Addison hastalığı
Addison hastalığı tedavisi
Tanım:
Böbreküstü bezlerinin yetersiz çalışması nedeniyle oluşan sinsi ve genellikle ilerleyici tabiatta bir hastalıktırHastaların % 70 inde böbreküstü bezlerindeki doku gerilemesi birincil olarak ortaya çıkmaktadırGeri kalanlarında ise böbreküstü bezleri veremi kanserleri iltihaplanmaları gibi sebeplerden dolayı doku gerilemesi ortaya çıkmaktadır
Nedenler görülme sıklığı ve risk faktörler:
Böbreküstü bezleri herbir böbreğin üst kısmına yerleşmişlerdirMedulla adı verilen iç kısım ve kortex adı verilen kabuk kısmından oluşmuştur Kortex (kabuk) kısmı yaşam için zorunlu olan ve kortikosteroidler olarak adlandırılan hormonların üç tipini üretir:Androjenler ve Östrojenler glukokortikoid hormonları ve mineralokortikoid hormonları
Androjen ve Östrojenler cinsi gelişme ve üremeyi etkilerler
Glukokortikoid hormonlar (Kortizol gibi) glikoz regulasyonunu korurlarbağışıklık yanıtını baskılarlar ve vücudun baskılara karşı yanıtını sağlarlar
Mineralokortikoid hormonlar ( aldesteron gibi) vücuttaki sodyum-potasyum dengesini düzenler
Her 100000 kişiden 8 inde görülürHer iki cinste de görülme sıklığı aynıdır
Risk faktörler:Adetin erken kesilmesi tip 1 diabetes mellitushipoparatiroidizmhipopitutiarizmpernisi yöz anemitestikuler disfonksiyonGrave's hastalığıkronik tiroididkandidiyazisherpetiform dermatitvitiligo ve myastenya gravis
Bulgular:
Güçsüzlük
Aşırı yorgunluk bitkinlik kas güçsüzlüğü
Kilo kaybı
Mide bulantısı
Kusma
Tekrarlayan ishaller
İştah kaybı
Deride koyulaşma lekeler
Bazı bölgelerde deride anormal koyu renklenme
Soluklaşmalar da olabilir
El ve ayaklarda cilt döküntüleri ve lezyonları
Ağızda yanak içlerinde renk değişiklikleripigmentasyon
Yavaşuyuşuk hareketler
Kan basıncı ve kalp atımında değişiklikler
Yüzde ve avuçlarda olağandışı ve aşırı terleme
Baş ağrısı
Pupillerde genişleme
Kalp atışlarında hızlanma
Hızlı ve ritmik titreme
Ani krizler
Hafıza bulanıklığı
Göz kapaklarında istemdışı anormal hareketler
Uyku bozukluğu
Heyecanlanma
İnişli çıkışlı ruh hali
Dikkat dağınıklığı
Hafıza kaybı (amnezi)
Halusinasyonlar
Bayılmalar
Belirtiler ve tetkikler:
Kan Basıncı düşmüştür
Kortizol seviyesi düşmüştür
Serum sodyum düzeyi düşüktür
Potasyum testi potasyumda artış gösterebilir
Karın röntgeninde adrenal kireçlenme odakları görülebilir
Karın tomografisinde adrenal kireçlenme odakları ve atrofi görülebilir
Hastalığın değişik sonuç verebileceği diğer testler:
renin
potasyum testi
idrar osmolaritesi
serum magnezyum testi
idrarda kortizol
karbondioksid
idrarda klorid
serum kloridi
aldosteron
ACTH
24 saatlik idrar aldesteronu
17 ketosteroid
17 hidroksikortikosteroid
Tedavi:
Ömürboyu sürecek kortikosteroidle yerine koyma tedavisi belirtileri kontrol altına alırGenellikle glukokortikoid (kortizon veya hidrokortizon) ve mineralokortikoid (fludrocortizon) kombinasyonları verilir
İlaç tedavisi stresin arttığı durumlarda arttırılmalıdırEnfeksiyonlaryaralanmalar ve aşırı terleme adrenal krize sebep olabilirAdrenal krizde damariçi veya kasiçi hidrokortizon hemen yapılmalıdırDüşük kanbasıncı tedavisi de gereklidirBirçok hasta stres anında kendikendilerine acilen yapmak üzere acil hidrokortizon enjeksiyonu yapmayı öğrenmiştirHastaların yanlarında acil durumlarda yapılacak ilaç ve dozlarının yazılı olduğu tanıtıcı bir sağlık kartını taşımaları çok önemlidir
İlaç almayı asla aksatmamalıdırEğer şiddetli kusma dolayısı ile ilaç alımı aksıyorsa doktora bildirilmelidirAşırı kilo artışı ve vücutta ödem halinde mutlaka doktora bildirilmelidir
Hastalığın gidişi:
Uygun yerine koyma tedavisi ile birçok Addison hastası normal hayatını sürdürebilmektedir
Komplikasyonlar:
Hastalığın seyri esnasında şu komplikasyonlar eşlik edebilir
Diabetes mellitüs
Tirotoksikoz
Hashimato tiroiditi
Hipoparatiroidizm
Pernisiyöz anemi
Overlerde hipofonksiyon veya testislerde yetersizlik
Addison hastası hangi durumlarda tıbbi yardım almalıdır?
Addison hastası enfeksiyon yaralanma sıvı kaybına neden olabilecek hastalıklara yakalandığı zaman hastalığını tanıyan bir hekime başvurmalıdır
Kilosunda bir artma ayak bileklerinde şişmeler veya diğer yeni belirtiler ortaya çıkarsa mutlaka tıbbi yardım almalıdır