Utangaçlık duygusu birçok çocukta ve yetişkin bireylerde görülebilen bir durumdur. Birçok insan topluluk önünde konuşması gerektiği zaman tedirginlik duyabilir ve utanabilir bu gayet normal bir durumdur. Ancak, utangaçlık derecesi başka insanlarla iletişim kuramama derecesinde bir çocuğun özel hayatını aşırı derecede olumsuz yönde etkiliyorsa psikolojide buna sosyal fobi deniyor. Sosyal fobi aşılması ve mutlaka iyileştirmesi gereken bir rahatsızlık olarak görülmektedir. Çocuklarının sosyal fobisi olduğunu keşfeden ebeveynlere de bu hususta önemli görev ve sorumluluklar da düşmektedir. İlk olarak utangaç çocuğun genel özelliklerine değinecek olursak, başka bir insanla iletişim kurması gerektiği zaman konuşmama, susarak başka yönlere bakma, grup halinde bir etkinlik yapıldığı zaman katılmak yerine bir köşeye çekilerek aktiviteyi izleme, öğretmeni çocuğun bildiği bir şey hakkında soru sorsa bile cevap vermeme çoğunlukla rastlanabilecek olumsuzluklardandır. Bunların yanı sıra, reddedilme, alay geçilme, aşağılanma ve ötekileştirme korkuları da utangaç çocuklarda görülen olumsuzluklar arasında yer alır. Sosyal fobisi olan çocuklar onları korkutan bir şey ile karşı karşıya kaldıkları zaman terleme, sık sık tuvalete gitme ihtiyacı ve titreme gibi belirtiler gösteririler. Sosyal fobisi olan çocuk, başka insanlarla karşı karşıya kaldığı zaman yoğun bir kaygı hissettiğinden dolayı kalabalık ortamlardan ya da başka insanlar ile iletişim kurmaya onu maruz bırakabilecek durumlardan mümkün olduğunca kaçınmaya çalışır. Çünkü, sosyal fobisi olan çocuğun aklında sürekli acaba insanlar benim hakkımda ne düşünüyor, benimle dalga geçiyorlar mı korkusu ve endişesi vardır. Ebeveynlerin çocuklarında sosyal fobi olup olmadığını anlayabilmeleri için çocuklarını iyi bir şekilde gözlemleyebilmeleri gerekir. Yeni insanlarla karşı karşıya geldiğinde uzaklaşma isteği, insanların yüzüne değil de yere bakma, huysuzlanma, grupla olan arkadaşlarının aktivitelerine katılmaktan kaçınma, kalp atışlarında hızlanma ve terleme var ise, ebeveynler çocukların sosyal fobisinin olduğundan şüphelenmelidir. Aile çocuğunda sosyal fobi olduğunu keşfettikten sonra onun bunu atlatmasında yapıcı olarak rehberlik görevini üstlenmesi gerekir. Çocuk herhangi bir sıkıntı yaşadığında ona destek olunmalı, sorunu dinlenmeli ve asla küçümsenerek dalga geçilmemelidir. Çocuk konuşmuyorsa, onu konuşmaya teşvik etmek gerekir. Çocuğun anlattıkları karşısında empati kurarak ‘aa yavrucum çocukken ben de böyle bir problemle karşılaşmıştım’ gibisinden ifadeler ile çocukla duygusal bağdaşım kurulabilir. Çünkü bir çocuk için anne ve babası mükemmeldir ve hiçbir zaman kendisinin yaşadığı sorunları anne ve babasının yaşamadığını düşünür. Anne ve baba, çocuğu için bir model olduğunu hiç bir zaman unutmaması gerekir. Bu durumda ebeveynler özgüvenli bir hava yaratıp dışa dönük olduğunda çocuklar da onları taktir edecek ve bunu kendi yaşantıları yoluyla davranışa dönüştürmek isteyecektir. Bunun yanı sıra çocuk çok küçük bir şey bile başarsa hemen taktir edilmeli ve desteklenmelidir. Bu durum çocuğu teşvik ederek, daha fazla ilerleyip bariyerleri aşabilmesinde yardımcı olacaktır. Aynı zamanda, çocuk için küçük hedefler belirleyerek yavaş yavaş merdivenlerden çıkar gibi o hedeflere gidilmelidir. Örneğin ilk olarak çocuk komşu çocuğunun yanına götürülür ve ona selam vermesi istenir. Çocuk selam verdiğinde hemen ödüllendirilmelidir. Daha sonraki adımda, parkta çocuklarla beraber oynadığında daha farklı bir ödül verilebilir. Kısacısı hedeflere giderek büyümeli ve her hedefin sonunda verilen ödül de farklı olmalıdır. Böylece küçük adımlar sayesinde sosyal fobi aşılmış olur. Ailenin yanı sıra, bir uzman desteğine de başvurulması son derece faydalı olur. Çünkü aile gerekli desteği sağlayamadığı ve yetersiz olduğu durumlarda sosyal fobi ilerleterek madde bağımlılığına bile yol açabilir. Bu sebeplerden ötürü, sosyal fobi gayet ciddiye alınması gereken psikolojik bir rahatsızlıktır.
06 Nisan 2012, 10:37
Benzer Konular 
Normal
