Çevrimdışı

çalışmalarının eşgüdümünden sorumlu hale getirilmişse de bilişim camiasındaki beklenti bu tür bir sahiplenme, eşgüdüm ve planlama biriminin en azından bir müsteşarlık veya bakanlık düzeyinde olmasıdır .
Özetle, tüm sanal kamu bilgi ve hizmetlerin eşgüdümünden sorumlu bir yapılanma ile birlikte bu bilgi ve hizmetlere halkın ulaşımını sağlayacak merkezi bir erişim noktası (portal) kurulması öncelikli bir hedef olmalıdır. Bu amaçla kurulmuş T.C. Başbakanlık Yönetim Bilişim Merkezi’nin daha geliştirilerek ABD’deki FirstGov örneğindeki gibi kamunun sunduğu tüm sanal bilgi ve hizmetlere tek Web sayfasından ulaşılması sağlanmalıdır.
Kişisel Bilgilerin Gizliliği ve Ulusal Bilgi Güvenliği
İnternet aracılığı ile sunulan bilgi ve hizmetlerin gizliliği konusu iki ayrı çerçevede incelenebilir. İlk olarak yönetim birimlerinin vatandaşlara ve kurumlara hizmet sunarken kullandığı gizli bilgilerin kötü niyetli üçüncü şahısların eline geçmesinin engellemesi sorunu vardır. Bu yüzden yönetim birimleri bilgi bankalarını azami dikkatle korumak durumundadırlar. Gizlilik konusunun diğer bir yönü ise, İnternet üzerinde sergilenen kamusal bilgilerin ulusal güvenliği tehlikeye düşürebilme ihtimalidir. Örneğin bazı yerel yönetim birimleri İnternet üzerinde yerleşim merkezlerinin yerleşim ve altyapı planlarını içeren, emniyet birimlerini ve askeri tesisleri gösteren ayrıntılı haritalarını yerleştirmektedirler. Söz konusu dijital haritaların en küçük ayrıntıları bile göstermesi stratejik noktalara yönelik tehditlerin artmasına neden olabilir.
Değerlendirme ve Sonuç
Kamusal bilgi ve hizmetlerin İnternet aracılığı ile sunumu karmaşık bir konudur ve detaylı hazırlıklar gerektirmektedir. La Vigne vd. (2001)’nin de belirttiği gibi önce bilgi ve hizmetleri verecek kurum, birim ve çalışanları İnternet’in yaygın kullanımı sonucunda çalışma hayatlarında ortaya çıkacak değişime hazırlamak, planlar ve gelişmeler konusunda onları bilgilendirmek, yapılacak değişiklikler konusunda mümkün olduğunca çok ilgilinin görüşünü almak ve desteğini kazanmak gerekmektedir. Ayrıca, yöneticiler diğer kurumların deneyimlerini inceleyerek kendi yönetim biriminin kapasite ve ihtiyaçlarına en uygun bilgi ve hizmetlere yoğunlaşmak; hedefleri doğru koymak, vatandaş-odaklı çalışmak (“Vatandaşın hayatını nasıl kolaylaştırabilirim?” sorusunu sürekli sormak), fayda-maliyet analizini dikkatli yapmak, birden tüm bilgi ve hizmetleri sunmaktansa aşamalı olarak, geçmiş deneyimlerden dersler çıkararak ve yeni pilot çalışmalardan deneyim kazanarak hareket etmek gerekmektedir.
Zaman geçtikçe yönetim birimlerinin kendi aralarında (D-D) e-devlet deneyimlerini paylaşması ve kaynaklarını birleştirerek gerek kendi aralarında, gerekse diğer kamu, kurum ve kuruluşları, özel şirketler ve sivil toplum kuruluşları ile ortaklıklar kurarak e-devlet projeleri üretmeleri umulabilir. Örneğin bir turizm yöresindeki birkaç küçük belediyenin kaynaklarını birleştirerek yörelerini turizm açısından tanıtacak güzel bir Web sitesi oluşturmaları mümkündür. Yine aynı şekilde sivil toplum örgütlerinin vatandaşlara ücretsiz bilgisayar kursları vererek e-devlete talep yaratmaları çok yararlı olur. Örneğin Türkiye Bilişim Derneği ev hanımlarına ücretsiz İnternet kursları vererek zamanla böyle bir talep yaratma yönünde mesafe almakta; “e-belde” uygulaması ile yerel üretimi İnternet üzerinden pazarlayıp yerel ekonomik kalkınmayı özendirerek bu politikaların güzel örneklerini vermektedir.
E-devlet konusunda ülkemizde alınacak daha çok mesafe vardır. Yetişmiş eleman, teknik altyapı, maddi kaynak, ağ yapısına dayanan e-devlet kavramının olmazsa olmaz koşulu olan bilgi paylaşımını özendiren örgütsel kültürlerin olmayışı gibi sorunların çözüme kavuşturulması gerekmektedir. Bir diğer bir eksiklik ise kuruluşlar arası işbirliğidir: Örneğin, Türkiye’de yönetim birimlerinin İnternet üzerinde bilgi ve hizmet sunması konusunu merkezi yönetimle yerel yönetim arasındaki işbirliği çabasından bağımsız düşünmek zordur. Merkezi hükümetin e-devlet projelerinde kazanmakta olduğu deneyim, uzmanlık ve öngörü (vizyon) yerel yönetimler açısından büyük yararlar sağlayabilir. Böyle bir deneyim ve uzmanlık alışverişi Türkiye’deki merkezi ve yerel düzeydeki tüm e-devlet çabalarının uyumlu çalışması için de gereklidir.
Türkiye’de e-devlet çabalarının olumlu bir katkı yaratabilmesi için (i) toplumda sanal bilgi ve hizmetlere talep duyulması, (ii) bu faaliyetlerin finansmanı sorununun aşılması, (iii) stratejik planlama kapasitesi ve bu kapasiteyi yaratacak merkezi bir birim, ve en önemlisi (iv) politikacıların ve kamu yöneticilerinin e-devleti sahiplenmesi gerekmektedir.
İlk iki sorun birbirleri ile bağlantılı düşünülebilir. İnternet toplum katmanları arasında yaygınlık kazandıkça ve bu kişi, grup ve kurumlar İnternet yoluyla yararlanabilecekleri bilgi ve hizmetlere giderek daha çok talep duymaya başladıkça, bu çalışmalar için merkezi ve yerel bütçelerden pay ayrılmasına ve merkezi bütçeden transferler yapılmasına daha sıcak bakıp, bu konuda talepte bulunacaklardır. Vatandaşların sanal bilgi ve hizmetlere ücret ödeyerek erişmesi ise bilişsel uçurumun karanlık yanında kalan satın alma gücü düşük kitleler için olumsuz sonuçlar doğuracak, bu kitlelerin e-devlet projelerinden faydalanmasını tehlikeye sokacaktır. Bu noktada bilgisayara ve İnternet’e erişimi olmayan kitlelerin bu sorununu çözmek için okul, kütüphane gibi kamusal alanlara yerleştirilecek bilgisayarlardan veya özel sektör odaklı bir çözüm olarak İnternet cafelerden yararlanılabilir.
Uzun vadede ise amaç yönetim birimlerinin sadece şu anda verdikleri bilgi ve hizmetleri Web üzerinde daha hızlı, kolay ve katılımcı bir biçimde sunması değil, şu anda vermediği ya da veremediği bilgi ve hizmetleri de sunarak artı değer yaratmasıdır. Daha da önemlisi, İnternet’i bir toplumsal katılım ve hesap verme aracı haline getirmektir. Özetle e-devlet kuram ve uygulamasını sadece yönetimi daha etkin ve hesaplı hale getirmek amacıyla kullanılan bir araç olarak değil; yönetimde seffaflaşma ve demokratikleşme yolunda stratejik bir etken olarak da görmek mümkündür.
Türkiye’de kamu yönetimi alanı açısından e-devlet kuram ve uygulaması ile ilgilenen araştırmacılar için e-devlet ile ilgili pek çok bakir araştırma alanı bulunmaktadır. Bu araştırma konularından ilk akla gelen birkaçı şöylece sıralanabilir: