Gökbilimciler evrende bugüne kadar gözlemlenen en simetrik yapılardan birini, “Teleios” adını verdikleri kusursuz küreyi keşfetti.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Dünya’dan 3 milyar ışık yılı uzakta keşfedilen gizemli yapı, neredeyse kusursuz bir küre formuna sahip. Bilim insanları, “Teleios” adı verilen bu devasa kozmik balonun nasıl oluştuğunu ve evrenin sırlarıyla nasıl bağlantılı olabileceğini araştırıyor.

Western Sydney Üniversitesi’nden astrofizikçi Dr. Miroslav Filipović liderliğindeki uluslararası araştırma ekibi, Avustralya’daki Australian Square Kilometre Array Pathfinder (ASKAP) radyo teleskobu ile yaptıkları gözlemler sırasında bu olağanüstü keşfi gerçekleştirdi.

Araştırmacılar, Antik Yunancada “mükemmellik” anlamına gelen “Teleios” adını verdikleri yapının bir süpernova kalıntısı olduğunu düşünüyor. Ancak bu kadar kusursuz bir küresel form almasının nedeni henüz tam olarak açıklanamıyor.

Samanyolu galaksisinin düzleminin yaklaşık iki derece altında tespit edilen Teleios, yalnızca radyo spektrumunda görülebiliyor. Kızılötesi, optik veya X-ışını dalga boylarında herhangi bir emisyon göstermiyor.

Kusursuz Kürenin Gizemi Devam Ediyor

Gökbilimciler Teleios’un mesafesini kesin olarak belirlemekte zorlanıyor. Yapılan hesaplamalara göre iki olası mesafe öne çıkıyor: yaklaşık 7.175 ışık yılı veya 25.114 ışık yılı. Bu mesafelere göre kürenin çapı, sırasıyla 46 veya 157 ışık yılı olabilir.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Araştırma ekibi Teleios’un muhtemelen Tip Ia süpernova patlamasından kaynaklandığını düşünüyor. Bu tür süpernovalar bir beyaz cüce yıldızın, ikili sistemdeki yoldaş yıldızından madde çekerken kritik kütleye ulaşıp patlaması sonucu oluşuyor.

Bir diğer olasılık ise Teleios’un daha nadir görülen Tip Iax süpernova kalıntısı olabileceği. Bu tür patlamalarda beyaz cüce tamamen yok olmak yerine, geride “zombi yıldız” olarak adlandırılan bir kalıntı bırakıyor.

Evrendeki En Simetrik Yapılardan Biri

Süpernova kalıntıları genellikle asimetrik bir yapıya sahip olur. Patlamanın kendisi düzensiz olabilir, genişleyen madde yıldızlararası gaz veya toza çarpabilir ve zamanla kabuk parçalanmaya başlayabilir. Ancak Teleios, %95’in üzerinde bir dairesellik oranıyla bilinen en simetrik süpernova kalıntısı unvanını taşıyor.

Araştırmacılar olağanüstü simetrinin nedeninin, patlamanın çok seyrek bir yıldızlararası ortamda gerçekleşmiş olabileceğini düşünüyor. Bu da kalıntının formunu korumasına yardımcı olmuş olabilir.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Teleios ve çevresine ait ASKAP radyo süreklilik gözlemi. Görüntünün üst kısmında Samanyolu düzlemi görülebiliyor. (Filipović ve diğerleri, arXiv, 2025)

Publications of the Astronomical Society of Australia dergisinde yayınlanmak üzere sunulan araştırmada bilim insanları şu ifadeleri kullandı:

“Tüm olası senaryoların kendine özgü zorlukları var. Özellikle evrimsel modellemelerimize göre tespit edilebilir olması gereken X-ışını emisyonunun eksikliği dikkat çekici. Tip Ia senaryosunu en olası senaryo olarak görsek de, herhangi bir senaryoyu kesin olarak doğrulayacak doğrudan kanıtlar mevcut değil.”

Kaynak: [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]