Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Platon'un Felsefe Okulu Academia (Akademi) Nedir? Ne Değildir?

Platon'un felsefe tarihinde kurduğu okula “Academia” (Akademi) adı verilmektedir. Platon’un kurduğu Akademi’nin ilk üniversite olduğunu söyleyebiliriz. Bu okul, adını Atina’nın kuzeydoğusunda bulunan bir korudan almıştır. Akademia, ilk örgütlü öğretim kurumu olarak kabul edilir. Sofistler de Akademia’da yapıldığı gibi ders veriyordu; fakat onlar gezici hocalardı. Kent kent dolaşırlar ve karşılarına çıkanlara ders verirlerdi. Oysa Akademia ile örgütlü bir öğretim kurumu ortaya çıkmıştır. İlk yüksek okul kabul edilen Akademi’de çeşitli konularda belli bir plana göre dersler veriliyordu. Okulda felsefe, diyalektik, müzik ve matematik öğretimi yapılıyordu. Akademi’de ders veren filozof sadece Platon değildi. Onun görüşlerine az ya da çok uyan başka hocalar da öğretime katılıyorlardı. Akademi Platon’un kendi serveti ile kurduğu bir vakıf idi. Ölümünden sonra, vasiyeti üzerine, yönetimi yeğeni Speusippos ele aldı. Bundan sonra çeşitli müdürlerin yönettiği Akademi yüzyıllarca varlığını sürdürdü. Platon seksen yaşına kadar Akademi’nin başında kalmıştır. Akademi ile birlikte ilk kez, kurucusu Platon'un ölümünden sonra da devam eden bir okul ile karşılaşıyoruz.

Akademi, Milattan önce 387 yılında, Atina'nın kuzeybatısında, meşhur kahraman Akademos'un sığınağının yanındaki büyük bahcenin Platon tarafından satın alınmasıvla ortaya çıkmıştır. İtalya ziyaretlerinden birinde köleleştirilip esir pazarına çıkarılan Platon, fidye parasını ödeyerek kendisini kurtaran dostu Annikeris'e daha sonra borcunu geri ödemek istemiş, Annikeris de bu parayı almayınca, o bu parayı söz konusu büyük bahçeyi satın almak için kullanmış ve bahçe sonradan duvarlarla çevrilerek, içine çiçek ve zeytin ağaçlarının ekilmesi suretiyle süslenerek ve nihayet, büst ve heykellerle zenginleştirilerek, müstakil bir kurum haline getirilmiştir. Felsefeye meraklı gençlere hizmet vermekten ziyade, Platonik felsefenin savunucularını yetiştiren, onun belli başlı öğretilerinin tartışıldığı bu okula, Pla ton zamanının bütün seçkin Yunan matematikçilerini toplamıştır. Kapısında “GEOMETRİ BİLMEYEN İÇERİ GİREMEZ.” yazısının yer aldığı kurum, Platonik geleneğe bağlı uzman felsefeci yetiştirme misyonu yanında, başta matematik olmak üzere, çeşitli alanlarda bilimsel araştırmaların yapıldığı bir yer olmuştur.

Akademi'nin Yunan düşüncesi ve kültüründe uzun sayılabilecek bir tarihi olmuştur. Yaklaşık olarak üç yüz yıllık bir süreç boyunca etkin olan Akademi'nin tarihsel açıdan dönemleştirilmesi ve tasnifi söz konusu olduğunda, Greko-Romen antik tarihçiler arasında bir ayrılık göze çarpar. Söz gelimi, ***tus Emprikus onun tarihinde beş ayrı Akademi'yi birbirinden ayırır. Platon'u ilk Akademi'nin kurucusu yapan filozof, Arkesilaos'u ikinci Akademi'nin, Karneildes'i üçüncü Akademi'nin, Philon ve Kharmides'i dördüncü Akademi'nin ve nihayet Antiokhos'u da beşinci Akademi'nin geçirir. eçirir. Cicero ise, beş değil, fakat sadece, Eski ve Yeni Akademi diye, iki ayrı Akildemi'den söz eder. Cicero'nun sınıflamasının daha da büyük bir sıkıntısı, onun eski Akademi'yi Platon'la değil, Akademi'yle uzaktan yakından ilişkisi olmayan, Platon düşüncesine sadece yabancı değil, fakat düşman olan Demokritos'la başlatmasıdır. Eski Akademi'ye Sokrates, Platon ve Speussippos'un yanında Demokritos, Anaxagoras, Empedokles, Parmenides, Ksenophanes, Ksenokrates, Polemo, Krates ve Krantor'u dahil eden Cicero, Yeni Akademi'nin üyeleri arasında ise Arkesilaos'u, Lakydes'i, Karneades'i, Klitomakhos'u ve Philon'u kabul eder. Antik felsefe tarihçilerinin verdiği bu bilgilere rağmen, Akademi'nin tarihini Eski, Orta ve Yeni Akademi diye üçe ayırmak bugün antik felsefe tarihçiliğinde neredeyse ortodoks bir tavır haline gelmiştir.

Akademi'nin tarihi, başkaca şeyler yanında esas itibariyle Platonik öğretilerden, özellikle de onun öğretilerinin filozof tarafından kaleme alınmış olan diyaloglarda temsil edildiği görüşü kabul edildiği takdirde, ciddi anlamda kopuşun bir tarihi olmak durumundadır. Bununla birlikte, “Agrapha Dogmata” tezini, yani Platon'un diyaloglarını salt ortalama okuyucuyu felsefeye teşvik etmek amacıyla kaleme aldığı, gerçek öğretilerini burada vermeyip, bütün bu görüşleri Akademi içinde yakın çevresinde yer alan öğrencilerine sakladığı ve dolayısıyla, Devlet'ten başlayarak İdeaları Sayılarla özdeşleştirmiş olduğu görüşünü benimsediğimiz takdirde, kopuş ya da ayrılış Eski Akademi'yle değil, fakat Orta ve Yeni Akademi'yle başlar, çünkü söz konusu dönemlerde, doğru ve kesin bilginin mümkün olduğuna inanmak anlamında, filozofların belki de en dogmatiği olan Platon tarafından kurulmuş olan Akademi'ye oldukça güçlü şüpheci bir felsefi düşünce yapısıyla yönelim söz konusu olmaktadır.



[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]