Çevrimdışı

Kız Aittıru (Kız İsteme), “Jauşı Jiberu” (Elçi Göndermek)
Kazak halkının evlenme geleneğinde herhangi bir köyde soylu bir kız varmış denirse ya da kız daha önce görülürse, o kızla evlenmek isteyen yiğit, ya da anne babası, onlar yoksa akrabaları kızın ailesine bir kişiyi gönderip “kızı isterler.” Kazak geleneğinde kız istemeye giden adama “jauşı” yani elçi derler. Jauşı (elçi) savaş zamanında anlaşma yapmaya, haber vermeye giden insanlara da denir. Kız istemek çok önemli bir iştir. Kızı istemeye giden insanın sabırlı, akıllı, hünerli, konuşkan ve cesur olması lazım. Jauşının görevi kızın ailesini ikna etmektir.



“Kuda Tusu” (Dünür Olmak)
Kız isteme aşamasından sonra oğlanın anne babası, amcası, dayısı, akrabaları bir araya gelip söz kesme toyuna kimlerin nasıl gidecekleri konusunu müzakere ederler. Kız evinin uzaklığına göre en az 3 kişi, en fazla 30 kişiden oluşan bir heyet kız ailesine gider. İki taraf konuşup ne yapacaklarını anlaşırlar ve düğünün ne zaman olacağı konusunda bir karar alırlar. İki taraf böylelikle dünür olur ve erkeğin ailesi kızın kulağına küpe takar. Bu artık kızın nişanlı olduğunu bildirir. Bu gelenek günümüzde de uygulanmaktadır.

Dünür olmanın başka türleri de vardır. Bunlar: Bel Kuda, Beşik Kuda, Karsı Kuda, Kursak Kuda vs. İki arkadaşın, tanıdık insanların eğer çocuğumuz olursa dünür olalım, akraba olalım deyip, kendi aralarında anlaşmasına bel kuda denir. Çocukları beşikteyken, söz kesip, dünür olanlara beşik kuda denir. Daha önce dünür olan, gelin alan ya da kız veren biri o aileye bir daha kız verirse ya da kız alırsa, bu durumda bunlar karsı kuda olurlar. Kursak kuda ise çocuk daha annesinin karnındayken iki aileni anlaşıp, dünür olmasıdır.



“Esik-tör Körsetu” (Oğlan Evini Göstermek)
Oğlan tarafı kız evini “Gelip evimizi görünüz, misafir olunuz” diye davet eder. Bu davetin amacı, kız tarafına oğlan tarafının akrabalarını, memleketini, yurtlarını ve mal mülklerini tanıtmaktır. Esik-tör körsetu geleneği hâlâ vardır ve uygulanmaktadır.



“Urın Toyı”
Oğlan babası başlığı tamamen veya yarısını ödedikten sonra oğlunu nişanlısıyla görüştürmenin çaresine bakıp bu düşüncesini kızın babasına bildirir. Dünürden izin aldıktan sonra oğlunun yanına 5-6 hünerli delikanlı katıp bir miktar değerli hediyeyle kız evine gönderir. Oğlunun nişanlısı ile görüşebilmesi için yapılan bu törene “urın baru”, onun şerefine verilen ziyafete de “urın toy” denir. Toyun amacı müstakbel eşlerin bir birini tanımalarına fırsat vermektir.

Kalın mal (Başlık)

Kazak Türklerinin evlenme geleneğindeki önemli bir âdet “kıza verilen” yani “kız için ödenen mal mülk”tür. Başlık, evlenecek erkeğin ya da ailesinin kız tarafına, çoğu kez kızın babasına verdiği eşya, büyükbaş hayvan veya nakit paradır. Kazaklar, başlığa “kalın mal” derler. Kalın mal ile ilgili farklı görüşler var. İnsanların bir kısmı; “kızı bir eşya gibi satın almaktır, bayanları hor görmektir, eskimiş bir gelenektir” der. Diğer bir kısmı ise; kızın çeyizini, eşyalarını, kıyafetlerini “erkek tarafının karşılaması gereken masraf” olarak görür. Erkek tarafı kalın mal verir, kız tarafı da çeyiz verir. Böylece denklik sağlanır. Sonuçta bu bir yardımlaşmadır, gençlerin geleceği, ev kurup aile olması, kendi ayakları üzerinde durabilmesi için bir katkıda bulunmaktır.

Kalın mal, Kazak Türklerinin hayvanlarının bol olduğu bir zamanda ortaya çıkan gelenektir. İnsanlar, başlığı kendi imkânlarına göre vermişlerdir. Zengin olan, kendine yakışır bir şekilde; fakir olan da gücünün yettiği kadar vermiştir. Kitaplarda ve eski kaynaklarda başlık miktarının 47, 37 veya 20 at olduğu söylenmektedir. Tarihi kaynaklara göre Kazak Türklerinin en çok başlık miktarı zenginler için 20 dana, 1000 koyun, 100 tay; orta gelirli insanlar için 75-100 dana; fakirler için 20-40 dana; çok fakir ise 10 dana olmuştur.

__________________

Çiçek öldükten sonra istediğin kadar güneşi ol ,birdaha gökyüzne yeşermez