Çevrimdışı

-Nilay İşlek -

Fotoğraf ile ilgileniyorsanız estetiğin alanına girmiş bulunuyorsunuz.Bu noktada Estetik alana girmek sanatın alanına girmektir. Kendinizi fotoğrafçı olarak addediyorsanız ve ne tür makine kullanıyor olursanız olun deklanşöre basmadan önce fotoğrafınızı sıradan olandan ayıracak ve ona estetik bir değer katacak olan kompozisyon kurallarını bilmeniz ve kompozisyonu güçlü bir fotoğraf oluşturabilmeniz için de, kompozisyonun temel ve görsel öğeleri iyi kavranmalıdır. Ne zaman ki kompozisyon öğelerini düşüncenizde doğal bir biçimde algılamaya başlarsanız ifadesi güçlü, iyi tasarlanmış fotoğraflar yaratabilirisiniz.

Fotoğraf için ‘“Dünyanın her yerinde anlaşılan tek ortak ‘dil’” ifadesi kullanılır.Bu dil gereksiz ayrıntılarla dolu bir anlatımdan kaçınılıp konuşma dili gibi yeterli sadelikte ve açıklıkta kullanıldığında seyirciye iletilen mesaj bir bütün olarak ifade edilir. Sanatı kişinin içsel duygularının dışa yansıtılması olarak ele alırsak fotoğrafı sanat ve fotoğrafçıyı sanatçı yapan mesajın özgün ve kişisel iletimidir.

Kompozisyon

Fotoğraf karesinde anlatmak istediğimizi en uygun şekilde aktarma, olarak ifade edebileceğimiz kompozisyonda önemli olan anlatımda kullanılan öğelerin anlaşılacak şekilde bir arya getirilmesidir. Kompozisyonda kadraj, grafik düzenleme, leke dağılımı, ışık ve anlatılmak istenenin anlaşılır ifade edilmesi gerekir. Fotoğrafı oluşturan öğelerin çerçeve içindeki yeri, büyüklüğü, hareketi, birbiriyle olan ilişkisi ,anlatımı etkili kılacak şekilde düzenlenmişse kompozisyon çözümlenmiş demektir.
Fotoğrafta kompozisyon pasif ve aktif olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilebilir.

*Pasif düzenlemede; fotoğrafçı pozlandıracağı konuda vurgulamak istediği öğelerin, ışık şartlarının kendiliğinden olmasını ve zihninde önceden oluşturduğu düzenlemenin gerçekleşmesini bekler. Konunun düzenlenmesine hiçbir şekilde katkıda bulunmaz. Genellikle çocukların yaşantıları, portre çalışmaları, doğa fotoğrafçılığı ve hayvanlar aleminin fotoğraflanmasında pasif düzenlemeden yararlanılır. Bazen zihnimizde tasarladığımız olaylardan biri, ansızın karşımıza çıkar ve deklanşöre basmak suretiyle istediğimiz bir fotoğrafı elde edebiliriz.

*Aktif düzenlemede; fotoğrafçı konunun aydınlatılmasından, modelin duruşuna kadar her şeyi kendisi ayarlar. Zihinlerde, “Sanat fotoğrafı doğal olan, yani kendiliğinden olan olay ve görüntülerin fotoğraflanmasıdır.” gibi yanlış ve geçersiz bir kuralında burada hatırlatılmasında yarar vardır. Daha önce ifade ettiğimiz gibi ne aradığını bilmeyen ne bulduğunun farkında değildir. İşte aktif düzenlemede fotoğrafçı ne aradığını bilen ve bunu uygulamak için fotoğrafik unsurları bilinçli şekilde kullanan kişidir. Aktif düzenlemede dikkat edilmesi gereken en önemli nokta düzenleme sırasında olayın ya da konunun doğallığını bozacak durumlardan sakınmaktır.

Ayrıca fotoğrafta kompozisyonu açık ve kapalı kompozisyon olarak nitelendiririz. Kapalı kompozisyonda fotoğrafçı, anlatmak istediği her şeyi fotoğraf karesinin içerisinde, izleyiciye sunar. İzleyici kendine hazır olarak sunulan bu yorumla ve anlatımla yetinmek zorundadır. Açık kompozisyonda ise, fotoğrafçı olayların devamını izleyiciye bırakır. İzleyici, fotoğrafçı tarafından kendine sunulan temel bilgilerden hareket ederek, olayın devamını zihninde tamamlar. Böylece bir fotoğrafın oluşumu ve değerlendirilmesinde fotoğrafçı ile izleyici birlikte rol alır. Kapalı kompozisyonda, konunun sınırları fotoğraf karesi ile sınırlandırılırken, açık kompozisyonda konu karenin dışına taşarak devam eder. Konuyu oluşturan öğeler, izleyiciyi fotoğraf karesinden başlayıp başka dünyalara ve yorumlara götüren bir görev üstlenir.

Fotoğraf için diğer önemli noktalar ise şunlardır;

İlgi Merkezi

Bir fotoğraf düzenlemesinde ilk dikkati çeken, bizi çerçevenin her noktasını arayıp taramaktan kurtaran bir nokta, bir leke olmalıdır. Çevre ile bu elemen arasında ilişki kurularak bir anlamda ölçü verilmekte, Bu nokta konuya giriş kapımızdır, ilk onu görür sonra konuyu kavrarız. Bazen de ilgi merkezi ile ana konu çakışıktır.

Ana Öğe

Ana öğe fotoğrafta anlatılan olayın veya nesnenin baş öğesidir.Çerçeve içinde önemli yer tutar ve çoğu zaman denge bakımından ağırlık merkezini oluşturur

Yardımcı Öğeler

Ana öğeyi bulundukları yer, konum, ve yönleriyle destekleyen ve ilgiyi ana öğeler üzerinde yoğunlaştıran öğelere yardımcı öğeler denir. Konuyu biçim ve içerik açısından desteklemeyenler çerçeve dışından kalmalıdır.



KOMPOZİSYON ÖĞELERİ

1. BELİRGİNLİK
2. BÜTÜNLÜK
3. DENGE
4. ORANTI
5. YERÇEKİMİ


1. BELİRGİNLİK

Fotoğraf aracılığıyla anlatılmak istenen mesajın, izleyici tarafından anlaşılması için çekilen fotoğrafın belirgin olması gereklidir. Fotoğrafın belirgin olması, bir iletişim aracı olan fotoğrafın mesajını en okunaklı biçimde ortaya koymasıdır. Her izleyici fotoğraf karesini oluşturan öğeleri, zihnindeki buna benzer binlerce görüntüden biriyle çakıştırıp fotoğrafı geçmiş deneyimlerine göre yorumlayacaktır. Bu nedenle ne anlatmak istediğini iyi anlatamayan (yeterince belirgin olmayan) bir fotoğraf, izleyicide farklı duygular ve düşünceler uyandırır. Bu durum ise, izleyiciye aynı duygu ve düşünceleri yansıtmaya yarayan fotoğrafın en güçlü iletişim aracı olma özelliğini kaybettirir. Bir fotoğrafla anlatılmak istenen, yardımcı öğeler, zamanlama ve olayın belirginliği ile bir anlam kazanır. Bu nedenle her fotoğraf mesajını olduğu gibi iletecek şekilde belirgin olmalıdır. Fotoğrafta belirginliği sağlayan öğeleri kısaca açıklayalım:

1.1 SADELİK

Konuyu mümkün olduğu kadar az elemanla anlatmaktır. konunun dışında anlatımı destekleyen ve çerçeveyi yansıtan ikinci derecede öğelerden sadece vazgeçilmez olanlar tutulmalı, ötekiler çerçeve dışında kalacak fazlalıklar sayılmalıdır.sadeleştirmenin derecesi,
a-konuya uzaklığımız azaldıkça,
b-diyafram açıklığımız büyüdükçe,
c-odak uzaklığımız büyüdükçe, fazlalaşacaktır.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


1.2. ŞEMALAR

Çerçeve içinde karmaşık duran öğelerin belli bir düzene sokulması ve okunaklı bir şemaya dönüştürülmesi de bir anlamda sadeleştirmedir.
Çok sayıda öğe ile bir basit biçim oluşturması amaçlanır. Bunun amacı insanların kolay algılamasını sağlamaktır.Kuş sürüsünün v harfi, yolun s harfi, koyun sürüsünün s-z şeklinde olması. Geometrik şekilli olan düzenlemelerde bulunur.



Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


1.3. RİTM

Bir cismin tekrarlayan görüntüsü ya da peş peşe benzer elemanların dizisi, aynı elemanın tekil görüntüsünden daha etkileyicidir. Ritmin görüntüye zenginlik katmasından başka bir işlevi de doğrultu ve yön göstermesidir.Ritimden söz edebilmek için, aralıklı en az üç eşdeğer öğenin bulunması gerekir. ritimden söz edilebilmesi için eşit aralıklı bu objelerin özdeş olması gerekir.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.



1.4. ARMONİ(UYUM)

Aynı özellikleri taşıyan benzer öğelerin bir arada kullanılması ile armoni, uyum etkisi elde edilmektedir. Fotoğrafta armoni beş ayrı şekilde
görülebilir.

1. Biçimde armoni
2. Doğrultularda armoni
3. Renkte armoni
4. Siyah- beyaz fotoğrafta ton değerlerinde armoni
5. İçerikte armoni

Biçimde armoni, uyumlu, benzer özelliklere sahip konuların oluşturduğu görüntüler vurgulayıcı bir etkinliğe sahiptir. Örneğin köşeli biçimlerin bir arada, yuvarlak hatlı nesnelerin bir arada kullanılması gibi. Konuların biçim olarak benzerlikleri yanında doğrultuların da aynı yönde olması sayesinde uyum etkisine ulaşılabilir. Fotoğraf karesinde yer alan bütün öğelerin durağan olması da, bütün öğelerin bir yöne hareket izlenimi vermesi de bir belirginlik öğesi olan uyumu oluşturmaktadır.

Biçim ve hareket benzerliği gibi uyumlu renklerin, birbirine yakın ton değerlerinin bir arada kullanılması ve içerik olarak konuda bir birlik ve bütünlük olması ile fotoğrafta uyum etkisi elde edilir. Renkleri, sıcak (kırmızı, turuncu, sarı) ve soğuk (yeşil, mavi, mor) olarak sınıflandırabiliriz. Aynı gruptan renklerin bir arada kullanılması bir armoni sağlamaktadır.



Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.



Siyah-beyaz fotoğrafta ise açık ton değerlerinin bir arada kullanılması ile armoniye ve belirginliğe ulaşılır. Ton skalasında beyaza yakın olan tonların bir arada kullanılması ile high key fotoğraflar elde edilir. Highkey fotoğraflarda dikkat çekilmek istenen konu üzerinde detay
görülür, diğer tonlar beyaz içinde kaybolup gitmektedir. Low key fotoğraflarda ise ton skalasının siyaha yakın tonlarının bir arada kullanılması ile ilgi konu üzerine çekilmekte, geri kalan görüntüler siyah içinde dikkatten uzaklaştırılmaktadır.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

( Low key)

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


( High key)

1.5. KONTRAST

Biçimde, doğrultularda, renklerde, ton değerlerinde ve içerikte uyum ile belirginliğe ulaşılabildiği gibi tam tersi kontrastlık ile de belirginliğe ulaşılabilir Fotoğrafta kontrastlık beş şekilde görülebilir.
1. Biçimlerde kontrast,
2. Doğrultularda kontrast,
3. Renklerde kontrast,
4. Ton değerlerinde kontrast,
5. İçerikte kontrast.
Büyük-küçük, veya dairesel-köşeli biçimleri bir arada kullanmak zıtlığı getirir.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


zıt renklerin kontrastlığı


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Hareket izlenimi veren figürlerin veya kullanılan biçimlerin çizgisel doğrultularının farklı yönlerde olması, birbirini tamamlayan zıt renklerin, örneğin, mavi ve sarının beraber kullanılması, siyah- beyaz fotoğrafta ara tonları azaltıp siyah ve beyazın ağırlık kazanması, ayrıca içerikte karşıtlığın kullanılması ile kontrastlık elde edilir.


1.6. PERSPEKTİF

Bize yakın cismin büyük, uzak cismin küçük görülmesi olayına perspektif denir. Fotoğrafta, perspektif ile derinlik hissi belirginlik kazanır. İki boyuta sahip fotoğrafta, perspektif çeşitli şekillerde algılanır. En başta, bakış noktamıza yakın konu büyük, uzak konu küçüktür.Boyutlarının eşit olduğu bilinen nesneler fotoğrafta farklı boyutlarda görülürse derinlik hissi verilmiş olur.

Perspektifin algılanmasında renkler de önemli rol oynar. Saf, canlı renkler her zaman dikkat çekicidir. Sıcak ve canlı renkli nesneler fotoğrafta ön planda, soğuk renkli nesneler ise uzakta algılanır. Renkler canlılığını kaybettikçe, soğudukça geri planda hissedilirler.Perspektifte konuya bakış noktası yani konuya olan mesafe çok önemlidir. Konuya yaklaştıkça derinlik etkisi perspektif artar, planlar arasındaki mesafeler büyür ve planlar birbirinden ayrılır. Bakış noktası uzaklaştığında derinlik etkisi gittikçe kaybolur.



Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


1.7. NETLİK

Belirginlik kazandırılmak istenen konu üzerine seçici bir netlik yapılır. Ön ve arka planlar netsiz alanda bırakılır. Fotoğraf izleyen kişi doğrudan, detay görebildiği konunun görüntüsüne dikkatini yoğunlaştırır. Çünkü vurgulanmak istenen konu nettir, istenmeyen diğer ikinci derece görüntüler netlik dışında bırakılmıştır. Fotoğrafta netliği konunun aydınlatılması etkilemektedir. Örneğin, konunun yapısal özelliği olan dokunun algılanmasında netlik ışığın geliş açısına göre değişir. Işık konuyu yalayacak şekilde gelirse girinti ve çıkıntılar arasındaki ton kontrastı artırır, görüntü çok daha net algılanır ve belirginlik güçlenir. Çok net olduğu halde çok yumuşak görüntüler içeren fotoğraflar, hafif flu olsa da kontrast görüntülere
sahip fotoğraflara kıyasla daha bulanık algılanırlar.

1.8. HAREKET

İnsan gözünün baktığı her plana netleme yapabilme yeteneği gibi hareketli, hızlı konuları takip edebilme ve net görme yeteneği de vardır. Hareket zaman içine yayılmış bir olaydır. Zaman boyutu olmayan fotoğrafta belli simgelerle hareket izlenimi verilebilir. Örneğin fotoğrafta bir insanın hareketli olduğu, çok kısa pozlama süresi ile ancak vücudunun almış olduğu pozisyonla gösterilebilir. İzleyici beyninde depolanmış görüntülerden faydalanarak fotoğraftaki insanın ne yaptığını hemen anlar. Net bir fotoğrafta bir atın koştuğu dört ayağının da yerden kesilmiş hali ile gösterilebilir. Bu tür görüntüler ancak hareketin bir kanıtı olmakla birlikte hareket hissini veremezler. Poz süresini uzatarak hareketli konunun fotoğrafı çizmesi sağlandığında konunun sabit kısımları net, hareketli kısımları ise belli belirsiz çizgilerden oluşacaktır ve hareket hissi kazandıracaktır.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


1.9 ZAMANLAMA

Hareketin çizgisel olarak gösterilmediği, hareketli konunun görüntüsünün dondurulduğu fotoğraflarda zamanlama, deklanşöre basılan an çok önemlidir. Hareket birbirini takip eden pek çok pozisyondan oluşur ve ancak bir tanesi eylemi en belirgin gösterir. Bu tür çekimlerde hareket takip edilir ve hareketi en belirgin ifade eden pozisyonda fotoğraf çekilir.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.