Varlık Hesapları, işletmenin sahip olduğu, bilançonun aktifinde yer alan ve para ile ifade edilebilen değerlerin izlendiği hesaplara varlık hesapları denir. Varlık hesapları dönen varlıklar ve duran varlıklar olmak üzere ikiye ayrılır.
1. Dönen Varlıklar: İşletmenin faaliyeti dönemi içinde yer alan ve sağladığı yarar o dönem içinde sona eren varlıklardır. Dönen varlıklar grubunda bir yıl veya daha kısa süre içinde paraya çevrilebilecek değerler yer alır. Dönen varlıklar grubundaki hesap kodlarının hepsi 1 ile başlamaktadır.
Dönen varlıklar aşağıdaki hesap gruplarına ayrılmıştır:
10-Hazır Değerler
11-Menkul Kıymetler
12-Ticari Alacaklar
13-Diğer Alacaklar
15-Stoklar
17-Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri
18-Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
19-Diğer Dönen Varlıklar
10-Hazır Değerler: İşletmenin kasasında veya bankada bulunan paralar ile likiditesi (paraya çevrileme kolaylığı) yüksek olan değerler bu grupta yer alır. Hazır Değerler hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:
Hazır değerler hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına kayıt yapılır.
11-Menkul Kıymetler: Faiz geliri, kâr payı ya da değer artışından faydalanmak amacı ile hisse senedi, tahvil ve benzeri menkul kıymetlerin alınması ve izlenmesi için kullanılan hesaplar bu grupta yer alır. Menkul kıymetler hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:
Menkul kıymetler hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına kayıt yapılır. Bir menkul kıymet alındığı zaman alış değeri ile ilgili menkul kıymet hesabının borcuna yazılır. Alış sırasında ödenen komisyon 653 Komisyon Giderleri Hesabı’ nın borcuna yazılır. Elden çıkarıldığı zaman ise yine alış bedeli üzerinden alacaklı yazılır. Satış sırasında yapılan giderler yine 653 Komisyon Giderleri Hesabı’ nın borcuna yazılır.
Menkul kıymet alış bedelinin altında veya üstünde bir bedel ile satılabilir. Bu durumda kâr veya zarar ortaya çıkar. Kâr durumunda 645 Menkul Kıymet Satış Kârları Hesabının alacağına, zarar durumunda 655 Menkul Kıymet Satış Zararları Hesabının borcuna aradaki fark kaydedilir.
12-Ticari Alacaklar: Bir mal satışı, hizmet yapılması ya da borç verilmesi karşılığı ortaya çıkan bedeli isteme hakkına alacak denir. Ticari alacaklar grubu hem dönen varlıklar hem de duran varlıklar içerisinde bulunur. Burada alacağın vadesi önemlidir. Ticari işlemler sonucu ortaya çıkan ve bir yıl içinde paraya çevrilmesi beklenen alacaklar dönen varlıklar grubunda, tahsili bir yıldan uzun sürecek olanlar duran varlıklar grubu içinde yer alır. Ticari alacaklar hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:
Ticari alacaklar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına kayıt yapılır.
13-Diğer Alacaklar: Herhangi bir ticari nedene dayanmayan ve en fazla bir yıl içinde tahsil edilmesi düşünülen senetli ve senetsiz alacaklar bu grupta incelenir. Diğer alacaklar hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:
Diğer alacaklar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına kayıt yapılır.
Not: Tek düzen hesap planınında varlık hesaplarının bazılarının yanında (-) işaretini bulunur. Bu hesaplar varlık hesaplarının işleyiş kurallarının tam tersine göre kaydedilir. Yani (-) işareti bulunan varlık hesapları, kaynak hesapları gibi kayıt yapılır.