Çevrimdışı

İşte size ergenlik çağındaki çocuğunuzla başa çıkabilmeniz ve onunla iyi ilişkiler kurabilmeniz için birkaç tavsiye:
Beklentilerinizi değişirin
Araştırmalar, beynin frontal corteksinin, insanlar yirmili yaşlarının sonuna ya da otuzlarının başına gelene kadar tam olarak gelişmediğini göstermektedir. Yani ergen çocuğunuzun beyni henüz yapım aşamasındadır. Beynin frontal lobu araştırmacıların ''idari işlevler” adı verdiği şeyin bulunduğu yerdir. Bu bölüm, bizim planlar yapmamıza, dürtülerimizi ve mantığımızı kontrol etmemize yardımcı olur. Gençlere, sanki mantık yürütme, iyi düşünülmüş kararlar verme ve dürtülerini kontrol altına alma konularında yeteneklilermiş gibi davranmak size cazip gelebilir. Ancak işin aslı, onlar henüz bu yetiyi geliştirmemişlerdir. Gençlerin beyinleri, bu dönemde çok önemli bir aşamadadırlar ve çocuğunuz, hayatının bu dönemini atlatma konusunda sizin yardımınıza ihtiyaç duymaktadırlar. Onun, bir yetişkin gibi düşünmesini ve davrasını beklemek yerine, biraz kontrol dışı olabileceğini anlayın ve elinizden geldiğince ona yardımcı olmaya çalışın.
Ona şüpheyle yaklaşmaktan vazgeçin
Gençler korkuyla tıpkı istenmeyen bir arkadaş gibi sürekli başa çıkmak durumundadırlar. Diğer çocuklardan dolayı duydukları korku, ortama uymak korkusu, öğretmenlerin korkusu, alay edilecekleri ya da rezil olacakları korkusu… Tüm bunlara ebeveyn korkusunun da eklenmesini istemezler.
Çocuğunuz, eve geldiğinde, evi tüm bu korkulardan kurtulabileceği bir sığınak olmalıdır. Eviniz kendisini güvende ve korunmuş hissettiği, sevgi ve onay bulabildiği bir yer olmalıdır. Çocuğunuz odaya girdiğinde surat ifadeniz onu görmekten dolayı duyduğunuz mutluluğu ona göstermelidir. Onu, yorgun gözler ve nerede olduğu ya da neler yaptığı konusundaki sorularla karşılamamalısınız. Bu tavrınız, onun yeni bir günle daha mücadele etmek için kendine olan güvenini arttırmakla kalmayacak, aranızdaki ilişkinin olumlu bir tarafa yönelmesini sağlayacaktır.
Empati kurun
Ergenlik çağındayken sizin nasıl hissettiğinizi düşünün, bunu 10’la çarpın ve çocuğunuzun üzerine gitmeyin. Yaşamındaki bu önemli dönemde, neler yaşadığını anlayabilecek birinin ihtiyacını fazlasıyla duyduğunu unutmayın. Herkes anlayışa ihtiyaç duyar, fakat onun buna sizden çok daha fazla ihtiyacı var ve bunu başkasından değil, sizden bekliyor. Eve geldiğinde, ne kadar önemli olursa olsun yaptığınız işi bırakın ve tüm dikkatinizi ona verin. Gözlerinin içine bakın, vereceğiniz cevaba değil, ona ve söylediklerine odaklanın. İnsanların, yalnızca başkalarının kendisini dinlemesine ihtiyaçları olduğunu sık sık duyarız. Gençlerin sorunlarını sizin çözmemize ihtiyaçları yoktur, bunları genellikle kendileri hallederler. Yalnızca ebeveynlerinin, onları dinlemesine ve anlamaya çalışmasına ihtiyaçları vardır. Ergen çocukların genellikle bekledikleri budur ve bunu siz ona vermezseniz, inanın bunun için başkalarını arayacaktır.
Onunla tartışmaktan vazgeçin
Gençler genellikle kendilerini kanıtlama ihtiyacı hissederler. Kendilerini akranlarına, öğretmenlerine ve otomatik olarak size kanıtlama ihtiyacı duyarlar. Bunun sizi üzmesine izin vermeyin ve çocuğunuzla sürekli tartışmaktan vazgeçin. Empati kuran bir ses tonuyla “eminim şöyle hissediyorsun.”, “sence ben olsam ne yapardım?”, “bilmiyorum, sen ne düşünüyorsun?” gibi tek cümleler kullanın. Daha da aksileşip, neden onunla tartışmadığınızı öğrenmek isteyebilir. Çocuğunuza, onu, küçük şeyler konusunda tartışmayacak kadar çok sevdiğinizi söyleyin. Eğer size sunduğu yemi reddederseniz, hem kendinizi hem de onu alakasız şeyler yüzünden tartışmaktan kurtarmış olursunuz.
Sınırları belirleyin ve bunlara uyun
Evinizde yaşayan herkesin, evin işletilmesinin bir parçası olması gerekir. Kimsenin sorumluk almaktan kaçmaya hakkı yoktur. Gençler de buna dahildir. Aile olarak kimin ne yapacağına karar verin. Makul olun! Herkese bir ya da iki gündelik iş verin ve buna odalarını her zaman temiz tutmayı ekleyin.
Çocuğunuz, yapması beklenen şeyleri yerine getirmediğinde, bu konuda onunla tartışmak yerine sonuçlarına katlanmasına izin verin. Görevlerini yapmadığı halde arkadaşlarıyla dışarıya çıkmak istediğinde empati sesinizi bularak “evet, bu kulağa çok eğlenceli geliyor. Ancak bu hafta sana düşen görevlerin hiçbirini yapmadın ve odan darmadağınık. Korkarım, arkadaşlarınla gidemezsin.” deyin. Hemen sizinle bir anlaşma yapmaya girişecektir. Bu durumda da ona “bak ne diyeceğim, görevlerini hallet ve odanı temizle, o zaman onlarla dışarıya çıkabilirsin.” diyebilirsiniz. Bu düzene uyun. Aile planınıza bağlı kalıp, kendine düşen sorumlulukları yerine getirmediğinde hemen kızıp öfkelenmeyin. Sabırlı olun. Durumu kontrol altına almanız için bir fırsat mutlaka doğacaktır. Empati kurarak ve “… yapar yapmaz” yaklaşımıyla durumu etkili bir biçimde, iki taraf için de kazançlı bir konuma sokabilirsiniz. Böylece kimsenin kızgın olmasına gerek kalmaz.
Ayrıca çocuğunuza sınırlar içinde seçenekler sunun. Bu ona hayatının kontrolünün kendisinde olduğunu hissettirecektir. “Önce ödevlerini mi bitireceksin yoksa ev işlerini mi?”, “Eve 10:30’da mı döneceksin yoksa 11:00’de mi?”. Bu sınırlar, kendi kararlarını alması açısından yeterli güveni verecektir. Dışarıya çıkma gibi bir yasağı kırdığında yine anlayışlı bir şekilde duruma uygun sonuçlara başvurun.
Onu onurlandırın ve ona saygı duyun
Çocuğunuza karşı her zaman onurlu ve saygılı bir biçimde davranın. Çocuğunuza sürekli bağırmanız, onun duygularını incitir ve yetişkin olduğunda kendine karşı güvensiz olmasına neden olur. Hiç kimse (siz de dahil) küçümsenmek istemez. Kendinizi onu asla küçümsememe, hafife alma ya da onunla alay etmeme konusunda eğitin. Onun düşüncelerine saygı duyun ve bunları öğrenmeye çalışın. Arabada yalnızca ikiniz varken, onun en sevdiği radyo kanalını açın. Spordan hoşlanıyorsa, maçlarına siz de gidin. Müziği seviyorsa, kursa gitmesi için onu teşvik edip kurs parasını ödeyin. Herhangi bir başarı kazandığında kutlamak için tüm aileyi yemeğe çıkarın. Bunlar çocuğunuzla aranızda uzun süreli ve sağlıklı bir ilişki kurabilmeniz için kolay ve eğlenceli şeylerdir.
Evinizi onun arkadaşlarına açın
Çocuğunuz, takılmak ve zaman geçirmek için yer arayabilir. Bu konuda ona destek olun. Ona, sağlıklı atıştırmalıklar hazırlayın, müziği açmasına izin verin ve ihtiyaç duyduğunda yanında olduğunuzu hissettirin. Eğer, çocuğunuz, kızlı erkekli bir grupla gelip, odasında vakit geçirmek isterse, endişelenmeyin. Gençler bu dönemlerde genellikle anlam yüklü platonik ilişkiler kurarlar. Bu onların seks yaptığı anlamına gelmez. Aslında kafanızı bir anlığına çevirdiğinizde çocuğunuzun (özellikle de grup arasında) seks yapacağını düşünmek oldukça haksız bir şey olur, sizce de öyle değil mi? Bu tür konularda çocuğunuzla açık bir iletişiminizin olması, sorunların üstesinden kolaylıkla gelmenizi sağlayacaktır.
Birkaç tavsiye daha:
Unutmayın, çocuğunuz sizden nefret etmiyor. Gençlerin hayatı oldukça meşgul olabilir. Çocuğunuzun yaşamının artık sizin etrafında dönmediğini unutmayın. Bu artık size ihtiyacı olmadığı anlamına gelmiyor. Tam tersine çocuğunuz bu dönemde size hiç olmadığı kadar ihtiyaç duyuyor.
Bir ebeveyn olarak çocuğunuzun artık sizin küçük kızınız ya da oğlunuz olmadığını anlamanız gerekir. O artık birilerinin en yakın arkadaşı, aşık olduğu kişi, kız ya da erkek arkadaşı. Onun artık bir itibarı, dostları ve düşmanları var. O bir öğrenci, araba kullanmayı öğreniyor, üniversiteye gitme hayali kuruyor.
Sizin ona karşı tutumunuz, her zaman kollarınızın ona karşı açık olduğu bir tutum olmalıdır. Onu evde hoş karşılamanız, arkadaşlarını ağırlamanız, konuşmaya ve yaşam karşısında heyecanlı olmaya teşvik etmeniz gerekiyor.
Ailenize karşı tutumunuz sizin aslında kim olduğunuzu yansıtır
Onunla katı kurallar dışında bir iletişim kurarsanız, olaylara onun açısından bakarsanız, hayatıyla gerçekten samimi bir şekilde ilgilenirseniz, her zaman en kötüsünü düşünmezseniz, gününün nasıl geçtiğini soracak kadar bile ona zaman ayırırsanız, onunla herhangi bir sorunları olduğunda sizinle konuşacak kadar açık ve olumlu bir ilişki kurabilirsiniz. Katı ve sevimsiz olmanız, onları uyuşturucu, alkol ya da seksten uzak tutmayacaktır. Bu sadece hayatlarının bu taraflarını sizden saklamak için çok daha fazla çaba harcayacakları anlamına gelir. İletişim yollarını açık bırakırsanız, olumlu ve düşünülmüş seçimler yapmalarına yardımcı olmak için yanında olabilirsiniz.
Ergenlik dönemindeki çocuğunuza bağırmamanız çok önemlidir. Bunun kimseye faydası dokunmaz ve sadece aranızdaki iletişimi belki de sonsuza dek kaybetmenize yol açar. Çocuğunuz yapmaması gereken bir şey yaptığında, onunla bir yetişkin gibi konuşmak ve yaptıklarının sizi neden üzdüğünü ve sonuçların neler olacağını sakin ve mantıklı bir şekilde açıklamanız büyük fark yaratacaktır.
Birkaç uyarı:
Sınırları belirleyin; Çocuğunuzun sizi ezip geçmesine izin vermeyin, ancak aşırı korumacı da davranmayın.
Eğer çocuğunuz size “beni hiç dinlemiyorsun.” diyorsa, muhtemelen bunu hissettiği için böyle söylüyordur. Bu konuda onunla oturup ciddi bir şekilde konuşmanız gerekir. Onun bu “beni hiç dinlemiyorsun.” hislerini giderip, size yeniden güvenmesini sağlamalısınız. Ayrıca hem ona hem de kendinize bundan sonra söyleyeceklerini dinleyeceğiniz konusunda söz vermelisiniz.