Stoacı Epiktetos'un ahlak felsefesinin temelinde bulunan iki kural: 'İradenin dışında iyi ya da kötü olan hiçbir şey bulunmadığını kabul etmemiz gerekir' ve 'Olayları öngörüp yönlendirmeye çalışmak yerine onları yalnızca bilgelikle kabul etmeliyiz'. Epiktetos'a göre insan için iyi olan tek şey iradedir ve en önemli erdem bilgeliktir. Bilgelik ise insanın kendisini doğanın ayrılmaz bir parçası olarak görmesiyle ve doğanın seyrine ayak uydurmasıyla elde edilir. İnsan kendisini dünyanın gidişinden sıyırıp ayıramadığına göre yapılacak en iyi iş dünyanın gidişini olduğu gibi benimserse kendisini gereksiz sıkıntı ve tedirginliklerden kurtarır. Epiktetos'un bu anlayışına göre insan bir dramdaki aktöre benzer. Dünya ve dünyanın tarihiyle ilgili bu dramda insan yalnızca bir oyuncudur. Oyuncu oynayacağı rolü seçemez dekora oyunun kendisine etkide bulunamaz. Tanrı ya da akıl ilkesidir ki her insanın bu tarih içinde ne olacağını belirler. Dünya sahnesinde bir tiyatro eserindeki oyuncuya benzeyen insan hiçbir etkide bulunamayacağı şeyler karşısında kayıtsız kalmak durumundadır. Onun kontrol edebileceği tek bir şey vardır: Kendi tavrı ve tutkuları. O bir başkasına daha iyi bir rol verildiği için kıskançlık duymamalı makyajı yapan burnunu çirkin gösterdiği için kendisini aşağılanmış hissetmemelidir. Yani insan kendisine ne verilmişse onunla yetinmeli erişemeyeceği sahip olamayacağı şeyler için açlık kıskançlık duymamalıdır. Bütün bu duygular onu mutsuz kılar. Öyleyse yapılması gereken şey akla uygun olmayan duygular tutkular karşısında kişinin güçlü olması bağımsızlığını kazanmasıdır. Bu bağımsızlığa giden yol ise bilgelikten geçer. İnsan kendisini bu olumsuz duygulardan kurtarabilirse yani duygusuzluk haline ulaşabilirse bilge insana özgü olan huzur ve mutluluğa kavuşabilir. Zira yalnızca bilge insan rolünün ne olduğunu bilebilir.
10 Ağustos 2011, 12:21
Benzer Konular 
Normal
