II. Abdülhamid döneminin sonunda, 23 Temmuz 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla, aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında mebus seçimi yapıldı. Ahrar Fırkası ve İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin katıldığı seçimlerde, İttihat ve Terakki çoğunluğu sağladı ve 17 Aralık 1908'de (Rumî takvime göre 4 Kânunuevvel 1324) 3. Meclisi Mebusan açıldı. Bu Meclis, 31 Mart Olayı ve II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesi sonrasında Mayıs 1909'da Kanuni Esasi üzerinde değişiklikler yaparak padişahın ve Ayan Meclisinin yetkilerini daralttı, kendi yetkilerini arttırdı. 1911'de tek bir mebusluğu ilgilendiren, ancak siyasi yankıları yüksek olan bir ara seçim yapıldı.

17 Aralık 1908 - 1912 dönemi Meclis-i Mebusanında

142 Türk,
60 Arap,
25 Arnavut,
23 Rum,
12 Ermeni (bunlara 4 Taşnak ve 2 Hınçak mensubu dahildi),
5 Yahudi,
4Bulgar,
3 Sırp,
1Ulah
1 Asuri (Dawud Bey Yusufani, Musul Vilayeti) mebus bulunmaktaydı.

İdeolojik altyapısı dönem içinde şekillenmeye devam edecek olan İttihat ve Terakki Fırkası yaklaşık 60 mebusun desteğine sahipti.