Çevrimdışı

SEREBRAL PALSİ (SP)

Halk arasında “beyin özürlü” ya da “spastik çocuklar” olarak bilinen SP doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrası bebeğin beyninde meydana gelen hasar sonucu oluşan, çocukta hareket bozukluklarının yanı sıra zihinsel gerilik, havale, görme, işitme, konuşma, algılama ve davranış bozukluklarına neden olabilen bir durumdur .

SP ilerleyici değildir, ancak çocuk sinir sistemindeki bir hasar ile gelişmek zorunda olduğu için belirtiler yaşantısıyla beraber değişiklik gösterir.

Bu nedenle erken tanı, hastalık kalıcı şekil bozukluklarına neden olmadan tedaviye başlanması açısından büyük önem taşır.

Nedenleri nelerdir?

Doğum öncesi nedenler: Anne baba arasında akrabalık, kan uyuşmazlığı, annenin hamileliği sırasında özellikle ilk 3 ayda geçirdiği enfeksiyöz hastalıklar (kızamıkcık, suçiçeği gibi), aldığı bazı ilaçlar veya geçirdiği kazalar.

Doğum sırasındaki nedenler: Erken veya zor doğum, doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalması, anneye verilen narkoz.

Doğum sonrasındaki nedenler: Beyni etkileyen düşmeler, kazalar, ateşli hastalıklar, zehirlenmeler, tümörler.

Belirtileri nelerdir?

Beyindeki hasarın yeri ve şiddetine göre kaslarda aşırı kasılma veya gevşeklik gözlenebilir.

SP’de erken belirtiler aylara göre şöyle özetlenebilir:

1 aylık bebekteki belirtiler;

Devamlı sessiz ve uyuşuk olması

Emme bozukluğu

Israrlı kusma

Etraftan gelen uyarılara cevap vermeme

Havalelerin olması

3 aylık bebekteki belirtiler;

Sırtüstü, baş ve topuklar üzerinde yay gibi sert bir şekilde durma

Normalde gülmeye başlayan yüz ifadesinin yokluğu

4 aylık bebekteki belirtiler;

Baş kontrolünün olmaması

Parmakların bükülü durması

Gözlerde şaşılık

8 aylık bebekteki belirtiler;

Dönme ve oturma aktivitelerinin olmaması

Ellerini yeterli kullanamaması

Tekme atarken iki bacağını birden düzleştirmesi

Uzun oturma pozisyonunda bacakların ayrılmaması, çapraz durması

10 aylık bebekteki belirtiler;:

Emeklemenin olmaması veya emeklerken iki ayağını birden çekerek sıçraması

Tutunarak ayağa kalkmada bozukluk

İsmi ile çağrılınca tepki göstermemesi

Ağızdan fazla miktarda salya akması

Verilen yiyeceği almaması veya ağzına götürmemesi

1 yaşındaki bebekteki belirtiler;:

Tutunarak yürüyememesi

Parmak ucunda ya da bacaklarını çaprazlayarak yürümesi

Eğer çocuğunuzda bu tür belirtiler varsa en kısa sürede doktora başvurunuz.

Tedavisi nasıldır?

Serebral Palsi’li bir çocuğun oturma, yürüme gibi hareketlerinde bağımsızlığa ulaşabilmesi için rehabilitasyona ihtiyaç vardır.

Serebral Palsi’de çok değişik sorunlar görüldüğü için tedavi yöntemleri de farklılık göstermektedir.

Serebral Palsi’de tedavi 3 grupta incelenir:

İlaç Tedavisi: Hastalığı ilaçla tedavi etmek olanaksızdır. Sadece kasılmaları bir miktar azaltmak veya havaleleri kontrol altına alabilmek için ilaçlar verilebilir.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Rehabilitasyonun amacı; çocuğun kollarını ve bacaklarını normale yakın kullanabilmesini sağlamak, uygun cihazlar ile ayakta durması veya yürümesini sağlayarak bağımsızlığını artırmaya çalışmak, anlaşılabilir konuşmayı öğretmek ve çocuğa olanaklar içinde normale yakın görünüm kazandırmaktır.

Cerrahi Tedavi: Sinirlere, kaslara veya kemiklere yönelik olabilir. Cerrahinin etkisinin sınırlı olduğu ve her hastaya uygulanamayacağı, bazı durumlarda cerrahinin faydadan çok zarar getireceği unutulmamalıdır. Cerrahi tedavi uygulanan çocuklarda mümkün olan en kısa sürede hareketliliğin kazandırılması önemlidir.

Öneriler

Her hastalıkta olduğu gibi SP’de de korunma prensipleri bilinmelidir,

Koruyucu önlemler doğum öncesinde, doğum sırasında veya doğumdan hemen sonra alınmalıdır.

Tedavide en önemli rolü aile üstlenir. Bu nedenle aileler en erken devreden itibaren tedavi sürecinde yer almalı ve bu konuda çalışan sağlık ekibi ile işbirliğinde olmalıdırlar.

-Bilgiler özürlüler idaresi başkanlığı'ndan alınmıştır.

 

Çevrimdışı

Yürüme ve hareket güçlüğü
Spastisite ( kaslarda aşırı gerginlik )
Kaslarda güçsüzlük
Zeka sorunları
Havale (nöbet)
Beslenme bozukluğu ve büyüme geriliği
Salya akıtma
Diş çürükleri
İşitme ve konuşma güçlüğü
Görme bozukluğu ve şaşılık
Tuvalet eğitimi


Yürüme ve Hareket Güçlüğü:
Ailelerin en çok önem verdiği konulardan biri çocuğun kendi başına yürümesidir. Bir çocuğun toplum hayatına katılması, mutlu, sağlıklı ve üretken bir birey olarak bağımsız bir yaşam sürmesi için yürüme her zaman gerekli değildir. Çevresiyle iyi iletişim kurabilen, eğitimi aksatılmamış, zeka düzeyi yeterli, iyi bakılan çocuklar yürümeseler de kendi kendilerine bakabilen özgür bireyler olabilirler.

Tüm vücut tutulumlu çocukların çoğu bağımsız yürüyemez, tekerlekli iskemle kullanmaları gerekir. Diplejik çocuklar uygun tedavi ve rehabilitasyon ile 2 ila 7 yaşları civarında yürüyebilirler. Hemiplejik çocuklar genellikle üç yaşı civarında tamamen bağımsız yürürler. Tüm ----oterapi ve rehabilitasyon çabalarına karşın 2 yaşına dek başını tutamayan, 4 yaşına dek oturamayan, 7 yaşına dek ayağa kalkamayan çocuklarda bağımsız yürüme sağlanması güçleşir. Dizüstü bağımsız durabilen ve kısa süre de olsa emekleyen çocuklar genellikle geç de olsa yürüyebilir.

Sonuç olarak çocuğun kendine bakabilmesi, ağız ve diş sağlığı, giyimi, genel görünümü akranlarıyla ilişkilerini ve çevreye kabulünü kolaylaştırır. Çevresinden ilgi ve destek gören, dışlanmayan çocuk kendine güven kazanır, toplum hayatında başarılı olur.

Havale (Nöbet):
Havale (nöbet, sara, konvülsiyon) ve diğer tipte nöbetler çocukların üçte birinde görülür. Küçük bebeklerin nöbet geçirdiğini anlamak zordur. Kendinden geçme, ani baş düşmeleri, silkinme, sıçramalar, kol ve bacaklarda seyirme, kasılma gibi durumlarda mutlaka çocuk nöroloji uzmanına danışmak ve EEG çektirmek gerekir. Nöbetlerin teşhisi ve uygun şekilde tedavisi çocuğun geleceği yönünden çok önemlidir.

Beslenme Bozukluğu:
Tüm vücut tutulumlu çocuklarda emme, çiğneme ve yutma güçlüğü nedeniyle beslenme sorunları görülür. Ayrıca çocukların bazılarında sık kusma ve kabızlık da olabilir. Yutma güçlüğünün neden olduğu salya akıtma toplum hayatına katılmayı zorlaştıran önemli bir sorundur. Bazı çocuklarda bu nedenlerle büyüme ve gelişme geri kalır.

Çocuğun beslenmesinin düzelmesi için dik oturması, yemek ortamının neşeli olması, aile ile beraber sofraya oturtulması ve kusma, kabızlık gibi sorunlarının ilaçlarla giderilmesi gerekir.

Kabızlık için öncelikle sebze, meyve, kepek ve yulaf içeren gıdalar, kayısı suyu veya kayısı hoşafı verilir. Gıdalarla rahatlatılamayan kabızlık için doktora danışılmalıdır. Egzersizler de kabızlığın düzelmesine katkıda bulunur.

Bazı çocuklarda yutma becerisi gelişmeyebilir. Eğer çocuk 5 yaşına geldiği
halde yutamıyorsa beslenebilmesi için gastrostomi denilen yöntemle karından mideye bir hortum bağlanır ve çocuk buradan beslenir.

Diş Çürükleri:
SP'li çocukların bir kısmında dişlerin mine denilen kısımları iyi gelişmemiştir, buna yutma güçlüğü ve salya akıtma da eklendiğinde dişlerde çürükler oluşur. Kullanılan nöbet ilaçları ve sık geçirilen dişeti iltihabı nedeniyle dişetleri şişer. Ağız sağlığını korumak için dişlerin iyi fırçalanması ve diş hekimine düzenli olarak gidilmesi şarttır.


İşitme ve Konuşma Güçlüğü:
Zeka sorunları veya konuşmayı kontrol eden kaslarda spastisite nedeniyle SP'li çocukların bir kısmında iletişim sorunları olur. Bu çocukların bir kısmı geç konuşur, bazıları hiç konuşamaz. Ayrıca bazı çocuklarda işitme kaybı da konuşmayı güçleştirir. Konuşamayan çocuklarda çevre ile iletişimi sağlamak amacıyla resimlerden veya bilgisayarlardan yararlanılabilir. Konuşma terapisti tarafından eğitilen çocuklar bilgisayar kullanarak çevreleri ile iletişim kurabilirler. Bilgisayarın çocuk yerine konuşabilmesi için Batı ülkelerinde çeşitli programlar ve cihazlar geliştirilmiştir. Bu tür bir Türkçe program Konuş 1.0 adı ile Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Ortopedi ve Rehabilitasyon Ünitesi tarafından geliştirilmiş ve ücretsiz olarak hastaların kullanımına sunulmuştur.

Görme Bozukluğu ve Şaşılık:
Bazı çocuklar gördüklerini algılayamaz veya belirli bölgeleri göremezler. Ayrıca şaşılık da görmeyi bozar. Hareket güçlüğünü daha da arttıran görme sorunlarının erken dönemde tanınması ve mümkünse tedavi edilmesi şarttır.

Tuvalet Eğitimi:
SP’li çocukların bir kısmında idrar kaçırma görülür. Çocuk kimi zaman hareket güçlüğü çektiğinden, kimi zaman da iletişim kurarak derdini anlatamadığından idrar ve büyük aptestini altına yapar. Bazen de aileler kendilerine daha kolay geldiğinden çocuğun altına bez bağlamayı yeğlerler.

Tuvalet eğitimi ihmal edilmemeli, gelişme durumuna göre idrarını ve büyük aptestini tuvalete yapması sağlanmalı, zorunlu olmadıkça bez bağlanmamalıdır. Çocuğun tuvalete gitmesini kolaylaştırmak için özel ,oturma destekleri yaptırılabilir.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.