Özellikle iş arayan işgücüne vasıflarına uygun iş bulabilme,
İşverenlere ise üretimde kullanacakları , ihtiyaç duydukları vasıfta işgücünü seçebilme olanığını sağlamasıdır.
Emek piyasalarının başlıca fonksiyonu : emek arz ve talebinin dengelenmesi ve eşitlenmesidir.
Firmaların faaliyet gösterdikleri 3 piyasa vardır.
Emek piyasası : gerekli bilgilerin sağlanmasında önem taşır
Sermaye piyasası: gerekli bilgilerin sağlanmasında önem taşır
Ürün piyasası : elde edilen ürünün satılmasında önem taşır

Emek piyasasını diğer piyasalardan ayıran özellikleri :

1) Kişisel bir ifadeyi etmesidir
2) İşveren ve işçiler eksik bilgiye sahiptir
3) Arz edilen emek heterojendir
4) Tek bir emek piyasası yoktur
5) Emek piyasalarında grup ilişkilerini etkileyen birçok faktör vardır. Sendikaların davranışlarını belirleyen sosyal, siyasal , ideolojik etkenler,mal piyasalarındaki firmaların davranışlarını etkileyen faktörlerden farklıdır.
6) Emek piyasasında işçinin pazarlık gücü azdır.

Çalışma ekonomisinin temel kavramları :

1) Çalışma çağındaki nüfus : 15-64 yaş arasıdır.
2) Aktif nüfus: çalışma çağında olan kurumsallaşmamış nüfustan oluşur
3) Kurumsallaşmamış nüfus : okul ,yurt ,otel , çocuk yuvası, huzur evi, özel nitelikli hastane, hapishane, kışla ve ordu evi gibi yerlerde ikamet edenler ile yabancı uyruklular dışında kalan nüfustur.

Aktif nüfus = işgücü + işgücüne dahil olmayanlar
4) İş gücü : bir ülkedeki emek arzını insan sayısı yönünden ifade eder. / bir ülkedeki nüfusun üretici durumunda bulunan yani ekonomik faaliyete katılan kısmıdır.
5) Cesareti kırılmış işçi : işsiz kalan ve çalışmak istediği halde iş bulanmadığından iş aramaktan vazgeçmiş kişilere denir .
İşgücü = istihdam edilenler + işsizler
Devlet istatistik enstitüsüne (die) göre iş gücüne dahil olmayanlar
I. İş arayıp son 3 ayda iş arama kanallarını kullanmayanlar
II. İş aramayıp işbaşı yapmaya hazır olanlar
i) Birincil işgücü : emek piyasasında tam ve sürekli çalışanları kapsar. Örn : aile reisi
ii) İkincil işgücü : bir işe bağımlıklıkları esas sorumlulukları olarak görülmeyenler örn : evli kadınlar, okul çağındaki çocuklar , gençler
6) İstihdam :
a) Geniş anlamda : üretim faktörlerinin üretim sürecinde kullanılmasıdır.
b) Dar anlamda : emek faktörünün üretim sürecinde bir girdi olarak kullanılmasıdır .
Die göre istihdam edilenler

1. iş başında olanlar
2. iş başında olmayanlar

istihdam edilenler
istihdam oranı = _____________________ x 100
aktif nüfus

7) işsizlik : kişilerin çalışma istek ve yeteneklerinin olduğu halde piyasa ücret haddinden iş bulamama durumudur.
Eksik istihdam : iş gücünün gereği gibi değerlendirilmemesinden kaynaklanır .

Eksik istihdamın boyutları :

I. Kişi, işin gerektiğinden daha fazla formel eğitime sahiptir.
II. Kişi , formel eğitimi dışındaki bir alanda gönülsüz çalışır.
III. Kişi , işin gerektirdiğinden daha fazla iş deneyimine ve niteliğe sahiptir .
IV. Kişi , gönülsüz olarak yarı zamanlı, geçici veya kesintili istihdamdadır
V. Kişi bir önceki işinden %20 veya daha az kazanmaktadır. –yeni işe başlayanlar aynı kişilerden %20 daha az maaş alırlar-
Görülebilir eksik istihdam : istatiksel bir kavramdır
Görülemeyen eksik istihdam : analitik bir kavramdır .
Zamana dayalı eksik istihdam : çalışma süresinin yetersizliği nedeniyle ilave bir iş arayan ve bu işte çalışmaya müsait olanların durumudur
Zamana dayalı eksik istihdamda 3 kriter vardır
1. ilave çalışmaya istekli olma
2. ilave çalışmaya müsait olma
3. ilave çalışma süresinden az çalışma
yetersiz istihdam : görülemeyen eksik istihdamdan daha geniş bir alanı kapsar .
a) niteliğe dayalı yetersiz istihdam : işçinin kapasitesinin tam olarak kullanılmamasıdır
b) gelire dayalı yetersiz istihdam : elde edilen gelirin çok düşük olmasıdır
c) aşırı çalışmaya dayalı eksik istihdam : -aşırı istihdam- kişilerin gelirlerinin azalmasına rağmen referans döneminkinden daha az sürelerde çalışmak istemeleridir .

Yetersiz istihdamın nedenleri :

1. mesleki niteliklerinin yetersiz yada yanlış kullanılması
2. mevcut işlerdeki gelirin yetersizliği
3. aşırı çalışma süreleri
4. işin yapılmasında gerekli alet ekipman ve eğitimin yetersizliği
5. sosyal hizmetlerin yetersizliği

9) iş gücüne katılma oranı (iktisadi faaliyet oranı)


işgücü
iktisadi faaliyet oranı = _______________ x 100
aktif nüfus


işgücüne katılma oranını etkileyen faktörler

a) ücret oranı
b) emek piyasasının koşulları
c) eğitim düzeyi
d) kentleşme
e) kadınların çalışmasına yönelik sosyal tutumlar
f) teknolojik yenilikler
g) demografik faktörler

işgücüne katılma oranını etkileyen faktörler, bireysel emek arzını etkileyen faktörlerle aynıdır

10) bağımlılık oranı : çalışma çağındaki kişilere bağımlı olan nüfusun ölçüsüdür.

Çalışma çağın dışındaki nüfus
Bağımlılık oranı : ________________________________ x 100
Çalışma çağındaki nüfus

i. çocuk bağımlılık oranı :

15 yaşın altındaki nüfus
Çocuk bağımlılık oranı = ______________________ x 100
Çalışma çağındaki nüfus

ii. yaşlılık bağımlılık oranı :


64 yaşın üstündeki nüfus
Yaşlılık bağımlılık oranı = ______________________ x 100
Çalışma çağındaki nüfus

11) emek verimliliği :

a) verimlilik : üretim sürecine katılan üretim faktörleri ile elde edilen üretim arasındaki ilişkiyi gösterir
b) toplam verimlilik : üretim miktarının üretimde kullanılan toplam miktarına oranıdır.
c) Kısmi verimlilik : üretim miktarının üretim faktörlerinden sadece birine oranıdır.
d) Emek verimliliği : belirli bir dönemde bir firmanın , iş kolunun veya ülkenin ürettiği toplam reel üretim miktarının bu üretimin elde edilmesi için kullanılan toplam emek- saat miktarına oranıdır.


Toplam ürün
Emek verimliliği = __________________ x 100
Çalışılan süre

Emek verimliliğini belirleyen unsurlar :

1. sağlık ve beslenme koşulları
2. birim emek başına düşen sermaye malı
3. teknolojik gelişmeler
4. emek hareketliliği
5. uzmanlaşma
6. toplumdaki verimlilik kültürü
7. kamu politikaları
8. ama en önemlisi : emeğin kalitesidir.

alıntı