Çevrimdışı

Hayatımızın ayrılmaz parçası haline gelen tütsüler ilk kez Mısır ve Çin`de üretilerek İpek Yolu`yla Avrupa`ya, oradan da ülkemize gelmiş. Doğu kültürlerinde mistik ayinlerin vazgeçilmez unsuru olan tütsüler, bizde ise strese deva olarak görülüyor
Önce Beyoğlu pasajlarında, Ortaköy`ün ara sokaklarındaki işporta tezgâhlarında görülmeye başlamışlardı. Daha sonra gittikçe yayıldı, evlerimize girdi, kültürümüzün bir parçası olmaya aday hale geldi. Yılankavi yollar çizerek havaya yükselirken, burunlarımıza ulaşan aroması bizi anında binlerce kilometre öteye, ya da yüzlerce yıl geriye götürme gücüne sahipti. Evet tütsülerden bahsediyoruz. Rengârenk ince uzun kutuların içinde, siyaha çalan ince uzun tütsüler. Her biri farklı isimlerde farklı kokularda ve farklı anlamlar taşıyan, değişik hikâyeler barındıran... Peki ne zaman ve dünyanın neresinde çıktı bu tütsüler? Biz merak ettik ve tütsülerin ne kadar eski bir tarihe kadar uzandığını gördük. Binlerce yıllık tarihi var o egzotik kokuların.
İlk kez eski Mısır ve Çin`de üretilerek İpek yoluyla Avrupa`ya taşınmış. Türk kültürüne ise Osmanlı zamanında girdiği söyleniyor. Ve o kadar farklı amaçlarla kullanılmış ki... Örneğin, Mısır ve Hint uygarlıklarında tütsü seremonilerde ve mistik ayinlerde kullanılırmış. Hindular ise neredeyse binlerce yıldan bu yana, tütsüyü ayinlerde ve evlerindeki tapınaklarda yakıyorlar. Budistler ise festivallerinde, dine kabul törenlerinde ve günlük ayinlerinde tütsü kokusunu hiç eksik etmiyorlar. Çin`de tütsü festivallerin yanısıra ölmüşleri ve ev tanrılarını anmada da kullanılıyor. Japonya`da ise tütsü Shinto ayinlerinin bir parçası. Şimdilerde ise büyük kentlerin çalışmaya odaklı insanları günlük koşuşturmanın verdiği stresten, yorgunluktan bir nebze olsun kurtulmak ve rahatlamak için kullanıyorlar o egzotik, hoş kokuları. Meditasyon yapanların en çok kullandığı rahatlama aracı da yine tütsüler.
RENGÂRENK KOKULAR • Tütsülere erişmek hiç zor değil. Özellikle büyük şehirlerde, kalabalık bir caddede yürürken kutu kutu tütsüler satan bir tezgâh görmek artık çok alışıldık. Biz Ortaköy`ün o kalabalık sokak aralarında kurulan tezgâhları geziyoruz. Tezgâhına incik boncuk dışında bir de tütsüleri dizmiş bir satıcı görüyoruz. Tütsülerin çok satıldığını söylüyor. En çok hangi kokulara talep var diye sorunca, `genelde hemen her türünden alırlar` diyor. Üzerinde kırmızı gül resimlerinin olduğu kutuyu ve sarıya çalan bir kutuyu eline alarak bize gösteriyor, `ama en çok bu Rose ile Magnolia kokusundan hoşlanıyorlar, bunlar gidiyor` diye ekliyor. Rose kutusunun kapağını koklatıyor sonra, kokluyoruz ve çok beğeniyoruz. Bir kutu tütsünün fiyatı ise çok uygun, sadece 1,50 YTL. Eğer tütsüleri koyacak tütsü kutusuna da ihtiyaç varsa, onların da fiyatı 2 YTL.
HER EVE LAZIM • Tütsülerin müdavimi Hakan Özbaş, sandal ağacı ve hindistan cevizi kokulu tütsüleri sevdiğini söylüyor ve kendisi için tütsülerin ne anlama geldiğini şöyle anlatıyor: `Koku insan hayatına her alanda etki eden bir duyu. Hoş kokulu bir ortamdan kim keyif almaz ki... Yakınlarımda güzel kokular aldığımda kendimi daha iyi hissediyorum. Yakmadığım zaman bile odamda bir sürü tütsü bulunduğundan odama girdiğim zaman mistik bir koku oluyor etrafta. Bu çok hoşuma gidiyor. Her eve lazım diye düşünüyorum.` Özbaş`ın bir de unutamadığı anısı varmış. Evinde Kim Ki Duk` un İlkbahar Yaz Sonbahar Kış İlkbahar filmini izlerken tütsü yakmış. `O müthiş görüntülere o hoş koku da eklenince filmden iki kat zevk almıştım` diye ekliyor.
TÜTSÜLERİN ANLAMLARI: O kadar farklı tütsüler var ki... Kimisi rahatlatıyor, kimisi şifa veriyor, kimisi sadece hoş bir koku yayıyor, kimisi de çok ayrı kavramları sembolize ediyor.
• Manolya: Yoğun manolya kokusu sinirleri rahatlatır. Ferahlatıcıdır. Anlayışın sembolüdür. Uyum, mutluluk neşe getirir. Karşı cinsi çekebilen, çiftlerin anlaşmasını sağlayan, aşkı yeniden canlandıran bir tütsüdür. Melankoliyi iyileştirir.
• Gül: Gül ferahlatır ve huzur verir. Gül bahçelerinin muhteşemliği ve büyüleyici kokusunu yaşamınıza doldurur. İnancı sağlamlaştırır. Dualarda kullanılabilir. Aşkın sembolüdür. Fobileri olan kişilerin tedavilerinde koku terapi, tamamlayıcı olarak kullanılır
• Yasemin: Gizemli, huzur verici, sinirleri güçlendirici harika bir kokudur. Safiyeti ve arınmışlığı temsil eder; bencil kişilerin kendilerini görmelerini sağlar; haksızlıkları ortaya çıkarır. Güçlü bir yapıya sahip olmak isteyenlere iyi gelir. Şifada, acıları yatıştırıcı özelliği vardır.
• Çilek: Vücudu kuvvetlendirir. Direnci arttırır, ancak aynı zamanda gevşeticidir. Endişeyi yok eder, gerilimli ortamlarda sükuneti ve anlayışlı davranabilmeyi sağlar. Zekâ açıcıdır. Yakılması şifayı aktarmada kolaylık sağlar. Umudun simgesi olduğu söylenir.
• Citronella: Güney Asya`da yetişen bir bitkiden elde edilen bu tütsü gerilimin yarattığı etkiyi hafifletir. Uykusuzluğa iyi gelir, şifa ritüellerinde kullanılır. Derin dünyaların sırrını kokusunda sakladığı söylenir. Romantizmi destekler. Bilincin yükselişine yardımcı olur. Sanatın sembolüdür, hayalleri zenginleştirir.
• Sandal Ağacı: Sandal ağacı başarı sembolüdür. Kırık kalplere huzur verir. Meditasyon ve hipnoz seanslarında kullanılır. Son yıllarda, sandal ağacı aroması genellikle narenciye aroması ile karıştırılarak kullanılmaktadır. Bu özel karışımın ise son derece rahatlatıcı olduğu öne sürülmektedir.
• Limon: Canlandırıcı ve ferahlatıcı keskin bir aromaya sahip olan limonu sevmeyen neredeyse yoktur. Sebepsiz iç sıkıntılarını giderir. Hayal gücünü arttırır, konsantrasyonu yükseltir ve hafızayı güçlü tutar, canlandırır.
• Egzotik Buketler: Egzotik çiçeklerden oluşan buketler, genellikle muhteşem etkiler yaratan karışımlardır. Bunlar gevşetici ve huzur verici olmanın yanısıra aşkın tensel ifadesidir de aynı zamanda. Romantik bir gecede mum ışığında yenen yemekle birlikte yanan bu tür tütsülerin afrodizyak etkisi olduğu inancı yaygındır