IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası - Tekil Mesaj gösterimi - Cimriliğin Nörolojik Açıklaması: Beyin Neden Para Harcamamayı Seçiyor?

dae · 24 Ekim 2025, 20:15

Cimrilik, nörolojik açıdan bakıldığında sadece bir kişilik özelliği ya da karakter meselesi değil, beynin karar verme ve ödül mekanizmalarının işleyişiyle yakından bağlantılı bir durum.

öncelikle beynin prefrontal korteksi yani planlama, öngörü ve sosyal davranışlarla ilişkili bölgesi, kişinin kaynaklarını nasıl kullanacağına dair stratejik kararlar alır. cimri kişilerde bu bölgenin risk değerlendirme ve “ileriye dönük güvence” oluşturma eğilimi çok daha baskın olabilir. bunun yanında amigdala, tehlike algısı ve kayıp korkusunu yönetir. cimri bireylerde, para harcama eylemi bir “kaybetme” hissi doğurduğu için amigdalanın aktivitesi artar ve kişi kendini rahatsız hisseder. yani harcamamak, aslında beyinde bir tür güvenlik sinyali üretir.

ayrıca dopamin sistemi de önemli bir rol oynar. normalde insanlar paylaşma ya da kendine küçük ödüller verme yoluyla dopamin salgılayarak haz yaşarlar. fakat cimri kişilerde dopamin devreleri farklı şekilde çalışabilir; harcamaktan alınacak haz düşük, saklamaktan alınacak tatmin daha yüksek olabilir. bu da onların zihninde “biriktirmek = mutluluk” şeklinde bir şartlanmaya yol açar. buna ek olarak anterior singulat korteks adı verilen bölge, çatışma ve karar anlarında devreye girer. cimri kişiler, para harcarken bu bölgede daha yoğun bir stres tepkisi yaşayabilir; yani alışveriş yapmak ya da paylaşmak onlar için nörolojik düzeyde bir çatışma yaratır.

tüm bunların üzerine çevresel ve öğrenilmiş faktörler de eklenir. beyin esnektir; çocuklukta yaşanan ekonomik zorluklar, ebeveynlerden görülen tutumlar veya kayıplar, sinir ağlarını “kaynakları sıkı sıkıya tutma” yönünde şekillendirebilir. zamanla bu durum kalıcı bir davranış modeline dönüşür. dolayısıyla cimrilik, sadece “istemiyor” ya da “böyle biri” diye basitçe açıklanabilecek bir şey değil; beynin ödül, kayıp ve güvenlik merkezlerinin nasıl çalıştığının, geçmiş deneyimlerle nasıl biçimlendiğinin bir sonucudur.

Alıntıdır..