Genel Mantık Hataları - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

Afrodit · 07 Eylül 2011, 00:20

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Mantıksal Hatalar ve Tartışmalarda Yapılan Hatalar

İnsanların bir konuya ilişkin itirazlarını anlatırken yaptıkları çeşitli mantıksal hatalar vardır.

Kişiye saldırma Hatası – İtiraza değil kişiye saldırmak.

Örnek: O kadar aptalsın ki senin iddian kesinlikle doğru olamaz.

Örnek: Senin doğru söyleyemeyeceğini tahmin ettiğim için yorumunla hiç ilgilenmedim.

Güç kullanma Hatası – Dinleyiciye eğer bu iddiayı kabul etmezse kötü şeyler başına geleceği söylenir.

Örnek: Eğer dayak yemek istemiyorsan, söylediklerimi onayladığını söylemen gerekiyor.

Örnek: İman et veya Öl.

Acımayı kullanma Hatası – Dinleyici kendisine gösterilen duygusallık, sempati, acıma vs. üzerine bu kişinin iddiasının doğruluğunun kabul etmesi istenir.

1. Örnek: Senin için kellemi verdim ve senin bana büyük borcun var.

Örnek: Oo hadi yapma. Ben hastayım. Bunun için geri zamanında bir projeyi bitiremedim.

Popülerliği kullanma Hatası– Dinleyiciye insanların çoğunluğunun o görüşe inandığı için onunda inanması gerektiği söylenir.

1. Örnek: Çoğunluk bunun doğru olduğuna inanıyor. O zaman bu gerçektir.

Örnek: Herkes buna inanıyor, sen neden inanmayasın ki?

Örnek: En hızlı yayılan din İslamiyettir, neden doğru olmasın ki?

Örnek: ABD’de en hızlı yayılan inanç Mormonluktur, demek ki Mormonluk doğrudur.

Gelenekleri kullanma Hatası– Uzun süreden beri inanıldığı için veya yapıldığı için o kişinin de onu kabul etmesi istemek.

1. Örnek: Hep bunu böyle yaptık bundan dolayı bu doğru yoldur.

Örnek: Katolik Kilisesinin gelenekleri bu öğretişin doğru olduğunu gösterir.

Örnek: Türkler hep Müslüman olduğu için bütün Türkler Müslüman olmak durumundadır.

Dolambaçlı Sorgulama Hatası – Kanıtlamak istediğiniz şeyin doğru olduğunu varsayıp, doğruluğunun yeterli olduğunu söylemek. Dolambaç veya Labirent gibi.

1. Örnek: Tanrı vardır çünkü Kutsal Kitap öyle söylüyor. Kutsal Kitap esinlenmiştir. Bundan dolayı, Tanrı’nın varolduğunu biliyoruz.

Örnek: Ben iyi bir işçiyim çünkü Frank öyle diyor. Peki Frank’e nasıl güvenebiliriz? Basit. Ben onun doğru söylediğine kefilim.

Örnek: Kuran Tanrı’nın Sözüdür çünkü Tanrı onu indirmiştir. Ben Kuran’ın doğru olduğuna inanıyorum. Demek ki Kuran Tanrı’dandır.

Etki ve Tepki Hatası– Etkinin nedenden dolayı gerçekleştiğini varsaymak çünkü her ikiside birlikte gerçekleşmektedir.

1. Örnek: Horoz öttüğünde güneş doğar. Bundan dolayı horoz güneşin doğmasına neden olur.

Örnek: Arabamdaki benzinin bittiğine işaret eden ışık yandığında, az sonra benzinim biter. Bundan dolayı benzin bitti ışığı benim arabamın benzinimin bitmesine neden olur.

Dairesel Sorgulama – bkz. Dolambaçlı Sorgulama
Bireye İndirgeme Hatası – Tüm için doğru olan neyse parçalar içinde aynı şeyin doğru olduğunu varsaymaktır.

1. Örnek: Şu araba mavi renkli. Bundan dolayı onun motoru da mavidir.

Örnek: Senin ailen bir garip. Demek ki, sende garip olmalısın.

İki Anlamlı Mantık Hatası– Aynı kelime tartışmada başka yerde de kullanılır ancak farklı bir anlamı vardır.

Örnek: Evrim bir türün diğerine değiştiğini söyler. Arabaların farklı stillere dönüştüğünü görüyoruz. Bundan dolayı, evrim arabalarda bir gerçeklik olduğuna göre, canlı türlerde evrim olduğu gerçekliktir.

Taklit İkilem Hatası – Gerçekte birden fazla seçenek olma ihtimali varken, sadece iki seçenek vermek.

Örnek: Karını hala dövüyor musun?

Örnek: Aynayı ya çevirdin veya çevirmedin, hangisi?
Örnek: İsa ya insandır ya da Tanrıdır. Hangisi?

Katılımsal Mantık Hatası – İddianın tarihine veya kökenine dayanarak o iddiayı destekleme veya reddetme.

1. Örnek: Mehmet geçen yıl hapisten çıktı ve o zamandan beri bu mağazayı başlatma fikri ondaydı, ona güvenemem.

3. Örnek: Nazi rejimi Volkswagen Beetle’ı geliştirdi. Volkswagen’i başlatanlardan dolayı satın almamalısın.

İlişkilendirme ile Suçlama Hatası – İddiayı ileri süren kişinin hoşlandığı birşey başkası tarafından hoşlanılmadığı için iddiayı veya itirazı reddetmek.
Örnek: Senin arkadaşın bir hırsız. Bundan dolayı sana güvenemem.

Örnek: Hitlerlerden hoşlandı. Bundan dolayı *****ler kötüdür.

Örnek: Batı ülkeleri ahlaksızdır. Batı ülkelerindeki Hristiyanlar, dünyanın diğer kesimlerindekilerden fazla oldukları için demek ki bu ahlaksızlığa Hristiyanlar neden olmaktadır. Hristiyanlık ahlaksızlık ve bozulmuşluktur.

Örnek: Batı ülkelerinden gelen Hristiyanlar, oraları ahlaksız olduğu için kendileri de ahlaksızdır.

Örnek: Batı ülkelerinde ahlaksızlık diz boyudur. Hristiyanlık oradan bize getirildiği için, Hristiyanlık bize ahlaksızlık ve sosyal bozulma, kültürel erozyon getirecektir.

Birbirini takip etmeyen Mantık Hatası – Kararı veya dayanak noktasını mantıksal biçimde takip etmeyen yorumlar veya bilgi.

Örnek: Ne söylediğin umrumda değil. Daha fazla kitaplığa ihtiyacımız yok. Halılar temiz olduğu sürece, durumumuz iyi.

Örnek: Bugün neden yağmur yağdığını biliyoruz, çünkü ben arabamı yıkadım.

Örnek: Batı dünyası, Avrupa ve Kuzey Amerika Hristiyandır.

Kuyuyu Zehirleme Hatası – Kişinin iddiasını gözden düşürmek için o kişi konuşmadan önce onun hakkında olumsuz bilgi vermek.

Örnek: Onu dinleme çünkü o kendini bilmez biri.

Örnek: Ahmet havalara giren, kibirli ve herşeyi bildiğiniz zannediyor. Peki, şimdi Ahmet bu konu hakkında söyleyeceklerini dinleyelim.

Konuyu Dağıtma Hatası – Bahsedilen konunun dışında başka bir konuya geçme.

Örnek: Biliyorum, bankaya para yatırmayı dün unuttum. Fakat zaten yaptığım hiçbir şey seni tatmin etmiyor.

Örnek: Arabanın iyi çalışmadığını biliyorum. Fakat, eğer mağazaya birgün önce gitseydin, bu problemin olmazdı.

Özel Durum (çifte standart) Hatası – Kişinin kendisinin içinde bulunduğu standartı başkasına farklı şekilde uygulaması.

Örnek: Erkek olduğun için menopozu anlaman olanaksızdır.

Örnek: Senden daha yaşlı ve/veya büyük olduğum için bu kurallar benim için geçerli değildir.

Örnek: Ben senden daha uzun süredir Hristiyan olduğum için bu şeyler benim için geçerli değildir.

Örnek: Müslümanlar İsa’yı Hristiyanlardan çok severler.

Aşırıya Kaçma Hatası –Gerçeği tam ifade etmeyen şekilde itiraz etmek ve saldırmak.

Örnek: Maymunlardan evrimleşmediğimiz için evrimin yanlış olduğunu biliyoruz.

Örnek: Zorunlu kemer takla uygulaması ölülere zorla uygulatamayacağınız için işe yaramaz.

Örnek: Hangi kadın erkeklerle tamamen eşit olmayı arzular ki? Hiçbir kadın savaşta vurulma hakkını, nafaka istememe hakkını kaybetmeyi ve erkekler tuvaletini kullanmayı istemez.

Örnek: Hükümet fakirlere bakmıyor çünkü fakirleri desteklemek için özel vergi yok.

Örnek: Demek İsa’nın Tanrı olan bir insan olduğunu söylüyorsunuz, öyle mi?

Yetkiliye Güvenme Hatası – Çok tanınmış, saygı duyulan birini iddiasının doğruluğuna destek olarak gösterme.

Örnek: Eğer Diyanet İşleri öyle söylediyse, o zaman benim için doğrudur ve yeterli kanıttır.

Örnek: Yaşar Nuri Öztürk öyle söylediyse, demek ki gerçektir.

Şartlanma hatası – Bir olayın geçerliliğini yanlış varsayıma dayandırarak, başka bir olayın veya durumun başlatıcısının nedeni varsaymak.

Örnek: Siyah, uzun saçlı ve siyah deri ceket giyenler Satanisttir.

Örnek: Türkler Hristiyan olamazlar çünkü Türk demek Müslüman demektir.

Örnek: Hristiyanlık bölücülük ve kültürel yıkım demektir. Bunu Haçlı seferlerinde görmüştük.

Örnek: Batı dünyası, Avrupa ve Kuzey Amerika Hristiyandır.

Örnek: Hristiyanlar geçmiş Haçlı Seferlerini yeniden diriltmektedir.

Başkasını Örnekleme Hatası – başkası tarafından yapılan benzer hatayı işaret etme.

Örnek: Anne, baba siz sigara ve içki içerken bana uyuşturucu kullanma diyemezsiniz.

Genelleme Hatası –Küçük bir örnek veya gerçeği temsil etmeyen örneğe dayanarak bütünün de aynısı olduğunu söylemek.

Örnek: Tüm film yıldızları berbat kişiler. Geçenlerde Kevin Kostner’ı restoranda gördüm ve imza istedim ancak bana ‘defol’ dedi.

Örnek: Geçenlerde bir kiliseye gittim, kimse benimle ilgilenmedi. İşte Hristiyanların hepsi böyle!

Çelişki Hatası – kendisiyle çelişen veya birbirilerine karşıt ve zıt ifadeler kullanmak.

Örnek: Eski bir pazarlamacı şöyle der, ‘Hey, sen o pazarlamacılara asla güvenemezsin. Sattıkları şeyi alman için herşeyi söylerler’.

Örnek: Tanrı herşeye kadirdir ve herşeye gücü yeter ancak insan bedenine giremez.
Örnek: Tanrı’nın gücü herşeye yeter ancak İncil’i koruyamamış ve değiştirilmesine izin vermiştir.

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Düz mantık ~	JuDGe	Fıkra	3	07 Mart 2010 00:45
Mantık	YapraK	Felsefe	0	30 Mart 2009 20:30
Mantık	atear	Merak Ettikleriniz	0	20 Şubat 2008 00:26
DiziLerdeki mantık hataLarı	Jady	Komedi ve Mizah	0	29 Ocak 2008 13:01
Mantık	Clever	Fıkra	1	25 Aralık 2007 15:52

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.