Çevrimdışı

SEYDİ ALİ REİS (1498-1562)

Seydi Ali Reis; 1498-1562 tarihlerinde yaşayıp Mısır Kapudanlığı da yapmış olan Türk amirali. Coğrafya, matematik, astronomi bilgini. Sinoplu denizci bir ailenin oğlu olarak 1492'de, Galata İstanbul'da doğdu. Dedesi, Fatih Sultan Mehmet zamanında tersane kethüdalığında görev yapmıştır. Babası Hüseyin Ağa ise kendi zamanında Darüssınaa Kethüdalığı'nda bulunmuştu. Kendisi de tersanede reis olarak çalışmakla birlikte devrin hükümdarının Akdeniz'e olan ilgisi münasebetiyle birçok sefere çıkma şansı yakaladı.

Seydi Ali Reis, tersane kethüdası olduğundan dönemindeki diğer denizcilerin aksine merkeze bağlıydı ve bu sebepten ötürü bir deniz harekâtında bağımsız olarak kumandanlık yapmadı. İlk kez 1522'de Kanuni Sultan Süleyman'ın yönetimindeki Rodos Seferi'ne daha sonra Akdeniz'de cereyan eden birçok deniz savaşına Barbaros Hayreddin Paşa, Sinan Paşa ve Turgut Reis gibi ünlü kumandanın yanında katıldı ve Akdeniz coğrafyasını çok iyi öğrendi. 1538'deki Preveze Deniz Muharebesi'nde Osmanlı donanmasının sol kanadına kumanda ederek büyük yararlıklar gösterdi ve bu savaştan sonra büyük ün kazandı. 1551'deki Trablus Seferi'nde, Kaptan-ı Derya Sinan Paşa ve Turgut Reis'in emrinde bulundu.

XVI. yüzyılın güçlü denizcilerinden olan Seydi Ali Reis, gençliğinde iyi bir öğrenim gördü. Denizcilik üzerine bilgileri küçük yaşta edinmişti. Arapça ve Farsça öğrenmiş, metematiğe, astronomiye ve fiziğe karşı büyük bir merak sarmıştı.Dedesi ve babası tersane kethüdasıydı. 1522 yılında Rodos seferine katılan Seydi Ali Reis, Barbaros Hayreddin Paşa'nın emrinde bir çok deniz seferine çıktı ve Batı Akdeniz bölgesini çok iyi öğrendi. Preveze Savaşı'ndan sonra adı daha çok duyulmaya başladı. Trablusgarp'ın fethi ile biten harekatta Kaptan-ı Derya Sinan Paşa ve Turgut Reis’in emrinde çalıştı. Basra'da, bir Osmanlı donanmasını Süveyş'e getirmek için, 1553 yılında Hint Kaptanı tayin edildi.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Seydi Ali Reis 34 parçalık Portekiz donanması ile Güney Arabistan sahillerinde karşılaştı. Fırtınaya ve şiddetli düşman taarruzuna rağmen Demen kalesi önüne gelebildi. Burada karaya oturan üç gemiden sonra, elinde kalan altı gemiyle birlikte Güceret'in başkenti Ahmedabat'a gitti. Süveyş'i geçemeyeceğini anlayan Seydi Ali Reis, gemileri ve mühimmatı Güceret hâkimine satarak parasını İstanbul'a gönderdi ve üç yıl Osmanlı ülkesi dışında yaşadı. Daha sonra karadan Hindistan, Afganistan, Türkistan, Azerbaycan ve İran yoluyla İstanbul’a geldi. Bu seyahati Mir’atü’l-Memâlik adıyla eser haline getirdi.1557 yılında İstanbul'a döndüğünde, mahvolmuş bir donanmanın sorumlusu olmakla beraber, başına gelen olağanüstü olaylar yüzünden suçlu görülmedi. Önce müteferrika yapıldı. Ardından Diyarbakır Tımar Defterdarı tayin edildi. Bir süre Şehzade Selim'in hizmetinde çalıştı. Galata Hassa gemi reislerinden biri oldu. Seydi Ali Reis, 1562 yılında İstanbul'da öldü.Seydi Ali Reis’in coğrafya, astronomi ve matematik alanında çeşitli eserleri vardır. Eserlerinden birisi Muhît, diğeri de Mir’atü’l-Kâinât adını taşır. Ayrıca Ali Kuşçu’nun astronomiye ait bir eserini Türkçe’ye çevirmiştir. Seydi Ali Reis’in eserleri Avrupa’da da ilgi görmüş ve Almanca’ya çevrilmiştir.

kaynaklar:

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
face="Exo">
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
face="Exo">