Çevrimdışı

Burada Sokrates Thrasymakhos’a eğri, adaletsiz, erdemsiz kişinin insanlarla ilişkilerinde kar
etmesinin mümkün olup olmadığını sorarak itiraz eder. Çünkü insanlarla ilişkilerimizde kar
edebilmemiz için, onlarla ilişkiye girebilmemiz gerekir. Onlarla iş yapabilmemiz gerekir.
Onlardan alabilmek için birlikte olmamız gerekir. Ancak kimse kötüyle birlikte olmak,
birlikte yaşamak, hareket etmek, ortaklık kurmak istemez. Böyleyse, eğri, adaletsiz, erdemsiz
kişi bundan nasıl kar edebilir ki? Erdemsizlik, Sokrates’e göre, birlikte yaşama olanağını
ortadan kaldırır. Toplumsallığı olanaksız kılar. (351 d-e)
Thrasymakhos’tan sonra söz alan Glaukon da, Thrasymakhos kabullerinden hareketle, doğada
aslında haksızlık etmenin iyi, haksızlığa uğramanın kötü olduğunu söyler. Ona göre insanlar
yakalanmadığı sürece kötülüğü tercih eder (Burada Gyges’in görünmezlik sağlayan yüzüğünü
örnek olarak verir). İnsanlar toplumsal yaşamı iyiliğe yönelimlerinden değil, kötülüğe
uğramaktan korktukları için tercih ederler. Kötülüğü engellemeye tek başlarına güçleri
yetmediği için toplumsal yaşamı tercih ederler.
Thrasymakhos ve Glaukon insanın kötü olduğunu ve toplumsallığı çıkar için kabul ettiğini
söyler. Soktares Thrasymakhos ve Glaukon’un görüşlerini çürütmeye çalışır. İyiliğe eğimli
olmakla birlikte yaşayabilmek, birlikte iş görebilmek arasında zorunlu bir bağ olduğunu
düşünür. Çünkü önceden de söylendiği gibi hiçbir insan kötü olduğunu düşündüğü biriyle
hareket etmek istemez. Sokrates toplum kuramını bu düşünceden hareketle oluşturuyor.
Haydutları, hırsızları, mafya çetesini düşünelim. Bunlar kötülükleriyle, erdemsizlikleriyle
meşhurdur. Ancak böyle bir çete bile yalnızca dışarıya karşı kötüdür. Bu çetenin oluşması için
o çeteyi oluşturan bireylerin birbirine karşı iyi ve ahlaklı olmaları gerekir. Birlikte iş
görmenin başka yolu yoktur.
Sokrates’e göre eğrilik, kötülük, adaletsizlik, haksızlık insanlar arasında çatışmaya yol açar.
İnsanlar arasında çatışma varsa ayrılırlar.
Peki Sokrates birlikte iş görmeye neden bu kadar vurgu yapar?
Çünkü insan kendi kendine yeten bir varlık değildir. Bir ihtiyaçlar varlığıdır. İhtiyaçlarını
kendi başına karşılayamaz. Dolayısıyla başkalarıyla beraber hareket etmeye ihtiyacı vardır.
İnsanın kendi ihtiyaçlarını karşılaması için toplumsal bir yaşamı oluşturması gerekir. Onu da
ancak insanın doğal olarak iyiliğe ve adalete yatkınlığını varsayarak tasarlayabiliriz.

__________________