Yaşlılara robotlar bakacak

Modern yaşamla birlikte geleneksel aile yapısının çekirdek aile yapısına dönüşmesiyle yalnızlaşan yaşlıların bakımını "robotlar" yapacak.

Avrupa Birliği, yaşlı nüfusunun artması dolayısıyla Mobiserv projesini (Yaşlılar için sıhhat, bakım ve beslenme bakımı için bütünleşik akıllı ev ortamı projesi) destekliyor. Bu proje kapsamında üretilecek robotlar, bir kaç yıl içerisinde evlerdeki yerini alacak.

Kameralar, sensörler, ses ve bir dokunmatik ekran arayüzü ile donatılmış olan tekerlekli ve "yarı insansı" robotlar, yaşlılara ilaç almalarını hatırlatmanın yanında kısa bir yürüyüş yapması gibi önerilerde de bulunabilecek. Robot, bakımını üstlendiği yaşlının sağlığı ile ilgili acil bir uyarı alırsa, acil servisi arayıp ambulans dahi isteyebilecek.

Yaşlı nüfusuna yönelik endişeler dolayısıyla Finlandiya, Fransa, Yunanistan, İtalya, Hollanda, İsviçre ve Birleşik Krallık araştırma enstitüleri, ayrılan 2.75 milyon avroluk bütçeyle MOBISERV'i geliştirdi. Bu proje; yaşlı uyurken hayati verilerini takip edip raporlayan akıllı battaniyelerden, zehirli gıdaları tespit sensörlerine kadar çok geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Yapay zekaya sahip robotun en ehemmiyetli özelliğini; yaşlıya ve ihtiyaçlarına göre optimize edilebilmesi oluşturuyor. Robot, yaşlının ilaç, beslenme veyahut diğer alışkanlıklarını öğrenip kendisini ona uygun yapılandırabiliyor.

Prototip MOBISERV robotları, şu anda 10 bin avro civarında, ancak seri imalatın hemen peşinden ücretlerin yarı yarıya düşeceği öngörülüyor.

"Bakıcılar kaygılı"

Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Geriatrik Bilimler Araştırma Merkezi (GEBAM) Müdürü Prof. Dr. Yeşim Gökçe Mukaddes, ANADOLU AJANSI muhabirine yaptığı izahta, toplumsal açıdan kişinin yaşlı olarak algılanmasının, onun kimi rol ve statü kayıpları yaşaması olarak tanımlanabildiğini söyledi.

Yaşlıların ilerleyen zaman içinde yeni bir takım statüler kazandıklarını belirten Mukaddes, "Gerek toplumsal, gerekse şahsi açıdan yaşlılığın bir mesele olarak algılanmasının temel nedeni, 'yaşlı ferdin kendine yetememesi'nden kaynaklanmaktadır" diye konuştu.

Mukaddes, kendine yetemeyen yaşlıların huzurevi veya bakımevi gibi müesseselerde kalmalarının mevzubahis olabildiğini dile getirerek, tüm gelişmiş ülkelerde benimsenen ilkenin, yaşlı insanların toplum içinde yaşayıp, normal bir sosyal hayat sürdürmeleri olduğunu ifade etti.

Hızla yaşlanan kıta olan Avrupa'da Avrupa Birliği proje desteği ile gündeme gelen yaşlılara yönelik hanede robotik uygulamalarla, robotların bilhassa bellek meselesi olan veya hareket güçlüğü yaşayan yaşlılar tarafından kendilerine hanede arkadaşlık etmek üzere kullanılmasının önerildiğini ifade eden Mukaddes, "Bugün bakımından oldukça yüksek fiyatlara ulaşan robotların ücretleri azaltılmaya çalışılmaktadır" dedi.

"Avrupa'da yalnız yaşayan yaşlıların, iletişim kurabilecekleri bu robotlara sıcak baktığını" belirten Mukaddes, "Buna rağmen yaşlılara bakım veren kişilerin ise kendi yerlerini robotların alacağını düşünerek kaygılandıkları' dile getirilmektedir" diye konuştu.

"Ülkemizde de robot desteği alınması mevzubahis olabilir"

Aile ve arkadaş ortamının, bu ilişkilerin en yoğun yaşandığı yerler olduğunu anlatan Mukaddes, yaşlılarımızın, günlük hayatlarında; alışverişte, bankada ve diğer kamu müesseselerinde karşılarındaki kişilerle kısa müddet de olsa konuşarak iletişim kurmayı seçenek ettiğini vurguladı.

Mukaddes, yaşı ilerleyen fertlerin hayata bağlılıklarını sürdürebilmelerinin, sadece ailesel değil, müessesesel desteklerin de varlığı ile olası kılınabileceğinin vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Sıhhat ve sosyal siyasetler oluşturulurken, yaşlanmanın kazanç ve kayıplarını bilmek ve bunlara ilişkin bilimsel temelli politikalar geliştirmek önemlidir.

Yaşlıların evde bakımlarının iyi eğitilmiş, duyarlı ve sorumlu elemanlarca yapılması ve verilen bakım hizmetinin devlet kurumlarınca denetlenmesi daha insancıl bir yaklaşım olarak algılanmaktadır.

Bununla birlikte yaşlı bakımının tamamlayıcı bir unsuru olarak gelecekte, ülkemizde de robot desteği alınması söz konusu olabilir. Maliyet-yarar analizlerinin iyi yapılması gerektiği de göz ardı edilmemelidir."