez bankaları arasında işbirliği kurulması kararı kabul edilmiştir.
T.C merkez bankası 1930’da kabul edilen yasa ile 3 Ekim 1931’de kurulmuş, 1 Ocak 1932’de çalışmaya başlamıştır.
Osmanlı Devletinde bu yetki Osmanlı Bankasına verilmiştir.
Eurosistem :Euro’yu kullanan AB üyesi ülkelerin Merkez Bankalarının oluşturduğu bir sistemdir.Temel amacı fiyat istikrarıdır.Bu sistemin temel görevleri ;
Euro sahasının para politikasını tanımlamak ve uygulamak
Yabancı para işlemlerini yönetmek
Üye ülkelerin para rezervini saklamak ve yönetmek
Ödeme sistemlerinin aksamadan yürümesini sağlamak
Karar verme ve uygulaması Avrupa Merkez Bankasının karar alma yetkisine sahip yönetim konseyi ve kuruluna bırakılmıştır.
Merkez Bankası :TCMB AŞ. statüsünde özerk bir kuruluştur.Hisselerinin % 50’den fazlası hazineye aittir.
Başkan ( Guvernör ) :En üst yöneticidir.Bakanlar Kurulu tarafından 5 yıl için atanır.
Genel Kurul :Ortaklardan oluşur.Her yıl toplanır.
Yıllık rapor ve denetleme kurulunun tetkiki
Bilanço ve kâr – zarar hesabının karara bağlanması
Meclis üyeleri ve denetleme kurulunun ibrası
Sermaye artırımı, sözleşmede değişiklik, tasfiye kararı almak
Banka Meclisi:Altı üye ve başkandan oluşur.
Yönetim Komitesi :Başkan ve başkan yardımcılarından oluşur.Görev süresi 3 yıldır.
Başkanın isteği üzere meclise yapılacak teklifleri hazırlamak
Yönetmelikleri hazırlamak
Yönetim komitesine bırakılan kararları almak
Banka işlemlerinde koordinasyonu sağlamak
Meclisce yapılan atamaların dışındaki personelin işlemlerini yapmaak
Para Politikası Kurulu :25.04.2001’de kurulmuştur.
Para politikası ilke ve stratejilerini belirlemek
Hükümetle birlikte enflasyon hedefini belirlemek
Para politikaları ile ilgili halkı bilgilendirmek
TL’nin değerini korumak ve altın karşısındaki pariteyi belirlemek
TCMB’nin Görevleri :
Açık piyasa işlemleri yapmak
TL’nin iç ve dış değerini korumak
Reeskont ve avans işlemleri yapmak
Ülkenin altın ve döviz rezervini yönetmek
Zorunlu karşılık ve disponibilite oranlarını belirlemek
TL’nin hacim ve tedavülünü düzenlemek
Para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyeci tedbir almak
Mali piyasaları izlemek
Bankanın mevduat türü ve vadelerini , özel finans kurumlarının katılma hesaplarının vadelerini belirlemek
TCMB’nin Yetkileri :
Banknot ihraç yetkisi
Hükümetle birlikte enflasyon hedefini tespit etme ve uygulama
Para politikası araçlarını belirleme ve kullanma
Olağanüstü hallerde TMSF’ye avans vermek
Bankalara kredi vermek
Bankaların mevduat faiz oranlarını belirlemek
Mali piyasaları izlemek amacıyla bilgi toplamak
TCMB’nin işlemleri :
1 )Kredi kurumları ile ilgili işlemler :Piyasalara likidite aktarmak ve fazla likiditeyi eritmektir.Bunu iki şekilde yapar.
a )Banknot hacmini ihtiyaca göre yeter düzeyde tutar
b )Reeskont kredileri ile bankalara kaynak aktarır.( Kaldırılmıştır.)
Reeskont kredileri :M.B’nın ticaret bankalarının portföyündeki müşteri senetlerini teminat alarak kredi açmasıdır.
c )Likidite darlığını gidermek için teminat karşılığı kredi verir.
d )BDDK’nın talebi üzerine TMSF’na avans verir.
e )Mevduat munzam karşılık oranlarını belirlemek
f )Disponobilite oranlarını belirlemek
g )Risk santralizasyonu olarak bilgilendirme merkezi oluşturmak
2 )Hazine ile ilgili işlemler :
a )Hazineye kısa süreli avans verir.(Kaldırılmıştır.)
b )Hükümetin mali ve ekonomik istişare organıdır.
c )Devletin uluslar arası iktisadi ilişkilerinde mali ajanıdır.
d )Hükümetin haznedarıdır.
e )Hazine, katma bütçeli idareler, özel idare ve belediyelere ait hesaplara faiz ödenmez.
3 )Açık piyasa işlemleri :MB’nın para arzını ve likiditesinin düzenlenmesi amacıyla menkul kıymet alım satımı yapmasıdır.
91 günü aşmayan ikincil piyasada satılabilen likidite senetleri veya repo, ters repo işlemi yapabilir.İki şekilde yapar.
a )Doğrudan alım veya satım :MB’nın bankalar veya finansal aracı kurumlarla vadelerine bir yıldan az kalmış DİBS’nin alım satımıdır.Likidite sorununa uzun dönemli çözüm getirir.Alımı likiditeyi artırır, satımı daraltır.
b )Repo :MB’nın ileriki bir tarihte bugünden belirlenmiş fiyattan geri satmak vaadi ile DİBS’leri satın almasıdır.
Ters repo :Belirlenmiş tarih ve fiyattan geri satın almak vaadi ile DİBS’leri satın almasıdır.
Likidite soruna kısa süreli çözüm getirir.Repo likiditeyi artırır, ters repo daraltır.
Açık piyasa işlemleri iki yöntemle yapılır.
a )Kotasyon işlemleri :Banka yapacağı işlemin tanıtımını yaparak bankaların ve finans kurulumlarının dikkatine sunar.Tanıtım vadeleri, alış satış fiyatlarını ve faiz oranlarını kapsar.Bu koşullara göre alım satım hacmi piyasada belirlenir.
İhale yöntemi :Hacimler ve vadeler piyasaya bildirilir.Alım satım fiyatları ve faiz oranları piyasada oluşur.
4 )Altın ve dövizle ilgili işlemler :Ülke altın ve dövizini yönetmek için vadeli ve vadesiz alım - satım yapmasıdır.
5 )Sair ( Diğer ) işlemler :Bankalar arası takas odasına nezaret gibi işlemlerdir.
TCMB’ nin yapamayacağı işlemler :
Hazine kurum ve kuruluşlarına avans veremez.
Bunların ihraç ettiği borçlanma araçlarını birincil piyasadan alamaz.
Teminatsız ve karşılıksız avans veremez.
İhtiyaç dışında mal edinemez.Edinse de 3 yıl içinde satar.
Şirket ve kuruluşlara ortak olamaz.Hisse senetlerini alamaz.