İnsanlar Ne Sıklıkla Yalan Söyler?
Yalan söylemek ve aldatmak yaygın insan davranışlarıdır; ancak yakın zamana kadar insanların ne sıklıkla yalan söylediği ve bu tür aldatmacaları ne sıklıkla tespit edebildikleri konusunda çok az araştırma yapılmıştı.
Araştırma, tüm yalanların yaklaşık yarısının tüm deneklerin sadece %5'i tarafından söylendiğini öne sürüyor. Çalışma, yaygınlık oranları değişse de, üretken yalancılardan oluşan küçük bir grubun muhtemelen var olduğunu öne sürüyor. 1
Gerçek şu ki çoğu insan muhtemelen zaman zaman yalan söyler. Bu yalanların bazıları başka birinin duygularını korumak için söylenen "küçük beyaz yalanlardır" ("Hayır, o gömlek seni kötü göstermiyor!"). Diğer durumlarda, bu yalanlar çok daha ciddi olabilir (özgeçmişte yalan söylemek gibi) veya hatta uğursuz olabilir (bir suçu örtbas etmek gibi).
Gerçekte, herkes zaman zaman yalan söyler. Ancak, yalanların büyük çoğunluğunu küçük bir grup insan söyler ve birçoğu da bunu çok iyi yapma eğilimindedir - bu da birinin size yalan söylediğini anlamanızı çok zorlaştıran şeydir.
Birisinin Yalan Söylediğini Gösteren İşaretler;
Ne yazık ki, birinin yalan söylediğini ortaya çıkaracak kesin bir işaret nadiren bulunur. Ancak, birinin yalan söylediğini gösterebilecek birkaç olası kırmızı bayrak vardır, bunlar şunlardır:
Belirsiz olmak ve az ayrıntı sunmak
Cevaplamadan önce soruları tekrarlamak
Aynı hikayeyi tekrar tekrar anlatmak
Cümle parçalarında konuşma
Olayları kesin kronolojik sırayla açıklamak
Sanki önceden prova edilmiş bir senaryoyu tekrarlıyorlarmış gibi
Bir hikayeye itiraz edildiğinde belirli ayrıntıları vermemek
Basit bir evet veya hayır sorusuna net bir cevap verememek
Saçla oynama veya parmakları dudaklara bastırma gibi bakım davranışları
Terlemede artış, kas gerginliği, huzursuzluk ve kıpırdanma gibi savaş ya da kaç tepkisini gösteren fiziksel değişiklikler.
Bu ipuçlarından bazıları birinin yalan söylediğine dair ipuçları verebilirken, yapılan araştırmalar birinin yalan söylediğini tespit etmenin basit bir yolu olmadığını gösteriyor.
Birinin Yalan Söylediğini Nasıl Anlarsınız?
Birinin doğruyu söylemediğinden şüpheleniyorsanız, gerçeği kurmacadan ayırmanıza yardımcı olacak şu göstergelere bakın:
Vücut Dili
Yalanları tespit etmeye gelince, insanlar genellikle aldatmayı ortaya çıkaran beden dili "işaretlerine" veya ince fiziksel ve davranışsal işaretlere odaklanır. Örneğin, omuz silkme, ifade eksikliği, sıkılmış bir duruş ve saçla oynama veya parmakları dudaklara bastırma gibi bakımlı davranışlar, yalan söyleyen bir kişiyi ele verebilir.
Sesli İpuçları
Belirsiz konuşma, rahatsızlık ve suçluluk duygusunu gösterebilir. Kişi emin değilse veya güvensiz görünüyorsa, yalan söylediği algılanması daha olasıdır.
Bir araştırma, yalancıların insanların yalan söylemekle ilişkilendirdiği ipuçlarını üretme olasılıklarının daha düşük olduğunu buldu; bunun nedeni muhtemelen dinleyicinin beklentilerini göz önünde bulundurup, yakalanma olasılığını azaltmak için davranışlarını buna göre değiştirmeleridir .
Bazı araştırmalar, sözlü ipuçlarının gerçek ile yalanı ayırt etmek için umut verici bir yol olduğunu öne sürüyor. Bu gibi durumlarda, bu ipuçları ses tonu gibi şeylerden çok, kişinin söylediği şeyin içeriğine dayanıyor
Yalan söylemek, gerçeği söylemekten daha fazla zihinsel yıpratıcıdır. Daha fazla bilişsel karmaşıklık eklerseniz, davranışsal ipuçları daha belirgin hale gelebilir.
Yalan söylemek bilişsel olarak daha zorlayıcı olmakla kalmaz, aynı zamanda yalancılar genellikle davranışlarını izlemek ve güvenilirliği korumak için tepkileri değerlendirmek için önemli miktarda zihinsel enerji harcarlar. Yalan söylemek, açıkçası, zihinsel olarak yorucudur.
Genellikle bir hedefi takip etmeyi, yalanı sürdürmek için çalışma belleğini kullanmayı, bağlamdaki değişikliklere uyum sağlamak için psikolojik esnekliği kullanmayı ve durumu izlemek için dikkati kullanmayı gerektirir. Zihinsel yüke eklemek yalan söylemeyi çok daha zor ve bilişsel olarak yorucu hale getirir.
Yalan Söylemenin Tespit Edilmesi Neden Zordur?
Bilinçli tepkiler otomatik çağrışımlarımıza müdahale edebilir. İnsanlar içgüdülerine güvenmek yerine, kıpırdanma ve göz teması eksikliği gibi yalan söylemeyle ilişkilendirilen basmakalıp davranışlara odaklanırlar . Ancak, bu tür güvenilmez göstergelere aşırı vurgu yapmak, gerçek ile yalan arasında ayrım yapmayı zorlaştırır.
İnsanlar Yalanları Fark Etmekte İyi Değildir...
İnsanlar yalanları tespit etmede şaşırtıcı derecede kötüdür. Örneğin bir çalışma, insanların bir laboratuvar ortamında yalanı yalnızca %54 oranında doğru bir şekilde tespit edebildiğini buldu - yalnızca saf şansa bağlı %50'lik bir tespit oranı hesaba katıldığında pek de etkileyici değil. 6
Bir araştırma, insanlara yalanları tespit etmeleri için eğitim vermenin performansı yaklaşık %70 oranında artırdığını buldu. Bu, insanların yalanları tespit etmede daha iyi hale gelebileceğini gösteriyor; ancak bu kusursuz bir süreç değil ve çok sayıda hata yapıyorlar. 14
Diğer araştırmacılar bu bulguları metodolojik sorunlara dayanarak eleştirdiler. Daha sonraki analizler eğitimin çok daha az önemli bir avantaj sağladığını öne sürüyor. 15
Gerçek şu ki, birinin yalan söylediğine dair evrensel, kesin bir işaret yoktur. Araştırmacıların yalan söylemeye bağladığı tüm işaretler, davranışlar ve göstergeler, bir kişinin açık sözlü olup olmadığını ortaya çıkarabilecek ipuçlarından ibarettir.
-alıntı-
[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]