| Cevap: Ideoloji
‘İdeoloji’nin değerlendirmek istediğim son betimsel anlamı ‘programatik anlamda ideoloji’ olarak adlandıracağım şey. Bu anlam, Daniel BelI ve ‘ideolojinin sonu’ tezinin diğer savunucularının ideolojiyi kullandığı anlamla ilişkilidir. Bell ideolojiyi “fikirleri eyleme tercüme etme yolu’ olarak adlandırır ve bir ‘bütünsel ideoloji’yi ‘her şeyi içeren bir kapsayıcı gerçeklik’ olarak tanımlar. İdeoloji ‘içinde tutku olan ve bir yaşam biçimi tümünü dönüştürmek isteyen bir “inançlar kümesi’ dir Dolayısıyla bir ‘bütünsel ideoloji’;
(a)bir eylem programı ya da planıdır.
(b) toplumun nasıl işlediğine dair belirtik, sistematik bir model ya da teori üzerine kurulmuştur
(c)bir bütün olarak toplumun radikal olarak dönüştürülmesi ya da yeniden inşasını amaçlar
(d) teori ya da model için var olan kanıtın izin verdiğinden fazla bir güvenle (‘tutku’) benimsenir.
Bu listeye ‘(d)’nin eklenmiş olması, bu kullanımı artık ideolojinin betimsel ya da yargısal olmayan bir kullanımı olmaktan çıkarır ve yerici bir kullanıma dönüştürür.
Öte yandan, ‘(d)’ olmadan da tanım taraflılığını korumaktadır; çünkü’ (c)’nin varlığı Bell türü liberallerin bir ‘ideoloji’leri olduğunu hemfikir etmelerini (herhalde şu anda ABD ve Batı Avrupa ülkelerinde liberaller ‘bir bütün olarak toplumun radikal olarak dönüştürülmesi’ne taraftar olmadıkları için) yapay bir şekilde kolaylaştırır.
Bell’in ‘bütünsel ideoloji’sinin ‘(a)’ ve ‘(b)’ sini (‘(c)’ ve ‘(d)’ zorunlu bileşenler olmadan ‘programatik anlamda ideoloji’ olarak adlandıracağım.
Alıntı.
|