Tesadüfî Sayı - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

YaRGuCi · 26 Kasım 2011, 12:35

/////////////////KUTU/////////////

Bilgisayarın matematik işlemlerde, özellikle istatistik hesaplamalarla kullanılması tesadüfî (rastlantısal) sayı üretmeyi gerekli kılmıştı. Fakat daha sonra bilgisayar oyunları bu işlemi adeta zorunla hale getirdi. Rastlantısal sayı, bir dizide tekrar etmesi belirli bir düzene tabi olmayan sayı demektir. Bilgisayar yokken, tesadüfî sayı tabloları matematikçiler tarafından uzun uğraşlarla üretilirdi.
VBScript, bu amaçla Visual Basic’in Randomize ve Rnd komutlarını almıştır. Randomize, tesadüfî sayı üretme sürecini başlatır; Rnd da bu sayıyı size verir. Kodunuzda bir yerde Rnd kullanacaksınız, ondan önce bir yerlerde mutlaka Randomize komutunun yer alması gerekir.

Bunun bir uygulaması şu olabilir:

PHP Kod: Kodu kopyalamak için üzerine çift tıklayın!


<% OPTION EXPLICIT %>
<HTML>
<%
Dim TesadufiSayi
Randomize
TesadufiSayi = Rnd
%>
<%=TesadufiSayi%>
</HTML>

Bu dosyayı tesaduf.asp adıyla kaydedip çalıştırın; Browser’ın Yenile düğmesini her tıkladığınızda ekranda yeni bir sayı göreceksiniz. Bu sayıların rastlantısal olması, bir kere daha gelmeleri için hiç bir kural (örneğin her rakamın 123 kerede bir gelmesi veya 1 milyon 245 bin kerede bir gelmesi gibi) bulunmamasıdır. İşin tekniğini bilmek isterseniz, VBScript, her Rnd komutu icra edildiğinde bilgisayarın saatini öğrenir; içinden seçeceği bir rakamı son derece karmaşık bir formülden geçirerek size bir rakam verir. bu rakam daima 0 ile 1 arasında olur. “(Rnd*6)+1” formülü bize 1 ile 6 arasında (yani bir zarın değerlerinden her hangi biri), “(Rnd*13)+1” formülü ise 1 ile 13 arasında (yani bir iskambil destesindeki kağıt değerlerinden herhangi biri) bir değer verir.
Dikkat: bu değerler tam sayı değildir!

/////////////////KUTU BİTTİ/////////////

Programımızın bütün işlemi Do döngüsü bölümünde yapılıyor ve bilgisayarın bir tesadüfî sayı üretmesi esasına dayanıyor. Bunu Randomize ve Rnd fonksiyonları ile yapıyoruz. Rnd’un verdiği tesadüfî rakamı, iki ile çarpıyor ve çıkan sayıyı 1 ile topluyoruz; böylece ortaya 1’den büyük 3’den küçük bir kesirli rakam çıkmış oluyor (Neden?). Bu rakamı Int() fonksiyonundan geçirerek, kesirinden kurtarıyoruz.

YaRGuCi · 26 Kasım 2011, 12:36

Tam Sayı Elde Etmek için: Int ve Round

///////////////////KUTU///////////////

Rnd fonksiyonu ile ilgili yukarıdaki örneği yaptıysanız, dönen sayının 0 ile 1 arasında, yani daima kesirli olduğunu görmüş olmalısınız. Bazen bizim sayfalarımızdaki hesaplamalar veya veritabanından alınan değerler de kesirli olabilir. Örneğin öğrencilerin not ortalamalarını hesaplattırırken VBScript size sonu gelmez kesirler verecektir. Oysa çoğu zaman bu rakamların ya yukarı “yuvarlanması”, ya da sadece tam sayı bölümü gerekir.
VBScript’te Int() fonksiyonu, bize bir sayının tam sayı bölümünü verir. Diyelim ki elimizdeki

PHP Kod: Kodu kopyalamak için üzerine çift tıklayın!


KesirliSayi değişkeninin değeri 123,234567 olsun.
Tamsayi = Int(KesirliSayi)

işleminden sonra Tamsayi değişkenin değeri 123 olur.
Fakat kimi zaman bir sayının kesirli bölümünü böyle bıçakla kesip atmak işimize gelmeyebilir. Round() fonksiyonu, kesirli bir sayıyı yukarı veya aşağı “yuvarlayarak” tam sayı haline getirir. Bu kez ki elimizdeki KesirliSayi değişkeninin değeri 5,6 olsun.

PHP Kod: Kodu kopyalamak için üzerine çift tıklayın!


Tamsayi = Int(KesirliSayi)

işleminden sonra Tamsayi değişkenin değeri 6 olur. Kesirli sayı 56,2 ise, Round() fonksiyonu bize 56 değerini verir.

//////////////////////////////KUTU BİTTİ///////////////

Programımız, elde ettiği ve Paraat değişkenine kaydettiği bu sayı 1 ise, Yazı gelmiş sayıyor; ve Browser Penceresine “Yazı!” yazıyor. Bu arada yapılan atış sayısını kaydettiğimiz Atis ve gelen tura sayısını tuttuğumuz Tura değişkenlerinin değeri bir arttırılıyor. ParaAt değişkeninin değeri başka bir şeyse (ne olabilir?), programımız bu kez tura geldiğine hükmediyor ve Browser penceresine “Tura!” yazıyor. Do döngüsü, Tura gelen atışların sayısı 3 oluncaya kadar devam ediyor. Çünkü Do döngüsünü While Tura < 3 (Tura 3’den az iken) deyimi ile çalıştırıyoruz. Ve program sonunda 3 tura gelinceye kadar kaç atış yaptığını yazıyor.

PHP Kod: Kodu kopyalamak için üzerine çift tıklayın!


<asp0008.tif>

Bu ASP sayfası görüntülenirken Browser’ın Yenile düğmesini tıklarsanız, her seferinde Tura getirmek için farklı sayıda atış yapmak gerektiğini; aynı sayıda atış yapılsa bile turalarla yazıların yerinin değiştiğini göreceksiniz.

YaRGuCi · 26 Kasım 2011, 12:38

Dizi değişkenler için döngü: For Each..Next

For..Next gibi çalışan bu özel döngü, sayaç değeri kullanmaz, fakat bir dizi değişkenin bütün değerleri için bir kere icra edilir. Dizi-değişkenler, VBScript ile yapacağımız işlemlerde önemli bir yer tutar. Örneğin bir sınıftaki öğrencilerin veya müşterilerimizin listesi bir dizi değişkenin elemanları olabilirler. Yapmak istediğimiz işlem, dizi-değişkenin bütün elemanları için tekrar edilecekse, For Each..Next döngüsü daha elverişli olabilir. Bir dizi-değişkenin eleman sayısı ilerde değişirse ve siz döngüyü For..Next ile kurmuşsanız döngünün sayacı için verdiğiniz için alt ve üst sınırı değiştirmek zorunda kalırsınız. Oysa For Each, kaç kere tekrar edeceğine ilişkin değeri her zaman dizi-değişkenin elemanların sayısından alır. Örneğin, bütün öğrencilerin listesini tutan Ögrenciler dizi-değişkeninin bütün elemanlarının değerini ekrana yazdıralım:

Kod: Kodu kopyalamak için üzerine çift tıklayın!

For Each Ogrenci In Ogrenciler
Response.Write Ogrenci
Next

Burada “Ogrenci” Ogrenciler dizi-değişkeninde döngünün her adımında okunan bir elemanın değerini tutar. For Each döngüsü tarafından “okunmakta olan” dizi-değişkenin her bir değeri sırayla bu değişkene yazılacaktır. Bunu bir tür endeks değişken olarak düşünebilirsiniz.

YaRGuCi · 26 Kasım 2011, 12:38

Döngüyü durdurmak isterseniz

Bir döngüden belirlediğiniz koşul gerçekleşsin-gerçekleşmesin çıkmanız gerekebilir. Bunu bir başka değişkendeki değişiklik zorunlu kılabilir. Bir döngüden çıkmak için Exit (çık) ifadesini kullanabilirsiniz. Bu ifade, döngünün yaptığı işler arasında, genellikle bir If deyimi ile birlikte yer alır.

Örneğin:

PHP Kod: Kodu kopyalamak için üzerine çift tıklayın!


For sayac = 1 to 10
    [..bir takım işler yap..]
    If Degisken1 > Degisken 2 Then Exit For
    [..bir takım işlere devam et..]
Next

Bu durumda For..Next döngüsü, Degisken1’in değerinin Degisken2’den yüksek olduğunu belirlerse, derhal döngüyü durdurarak, Next’ten sonraki satıra gidecektir.
Do döngüsünden ise Exit Do ile çıkababiliriz. Bu ifadenin kullanımı da Exit For gibi olur.

YaRGuCi · 26 Kasım 2011, 12:39

Süreçler (Prosedürler)

VBScript’te programın akış kontrolünde kullanacağınız bir diğer grup araç ise örneğin Javascript veya Perl’de fonksiyon dediğimiz gruplandırılmış ve isimlendirilmiş işlem kümeleridir. Bu kümeler programın bir yerinde topluca dururlar ve programın başka bir yerinden isimleriyle çağrılırlar; veya bu kümelere isimleriyle referans yapılır.
VBScript’te bu kümelenmiş kod gruplarına Prosedür (Süreç) denir. iki türlü olur: fonksiyon (Function) ve Subroutine (sab-rutin okunur; kısaca Sub diye yazılır ve sab diye okunur). Bu iki süreç arasındaki başlıca fark, fonksiyondan kendisini çağıran komuta daima bir değer döner; Sub’dan dönmeyebilir. Sub, yapacağı işi yapar ve programın kontrolünü kendine atıf yapılan noktaya devreder. VBScript’de bir programa farklı yerlerde sık sık aynı işi yaptırıyorsak, bunu bir Sub ile yaptırırız; fakat programımıza bir değer gerekiyorsa, bu değeri bir fonksiyona hesaplattırırız. Her ikisi de kendilerine atıfta bulunan veya kendilerini göreve çağıran satırdan (komuttan, deyimden) verilebilecek değerleri kabul edebilirler.
Biraz karışık oldu; ama bunu ilerde gerçek ASP uygulamaları yazarken daha iyi anlayacağız. Şimdilik bir iki noktayı öylece öğrenmeye bakalım. Bir fonksiyonun adı, tıpkı bir değişken adı gibi, fonksiyonun ürettiği değeri tutar; ve bu değer kendisini çağıran komuta verilir. Diyelim ki, programımızın çeşitli noktalarında yazı-tura atıp, elde edilecek sonuca göre bir iş yapmak zorundayız. Bu ihtiyacın doğduğu yerde, yazı-tura komutlarını yazabiliriz. Ancak bu ortaya çok uzun bir programın çıkmasına sebep olur. Oysa yazı-tura işlemlerini bir fonksiyonda toplar ve ihtiyaç halinde sadece bu fonksiyonu çağırırsak ve fonksiyon bize o anda yazı mı geldiğini, yoksa tura mı geldiğini bildirirse, işimiz çok kolaylaşmış olur.

Böyle bir fonksiyon, yukarıdaki örnekten hareketle, şöyle olabilir:

PHP Kod: Kodu kopyalamak için üzerine çift tıklayın!


<%
Function YaziTura
Dim ParaAt
Randomize
ParaAt = Int(Rnd * 2) + 1
If ParaAt = 1 Then
YaziTura = “Yazı”
Else
YaziTura = “Tura”
End If
End Function
%>

Bu fonksiyonu, ASP programının herhangi bir yerinden, şöyle bir yöntemle çağırabilir; ve vereceği sonucu programın akışına uygun şekilde kullanabilirsiniz:

PHP Kod: Kodu kopyalamak için üzerine çift tıklayın!


<%
NeGeldi = YaziTura
Response.Write NeGeldi
%>

Fonksiyonun sonunda End Function ifadesinin bulunduğuna ve fonksiyonun elde ettiği sonucu kendi adına atadığımıza dikkat edin. DIM ifadesiyle böyle bir değişken tanımlamadığımız halde VBScript, fonksiyonu çağırdığınız anda bunu kendiliğinden yapacaktır.
Aynı işlemi Subroutine (Sub) olarak yazabiliriz. Fakat bu kez Sub, elde edeceği değeri kendisi kullanacak ve bittiği anda kontrol programa geri dönecektir:

PHP Kod: Kodu kopyalamak için üzerine çift tıklayın!


<%
Sub YaziTura()
Dim ParaAt
Randomize
ParaAt = Int(Rnd * 2) + 1
If ParaAt = 1 Then
Response.Write “Yazı”
Else
Response.Write “Tura”
End If
End Sub
%>

Fonksiyon adlarının sonuna, bizden beklediği değer varsa onları belirleyen değişken adlarını parantez içinde yazarız. Fonksiyon bizden bir değer beklemiyorsa açılan kapanan (boş) parantezlere ihtiyaç yoktur. ancak bir çok VBScript programcısı bunu adet edinmiştir.
Sub’ların çağrılması, fonksiyondan farklıdır. Sub’ın icra edilmesini istediğiniz noktaya sadece adını yazarız. Sub’lar işleyebilmek için bizden değer bekliyorsa, bu değerleri Sub adının yanına, parantez içine almadan ve virgülle ayırarak, yazarız.
Örneğin, Hesapla isimli ve bizden iki değer bekleyen bir Sub şöyle çağrılır:

PHP Kod: Kodu kopyalamak için üzerine çift tıklayın!


Hesapla 10, 20

Bu Sub işini bitirdiği anda programın akışı, Sub’a atıf yaptığımız noktada devam eder

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Mükemmel Sayı - Mükemmel Sayı nedir? Mükemmel Sayı hakkında	aŁmiηa	Genel Paylaşım	0	20 Ocak 2011 01:45
Tek Sayı - Çift Sayı Kontrolü	Cemalizim	C ve C++	0	19 Temmuz 2008 15:38

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.