Hücre İçinde Mekanik Yolculuk: Mikromotorlar - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

PySSyCaT · 16 Eylül 2016, 20:59

Vücudumuzda çalışan mikroskobik motorlar olduğunu biliyor muydunuz? Gözle görülmeyen bu motorların her biri birer mühendislik ve mekanik harikasıdır. İşlevleri birbirinden farklı olan bu minik parçaların bize verdikleri ortak bir mesaj vardır: Gözle görülemeyecek kadar küçük bir yapıda var olan böylesine detaylı sanat sonsuz ilim sahibi Yüce Allah'ın benzersiz yaratışının örneklerinden yalnızca bir tanesidir.

Vücudumuzdaki bazı hücreler tüycüğü andıran yapılara sahiptir. Bu tüycüklerin tek görevi hücreyi hareket ettirmektir. Örneğin erkek üreme hücreleri olan spermler bir tüycük olan kamçılarını yüzmek için kullanırlar. Tüycükler bazen de solunum hücrelerinde olduğu gibi başka birşeyi hareket ettirmeye yararlar. Örneğin solunum hücrelerinin her biri yüzden fazla tüycüğe sahiptir. Bu tüycüklerin sürekli hareket ettirilmesiyle birlikte solunum yollarında biriken mukus sıvısı yukarı doğru itilmiş olur. Böylece solunum yollarından içeri kaçan küçük parçacıkların mukus yoluyla dışarı atılması sağlanır. Tüycüklerin kusursuz özellikleri bunlarla sınırlı değildir; yapılarındaki her ayrıntıda karşımıza son derece mükemmel tasarımlar çıkmaktadır.

Tüycüklerin Kompleks Yapısı

Tüycükler mikroskobiktir ancak oldukça kompleks bir yapıları vardır. Bir tüycük diklemesine kesildiğinde ve elektron mikroskobu altında incelendiğinde çubuk şeklindeki dokuz ayrı yapıdan oluştuğu görülecektir. "Mikrotüp" olarak adlandırılan bu çubuklar iç içe geçmiş iki ayrı halkadan oluşurlar. Halkalardan birincisi 13 ayrı telden oluşur. İkinci halkayı oluşturan tellerin sayısı ise 10'dur. Mikrotüpleri oluşturan ana madde "tübilin" adı verilen proteinlerdir. Ayrıca mikrotübün "dinein" isimli bir proteine sahip dış kol ve iç kol denen iki uzantısı da vardır. Dinein proteininin görevi ise hücreler arasında motor görevi yapmak ve mekanik bir güç oluşturmaktır.

Tüycüklerin tek hedefi hücreleri ya da maddeleri hareket ettirmektir. Bu hedefin gerçekleştirilebilmesi için çok detaylı bir tasarım oluşturulmuştur. Burada kısaca anlatılan bu mükemmel yapının mikro derecede küçük bir hücrenin içinde tasarlanmış olması elbette üzerinde düşünülmesi gereken bir durumdur.

Buraya kadar anlatılanlar mikroskobik tüycüklerden tek bir tanesini oluşturan parçalardaki tasarımın çok küçük bir özetidir. Gözle görülemeyecek kadar küçük bir cisimdeki bu detaylı sanat sonsuz ilim sahibi olan Allah'ın yaratmasıdır. Bir ayette şu şekilde buyrulmaktadır:

Göklerin ve yerin mülkü O'nundur; çocuk edinmemiştir. O'na mülkünde ortak yoktur her şeyi yaratmış ona bir düzen vermiş belli bir ölçüyle takdir etmiştir. (Furkan Suresi 2)

Moleküllerdeki Olağanüstü Tasarım

Tüycükleri oluşturan dokuz ayrı çubuğun (mikrotüplerin) yapısı son derece sistemlidir. Tübilin proteinini oluşturan moleküller silindirik tuğlalar şeklindedirler ve üst üste dizilerek biraraya gelmişlerdir. Ancak herkes bilir ki silindir şeklindeki cisimler eğer birbirlerine bağlanmazlarsaüstüste yığıldıklarında en ufak bir etki ile bile yıkılabilirler.

Eğer molekülün bir tarafı ikinci bir molekülün arka tarafını tamamlayacak bir yüzeye sahip olmasaydı böyle bir yıkıma maruz kalabilirlerdi. Ancak böyle bir durum hiçbir zaman gerçekleşmez çünkü tübilin molekülleri konserve kutularına benzeyen bir yapıya sahiptirler.

Bilindiği gibi konserve kutusunun alt kısmı içeriye doğru hafifçe girintilidir. Kutunun öteki tarafı ise buraya oturabilecek bir formdadır. Bu nedenle kutular rahatlıkla üst üste durabilir. Dahasıkutulardan birine hafifçe çarpsanız bile diğerleri yıkılmazlar.

Ne var ki kutuların doğru bir tasarıma sahip olmaları da tek başına yeterli değildir. Eğer kutular aynı yüzleri üst üste gelecek şekilde dizilmişlerse yine karşılaşacakları küçük bir darbe ile dağılacaklardır. Görüldüğü gibi kutuların doğru olarak dizilmesi de ayrı bir planlamayı gerektirmektedir.

Tübilin moleküllerinin birbirine tutunması konserve kutularının üst üste oturmasından çok daha kompleks bir olaydır. Tutunma olayının gerçekleşebilmesi için bir protein molekülünün bir başka protein molekülüne bağlanması gereklidir. Ancak hücrede birbirinden farklı binlerce protein vardır ve tübilin moleküllerinin doğru moleküllerle bağlantı halinde olması şarttır. Eğer tübilin molekülleri yalnızca kendilerine daha yakın olduğu için herhangi bir proteinle bağ kurmuş olsalardı bugün tüycük adını verdiğimiz yapıların varlığından söz edemezdik.

Tübilin moleküllerinin tasarımını incelemeye devam ettikçe giderek daha da kompleksleşen bir yapı ile karşılaşırız.

Bu molekülde 10 tane kısa iğneye benzer çıkıntı bulunmaktadır. Alt tarafta bu çıkıntıların içine tam olarak oturan 10 girinti mevcuttur. Çünkü tüm çıkıntılardan sadece birindeki farklılıktübilinin gerekli bağlantıyı kurmasını engelleyecektir. Bu durum çok kesin ve net bir şekilde her bir tübilin molekülünün bir diğerine uygun olacak şekilde yaratıldığını kanıtlayan mucizelerden biridir.

Tüycüğün Hareketini Sağlayan Bağlantılar

Hücre incelendiğinde tıpkı tübilin molekülleri gibi birbirlerine tutunan mikrotüplere de rastlanacaktır. Ancak mikrotüpler arasındaki bağlantı tübilinlerde olduğu gibi birbirlerine tutunma şeklinde değildir. Mikrotüpler ancak başka proteinlerin yardımı sayesinde birbirlerine tutunabilirler. Bu durumun son derece önemli bir nedeni vardır.

Mikrotüplerin hücrede çok fazla görevi vardır ve bu görevlerin pek çoğu da ancak mikrotüpler tek başlarına olduğunda yerine getirilebilmektedir. Ne var ki tüycüklerin hareketi gibi diğer bazı işler için de birbirine bağlantılı mikrotüpler gereklidir. İşte bu nedenle mikrotüplerin her an değil de gerekli durumlarda belirli proteinlerle birbirlerine bağlanıyor olmaları son derece önemli bir ayrıntıdır.

Eğer mikrotüplerin de tübilinler gibi kendi kendilerine bağlanma özelliği olsaydı mikrotüpler sürekli olarak biraraya gelecek ve hücrede üstlendikleri birçok görevi yapamayacaklardı. Yüce Rabbimiz’in üstün yaratışı sayesinde mikrotüpler arasında özel bağlayıcılar varedilmiştir. Bu bağlayıcılardan biri neksin adlı bir proteindir. Neksin birbirine yapışık iki halkadan oluşan bir mikrotübü bitişiğindeki başka bir mikrotübe bağlar.

Mikroskobik Boyutlarda Bir Motor

Bu birbirine bağlı yapıyı daha da detaylandıran ve kompleksleştiren bir ayrıntı daha vardır. Tüycüklerin hareketini sağlayan ve bir motoru andıran yapı ait oldukları hücrenin içinde değil de tüycüklerin kendi içlerinde yer alır. Bu motor yapıdaki unsurlardan birinin -örneğin dinein proteininin- eksikliği halinde tüycük hiçbir şekilde hareket edemez.

Bilim adamları tüycükteki motor yapıyı daha anlaşılır hale getirebilmek için bir model oluşturmuşlardır. Bu modeli başlangıçta yaptığımız konserve kutuları örneklemesinin devamı olarak şöyle tarif edebiliriz:

Üst üste sıralanmış iki konserve sütunu gevşek tellerle birbirine bağlıdır. Bir konserve kutusuna küçük bir motor ve yandaki konserve sütununa da bir motor kolu bağlanmıştır. Motor çalıştığında motor kolu aşağı kayarak bağlı olduğu sütunu aşağı iter. Sütunlar birbirlerinin içinden geçerler. Bu arada gevşek teller gerilmeye başlar. Motor kolu karşı sütunu ittikçe telin meydana getirdiği gerginlik her iki sütunun da belli bir yere kadar eğilmesine neden olmaktadır. Ayrılma hareketi eğilme hareketine dönüşmüştür.

Şimdi de bu benzetmeyi anlaşılır bir şekilde biyokimyasal olaylarla ifade edelim:

Karşı sütunu harekete geçiren iki mikrotüp arasındaki dinein proteininin kollarıdır. Bu hareket için ATP olarak adlandırılan biyolojik enerji kullanılır. Bu gerçekleştiğinde iki mikrotüp beraberce hareketlenmeye başlarlar. Eğer "aradaki gevşek tel" olarak modellenen neksin olmasaydıher iki sütun harekete devam ederlerdi ve birbirlerinden ayrılırlardı. Ancak neksin proteininin karşılıklı bağları komşu mikrotübün diğerinin mesafesinden fazla uzaklaşmasını engeller. Esnek neksin bağlayıcıları son sınıra dek uzandıklarında dinein proteininin daha fazla hareketi neksin bağlayıcılarının mikrotüpten çekilmelerine neden olur. Dinein hareketine devam ettikçe gerilim artar. Mikrotüpler esnek oldukları için dinein proteininin karşı sütunda neden olduğu kayma hareketi zamanla bükülme hareketine dönüşmüş olur.

Tüycüklerdeki Evrimcilerin Açıklayamadığı Mekanik Sistem...

Buraya kadar anlatılanlardan da anlaşıldığı gibi tüycüklerde tamamen birbirine bağlı işleyen mekanik bir sistem tasarlanmıştır. Mekanik sistemleri tasarlamak sanıldığı kadar kolay değildir. Çünkü kurulacak sistemdeki tüm elemanların sayısı tam gerektiği kadar olmalı hepsinin bütün özellikleri tam olmalıdır. En ufak bir eksiklik sonucu olumsuz yönde etkileyebilir.

Bunu görmek için çevrenizdeki bir çocuğun hareket eden oyuncaklarından en basitini alın ve şöyle bir göz atın. Hareket etmelerini sağlayan parçalardan tek bir tanesi olmasa elinizdeki oyuncak çalışmayacaktır. Ya da kapı kollarını düşünün. Bağlantı elemanlarından bir tanesi eksik olsa kapı kolu hiçbir işe yaramayan metal parçaları haline gelecektir.

Şimdi de tüycükteki hareketi sağlamak için gerekli olan parçaları hatırlayalım:

Mikrotüpler: Tüycüklerin ana yapısını oluşturan unsurlardır. Varlıkları bir inşaatın bina olarak kabul edilmesi için gerekli olan duvarların varlığı kadar şarttır. Eğer mikrotüpler olmasaydımotor kolunun üzerinde kayabileceği hiçbir parça olmayacaktı.

Motor: Tüycüklerin dolayısıyla mikrotüplerin hareket edebilmeleri için mutlaka olmalıdır.

Bağlayıcılar: Komşu sütunları hareketlendirebilmek için bağlayıcılara ihtiyaç vardır. Ayrışma hareketini bükülme hareketine dönüştürür ve yapının yıkılıp dağılmasını engellerler.

Hareket sisteminin başarılı olarak çalışması için elemanların yapısal özellikleri de son derece önemlidir. Bu özelliklerdeki bir fazlalık veya eksiklik sistemi başarısız kılabilir. Sözgelimi iki sütunu bağlayan tel üzerindeki gerilimi kaldıramayacak kadar zayıf olsaydı; motorun ilk hareketinde kopar bu da her iki sütunun dağılıp gitmesine neden olurdu. Ancak böyle olmaztel tam gereken özelliklerdedir proteinler de ve diğer bütün parçalar da…

Bütün bunlar tüycüklerin yapısındaki mükemmelliği ve kompleksliği göstermek için yeterlidir. Ancak bunun daha iyi kavranması için bu konudan haberdar olan her insanın kendi kendine sorması gereken sorular vardır:

Mikroskobik bir alana yerleştirilmiş olan bu mekanizmalar nasıl oluşmuştur? Tüycükleri oluşturan moleküller bu özellikleri nasıl kazanmışlardır? Tüycük içindeki bağımsız motor sistemi nasıl ortaya çıkmıştır?

Hücrelerdeki tüycüklerin tesadüfen bu yapıyı oluşturamayacakları akıl sahibi her insanın takdir edebileceği bir gerçektir. Tüycükteki özel yapının her detayı ayrı bir yaratılış harikasıdır ve tüycükleri tasarlayan Allah’ın varlığının kanıtlarından sadece birini oluşturur. Yüce Allah her varlığı mükemmel ve benzersiz bir tasarımla yaratmıştır. Bunlar üzerinde düşünmek insanın Allah'ın yüceliğini kavrayabilmesine önemli bir vesile olacaktır. Bir ayette şu şekilde buyrulmaktadır:

De ki: "O her şeyin Rabbi iken ben Allah'tan başka bir Rab mi arayayım? Hiçbir nefiskendisinden başkasının aleyhine (günah) kazanmaz. Günahkar olan bir başkasının günah yükünü taşımaz. Sonunda dönüşünüz Rabbinizedir. O size hakkında anlaşmazlığa düştüğünüz şeyleri haber verecektir." (Enam Suresi 164)
(makale harun yahya)

Bu makale İlmi Mercek Dergisi 07. sayı (Ocak 2005) 10. sayfada yayınlanmıştır.

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Hücre Çeşitleri, prokaryot hücre nedir, Ökaryot hücreler nedir	Violent	Biyoloji	0	02 Kasım 2014 13:07
Mekanik Toplama	PySSyCaT	Çevre Terimleri Sözlüğü	0	28 Eylül 2014 23:03
Mekanik Fabrikası	Ecrin	Online Oyunlar	0	15 Kasım 2013 02:17
Prokaryotik hücre ile ökaryotik hücre arasindaki farklar	Ecrin	Mikrobiyoloji	0	06 Kasım 2011 16:24
Mekanik Sindirim	YapraK	Ödev ve Tezler	0	29 Nisan 2009 17:41

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.