Çevrimdışı

YARDIMCI ÜREME TEKNIKLERI : Çocuk sahibi olma konusunda herhangi bir problemle karsilasan çiftlerde çesitli tetkikler ile bu olumsuzlugun nedeni arastirilir. Belirlenen nedene yönelik çesitli ilaç tedavileri ya da cerrahi tedavi uygulanir. Bu girisimlerden sonuç alinamadigi taktirde, yardimci üreme teknikleri olarak da bilinen Tüp Bebek mikroenjeksiyon veya TESE yöntemlerine basvurulur. Çiftlerin çogu için bu yöntem en son ve en iyi ümit kaynagidir.

IN VITRO FERTILIZASYON VE EMBRIYO TRANSFERI (IVF-ET) NEDIR?
In vitro fertilizasyon; kadinin yumurtaliklarindan bir ya da daha çok sayida olgun yumurta hücresinin alinarak, bunlarin kadinin esinden alinan sperm ile vücut disinda özel bir ortamda döllenmesidir. Embriyo transferi ise döllenen bu yumurtalarin rahime yerlestirilmesidir.

IVF – ET YADA MIKROENJEKSIYON YÖNTEMININ ASAMALARI
1- Hormonlarin baskilanmasi
2- Yumurtaliklarin uyarilma asamasi (yumurta üretilmesi için ilaçlar kullanilir), (ovulasyon indüksyonu)
3- Yumurta hücresinin gelisimini izleme asamasi (ultrasonografi, gerekirse hormon testi)
4- Yumurta hücresini toplama asamasi (OPU)
5- Yumurta hücresinin döllenme asamasi
6- Döllenmis yumurta hücresinin (embriyo) rahime yerlestirilme asamasi
7- Gebelik testi ve izleme asamasi

Bu islemler hastanede yatisi gerektirmez. Her hastanin, aldigi tedaviye kendine has bir cevabi olacagi ve her tüp bebek tedavi döneminin farkli sonuçlanabilecegi unutulmamalidir. Bu da tedaviye diger hastalardan daha farkli bir cevap vereceginiz ve ayni zamanda bir tedavi dönemindeki cevabinizin, bir sonraki tedavinizden farkli olabilecegi anlamina gelmektedir. Bu nedenle size uygun olan tedavinin ve yapilan testlerin diger hastalardan zaman zaman farkli olacagini göreceksiniz. Lütfen test sonuçlarinizi ve tedavi planinizi diger hastalarinki ile karsilastirmayiniz. Diger hastalarla bir çok ortak sorununuz olmasina ragmen, unutmayin ki tüp bebek tedavisi çok özel bir konudur ve bazi hastalar bu konuyu tartisirken kendilerin rahat hissetmeyebilirler.

A. HORMONLARIN BASKILANMA ASAMASI
1. Hormonlar neden baskilanir : Kadinin yumurtaliklarinda bir aylik normal süreçte sadece, bir yumurta olgunlasarak yumurtlamaya hazir hale gelir. Ancak bizim amacimiz, birden fazla (en az 3) olgun yumurta hücresini olusturarak döllenme sansini arttirmaktir. Bu nedenle normal süreç baskilanarak engellenir.

2. Hormonlarin baskilanma asamasinin özellikleri :
a. Bu amaçla kullanilan ilaçlara adetin 21. günü baslanir; yaklasik 10-20 gün tek basina kullanilir, daha sonra hiç kesmeden, yumurta toplanmasindan 36 saat önce verilecek olan Profasi, Choragon veya Pregnyl isimli ilaci alana kadar da, yumurta üretmek için kullanilacak diger ilaçlarla (gonadotropin) birlikte devam edilir.
b. Ilaçlarin her gün ayri saatte alinmasi gerekmektedir. Gonadotropin ignelerine baslayinca bu ilaçlarin dozu degisir ya da kesilir.
c. Sprey tarzindaki ilaci kullanan kadinlarin, burun tikanikligina yol açan herhangi bir sorunu olmamalidir.
d. Bu tedaviyi kullanirken; baslayacak olan adet kanamasinin ikinci günü ya da ilacin 10.-12. günleri arasinda estradiol seviyesi tayini ve ultrasonografik inceleme için kontrole geleceksiniz. Eger adet kanamasinin ikinci günü hafta sonu veya resmi tatil günlerine denk geliyor ise kullanmakta oldugunuz ilaci kesmeden Pazartesi veya ilk resmi mesai günü sabah saat 08′de kontrole geleceksiniz.

3. Hormonlari baskilamak için kullanilan ilaçlar (Gonadotropin Releasing Hormon Analoglari)
Synarel, Suprecur, Suprefact burun sipreyleri Decapeptyl 0.1 ve 0.5 mg amp, Decapeptyl depot implant Lucrin günlük uygulanan flakon, Lucrin depot implant
Zoladex depo implant
Suprecur günlük uygulanan Flakon
Ilaç Dozu : Hastanin yagina ve daha önceki uygulamalarda verdigi cevaba göre ayarlanir.
Ilacin Yan Etkileri :
· Sicak basmasi
· Cinsel istekte azalma
· Nadiren deride kizariklik, kasinti
Kullanim Sekli : Kas içi, cilt alti ya da burun spreyi seklinde uygulanirlar.

B. YUMURTALIKLARIN UYARILMA ASAMASI
1. Yumurtalik Neden Uyarilir? En az 3 yumurta hücresinin gelisip olgunlasmasini saglamak ve böylece döllenme sansini arttirmak için uyarilir.

2. Yumurtaliklari Uyarma Asamasinin özellikleri
a. Bu amaçla kullanilan ilaçlar 7-20 gün süre ile kullanilir.
b. Ilaç kullanilirken ultrasonografi ile (gerekirse kan testleri (E2-LH), yumurta hücresinin gelisimi izlenilir.c. Yumurta hücresinin gelisimi tamamlandiginda; yumurtlamayi uyarmak için \”Profasi\”, \”Pregnyl\”, \”Choragon\” 5.000 üniteden iki adet olmak üzere, 10.000 ünitelik (iki toz bir su) enjeksiyon yapilir.

3. Yumurtaliklari Uyarmak Için Kullanilan Ilaçlar
Gonadotropinler: FsH ve LH içerirler. Gonal-F, Puregon, Metrodin- HP, Pergonal, Humegon, Menogon; birçok yumurtanin gelisimini saglamak için günde bir veya iki defa enjeksiyonla verilirler. Pergonal, Humegon ve Menogon ayni ilacin farkli isimdeki formlaridir. Bu ilaçlar benzer ilaçlardir. Gonadotropinler arasinda Gonal-F, Metrodin-HP ve Puregon isimlerine sahip daha saf ilaçlar da mevcuttur. Pergonal, Humegon ve Menogon sadece kas içi enjeksiyonla uygulanabilirken daha saflastirilmis ilaçlar
Gonal-F, Metrndin-HP ve Puregon daha az aci veren subkütan (deri altina) enjeksiyonla uygulanabilir.
Ilaç Dozu: Hastanin yasi, kilosu ve yumurta hücresinin gelisimine bagli olar kullanilir,
Ilacin Yan Etkileri:
· Allerjik hassasiyet
· Agri
· Enjeksiyon alaninda ödem yada kizariklik.
Bu ilaçlar ampüller içinde toz halinde ya da flakonlar içinde sivi seklinde gelebilir; sulandirilmalari gerekebilir. Birkaç ampül ya da flakon bir siringa içinde bir veya birkaç su ile sulandirilabilir.
Kullanim Sekli: Adale(kas) içine ya da cilt altina yapilir. Bazen doktorunuz lucrin, decapeptyl, suprecur veya zoladex isimli ilaçlari kullanmayip, adetinizin ikinci gününden itibaren gonadotropin ilaçlarina baslayacak ve bu ilaçlara devam ederken adetinizin 7. gününden itibaren de Cetrotide veya Orgalutran ismindeki ilaçlara baslayacaktir. Bu ilaçlar günde bir defa cilt altina yapilmak üzere programlanacaklardir Geri kalan takip ve tedavi semasinda belirgin bir farklilik bulunmamaktadir.

C. YUMURTA HÜGRESININ GELISIMININ IZLENME ASAMASI
1. Yumurta Hücresinin Gelisimi Neden Izlenir? Yumurtlama zamanini kontrol etmek ve böylece yumurtalari kendiliginden atilmadan önce toplamak.

2. Yumurta Hücresi Gelisimi Nasil Izlenir? Ultrasonografi ile (gerekirse kan testleri (E2-LH)) yumurta hücresinin gelisimi izlenir. Bes günlük yumurtaliklari uyarma tedavisinden sonra tüp bebek merkezinde transvajinal ultrasonografi yapilacaktir. Idrar torbanizi bosaltmaniz ve daha sonra muayene odasina geçmeniz istenecektir. Muayene odasinda belden asagidaki çama,sirlarinizi çikarmaniz istenecek ve vajinal prob vajen içine yerlestirilecektir. Bu islem sizi rahatsiz etmeyecektir. Vajinal probun üzerine görüntü almamizi kolaylastirmak amaciyla uyguladigimiz jelden dolayi islem sonrasinda bir miktar vajinal akintiniz olabilir.

Folliküller, yumurtaliklar içinde bulunan içi sivi dolu yuvarlak keselerdir. Bu nedenle ultrasonografi ekraninda siyah daireler olarak görülürler. Genellikle her follikül içinde bir yumurta bulunur. Yumurtalar gözle görülmez. Follikül sayisi yumurta sayisi ile ayri degildir. Biz folikül gelisimini ve gelisen follikül sayisini takip etmek için sizi kontrollere çagirmaktayiz. Tedavinin altinci gününden itibaren, kan estradiol seviyenizi tespit etmek amaciyla,günlük kan örneginiz alinacaktir. Estradiol seviyenize göre o ögleden sonraki ve bir sonraki günün sabahinda alacaginiz tedaviniz planlanacaktir. Estradiol folliküllü olusturan hücreler tarafindan üretilir. Eger estradiol seviyeniz hizla yükselirse ek olarak kanda progesteron vs LH düzeylerine de bakilabilir. Ögleden sonra erkenden doktorunuzu laboratuar sonuçlarinizi degerlendirebilmesi için, sabah zamaninda laboratuara kan örneginizi vermeniz son derece önemlidir. sonuçlariniz degerlendirildikten sonra ilaç dozajinda yapilacak herhangi bir degisiklik size mutlaka bildirilecektir. Kendi degerlerinizi diger hastalarin degerleriyle karsilastirmamaniz son derece önemlidir. Böyle bir durum, yersiz endiselere sebep olabilir. Her kisi ilaç tedavisine farkli cevap verecektir. Ultrasonografi yaparken ve kan örneginizi degerlendirirken özellikle bir deger aramiyoruz. Biz yapmis oldugumuz ultrasonografiler ve kan degerleri arasindaki iliskiyi degerlendiriyoruz. Doktorunuz sonuçlarinizi degerlendirecektir ve herhangi bir problem mevcutsa bunu ilk size bildirecektir.

3. Yumurta Hücresi Gelisimini Tamamlayinca Ne Yapilir ? Folikül gelisimi tamamlandiginda yumurtlamayi uyarmak için hCG (\”profasi\”, \”Pregnyl\” veya \”Choragon\”) enjeksiyonu yapilir. Bu ilaçlar dogal bir hormon olan hCG içerir ve kadinda yumurtlamaya neden olur.

Ilaç Dozu : Yumurta üretmek için kullanilan ilacin en son dozundan genellikle 24 saat sonra, yumurta sayisina yada gereginde bakilan hormon düzeyine göre 5000 ya da 10.000 IU uygulanir. Bu enjeksiyon, yumurta toplamadan yaklasik 36 saat önce, aksam geç saatler. yapilir. Bu tedavi gelisen yumurtalari olgunlastirir ve yumurtlamayi baslatir. hCG enjeksiyonunun zamanlamasi çok önemlidir ve bizim belirttigimiz zamanin 30 dakika içerisinde uygulanmalidir. Genellikle hCG enjeksiyonlarini gece saatlerinde yaptirmaktayiz ve yumurta toplama islemini de bu enjeksiyonun yapilmasindan tam 35-36 saat sonraya planlamaktayiz. Bu yaptiracaginiz son ilaç enjeksiyonudur. Bundan sonra yumurta toplama isleminize kadar herhangi bir ilaç kullanmayacaksiniz.
Yan Etkileri :
· Karin bölgesinde hassasiyet
· Sicak basmasi
· Enjeksiyon bölgesinde hassasiyet

hCG verildikten sonra yumurtaliklarin büyümesine bagli olarak birçok hasta karninda rahatsizlik hisseder ve yumurtladiklarini düsünürler. sizi çok yakindan takip ettigimize emin olmalisiniz; yumurta toplama isleminden önce yumurtlama ihtimaliniz oldukça düsüktür.

Kullanim sekli : Adale (kas) içine uygulanilir.
Önemli not: Eger infertilite probleminiz, esinizin menisinde sperm hücresi bulunmamasindan kaynaklaniyor ise (yani esiniz azospermik ise); hCG enjeksiyonu yapildiktan sonraki gün esinizin yumurtaliklarindan ( testislerinden) ufak bir operasyon ile bir miktar doku parçasi alip sperm hücresi bulmaya çalisacagiz. Bu yönteme TESE dendigi daha önce belirtilmisti. Bu içlem için size bir randevu verilecektir. Esiniz bu islem için sabah saat 09:00′da merkezimize gelecektir. Bu islem için baylarin aç olmasina gerek yoktur ve islem sonrasinda esiniz hemen taburcu edilip günlük aktivesine geri dönebilecektir.Eger bu islem sonrasinda düsük bir ihtimalle de olsa sperm hücresi bulamaz isek, o zaman yumurta toplama isleminin iptal edilmesi konusunda görüsmemiz gerekecektir.

D. YUMURTA HÜCRESININ TOPLANMA ASAMASI : Yumurtalarin toplanmasi için kullanilan birkaç yöntem vardir. Klinigimizde ultrason araciligiyla dogrudan igne aspirasyonu kullanilmaktadir. Bu islem sirasinda vajen lokal olarak uyusturulur ve hanimlar agri duymazlar. Yumurta toplama isleminden önce bir görevli size hazirlanmaniz için eslik / edecektir. Hazirlanma öncesinde lütfen mesanenizi tamamen bosaltmaya dikkat ediniz. Epidural anestezi planlandi ise anestezi doktoru anestezi ile ilgili bütün sorularinizi cevaplandiracaktir. Bütün hazirliklar tamamlandiktan ve serum takildiktan sonra operasyon odasina alinacaksiniz ve orada operasyon masasina uzanmaniz istenecektir.

1. Vajinal Ultrasononografi ile yumurta toplanmasi : Küçük bir cerrahi yöntemdir. Isleme baslamadan önce kadina sakinlestirici bir ilaç uygulanir. Islem lokal anestezi altinda yapilir. Vajinal ultrasonografi probu hazneye yerlestirilir. Ultraronografik görüntü yardimiyla yumurtaliklara ulasilarak olgunlasmis yumurtalar toplanir. Yumurtalarin toplanmasi ortalama 20-30 dakika sürer. Toplanan yumurta sayisi kadindan kadina degismekle beraber ortalama 3-1s adettir. Yumurtalar toplandiktan sonra lekelenme tarzinda az miktarda kanama, kasik agrisi olabilir.

2. Yumurta toplama Isleminden Önce Dikkat Edilecek Noktalar
· Bir gece önceden gaz yapici yiyecekler yenmemeli.
· Saat 24′ten sonra hiçbir sey yenmemeli.
· Erkek 3 gün önce bosalmis olmali ve 3 gündür cinsel perhizde olmali.
· Sperm örnegi de alinacagi için yumurtalarin toplanacagi gün esle birlikte gelinmeli.
· Yumurta toplandiktan sonra; olasi herhangi bir enfeksiyonda korunmak için antibiyotik kullanilmasi gerekebilir.

Takibinizin yapilmasi için kalmaniz gereken süre hastadan hastaya farklilik gösterir. IVF tedavisi alan ve yumurta toplanan hastalar yaklasik olarak 60 dakika gözlem altinda tutulurken, epidural anestezi almis hastalar yaklasik olarak 1-3 saat gözlem altinda tutulurlar. Hemsire, durumunuzun iyi olduguna karar verdikten sonra taburcu edileceksiniz. Yumurta toplama isleminden sonra, kendinizi yeterince iyi hissedince her seyi yiyip içebilirsiniz. Bu noktada eger daha önce kullanmaniz söylenmedi ise antibiyotiklerini; kullanmaya baslamalisiniz.
E. YUMUKTA HÜCRESININ DÖLLENME ASAMASI
1. 1′urriurta hücreleri toplandiktan sonra laboratuarda özel bir dolapta (inkübatör) bir kültür ortamina koyulur.
2. Bu arada esin spermi özel bir yikama teknigi ile hazirlanarak saglikli spermler ayrilir.
3. IVF yönteminde yumurta Hücreleri topladiktan 4-6 saat sonra esten alinan spermler yumurta hücresinin yanina birakilir.
4. Mikroenjeksiyon yönteminde; yumurta hücresinin içine saglikli bir sperm enjekte edilir.
Yumurta toplama isleminden bir sonraki günde, yumurta ve spermler hakkinda bilgi vermek amaciyla bizimle telefon ile baglanti kuracaksiniz. Bu noktada çogu vakada döllenme görülür. Fa;kat embriyo transferi, döllenmis olan yumurta normal olarak bölünmeye basladiktan sonra yapilabilir ve bu da genellikle döllenmeden bir gün sonra gerçeklesir. Nadir olmasina ragmen IVF’ in risklerinden biri de döllenmenin gerçeklesmemesidir. Bazen bunun sebebi bellidir fakat çogunlukla herhangi bir sebep bulunamaz. Bu olursa takibe devam edilmeyecektir. Bu bulgunun anlami hakkinda doktorunuz ya da embriyologunuzla görüsme sansi taninacaktir.
F. DÖLLENMIS YUMURTANIN (EMBRIYO) RAHIME YERLESTIRILME ASAMASI: Yumurta hücreleri alindiktan 24 saat sonra döllenmenin olup olmadigi, 48-72 saat sonra saglikli embriyo gelisimi olup olmadigi ögrenilir. Rahime yerlesecek embriyo sayisi kadinin yasina ve döllenmis olan embriyo sayisina göre degismektedir. Embriyo transferi yapilacagi günde, randevu saatinizden yarim saat önce A.Ü.T.F Kadin Hastaliklari ve Dogum Ana Bilim Dali Yardimci Üreme Teknikleri Merkezi’ne basvurunuz. Transferden yaklasik bir saat önce hafif bir sakinlestirici (diazem 10 mg) alacaksiniz. Bu hem sizi rahatlatacaktir hem de uterusun embriyolari atma riskini azaltacaktir. Eslerin gelmeleri istenilse de, bulunmalari zorunlu degildir. Fakat sizi klinige getirecek ve klinikten götürecek birinin varligina ihtiyaciniz olacaktir. Bazen idrara sikisik olarak gelmeniz istenebilir. Embriyo transfer islemi yumurta toplama isleminden çok daha kolay gerçeklestirilen ve daha az sikinti yaratan asilama benzeyen bir islemdir. Vajinaya bir spekulum yerlestirilir. Bazen abdominal ultrasonografi ile degerlendirme yapilir. Daha sonra servikal kanala bir katater yerlestirilir ve uterus içine dogru itilir. Katater uterus içine yerlestirildiginde kramp tarzinda çc’ az agri hissedebilirsiniz. Daha sonra embriyolar rahim içine birakilir
Takiben embriyolog bütün embriyolarin transfer edildiginden emin olmak amaciyla kateteri mikroskop altinda inceler.

1. Döllenmis Yumurtanin Rahime Yerlestirilme Asamasinin Özellikleri: Yöntem basit olup uyusturma gerektirmez, açilama gibidir. Döllenmis embriyonun rahime yerlestirilmesi islemi çogu kez agrisizdir. Bir kateter araciligiyla embriyo rahim içerisine birakilir. Islem süresi ortalama 5-10dakikadir.
2. Döllenmis Yumurta Rahime Yerlestikten sonra Dikkat Edilecek Noktalar: Kadin ünitede 3-4 saat dinlenmeye alinir. 2 gün yatak istirahati yapilir. 12 gün Cinsel iliskide bulunulmamasi gerekir. 1 hafta haznenin yikanmasindan kaçinilir. Yumurtaliklardaki büyüme rahatsizlik vermedikçe, normal fiziksel aktivitelere devam edilebilir.

3. Embriyonun Rahime Yerlestirildigi Gün Baslanan ve Gebelik Testine Kadar Kullanilan Ilaçlar:
Profasi- Pregnyl- Choragon: 1.500-2.000 IU 3 günde bir kez ve toplam 3 kez, kas içine yapilir.
Crinon %8 vajinal jel: günde tek uygulama
Progestan: günde 3 kez hazne içine uygulama

Asagidakilerden herhangi birisi olursa lütfen doktorunuzla baglanti kurunuz,
1) 2 saatten fazla süren ve 37.6 °C’nin üzerinde atesin olmasi,
2) Asiri vajinal kanama,
3) Pelvik bölgede anormal ve giderek artan rahatsizlik hissi
4) Idrar yapmada zorluk yada barsak aktivitesinde degisikligin olmasi,
5) Bulanti, kusma ya da ishalin olmasi,
6) Keskin agri varligi,
7) Idrar yaparken yanma hissinin olmasi,
Karinda sislik,
9) Idrar miktarinda dikkati çeken azalma,
10) Anormal sirt agrisi,
11) Nefes darligi.
G. GEBELIK TESTI VE IZLEM ASAMASI
- EMBRIYO TRANSFERI YAPILDIKTAN 12-14 GÜN SONRA KANDA GEBELIK TESTI YAPTIRILIR -

Kanda gebelik testi (B-hCG) embriyo transferinden 12 gün sonra yapilacaktir. Eger 12.gün hafta sonuna denk gelirse; Cumartesi yapilmasi gereken test Cuma günü, Pazar günü yapilmasi gereken test Pazartesi günü yapilacaktir. Ayarlamalar kaniniz IVF ünitesinde sabah saat 7:30 ile 09:00 arasinda alinacak sekilde yapilacaktir.Eger sehir disina çikarsaniz bu testi özel doktorunuza yaptirip, bize sonucunu bildirebilirsiniz. 6onuçlar size en kisa zamanda (genellikle ögleden sonra) bildirilecektir.

Genellikle test sonuçlari ya pozitiftir yada negatiftir. Fakat bazen test sonucu süpheli pozitif gelebilir. süpheli pozitiflik 4 durumda görülür:
1- Embriyonun geç fakat normal implantasyonunda,
2- Devam etmeyen gebeliklerde,
3- Ektopik gebelik varliginda,
4- Laboratuar hatasinda.
Yukaridaki durumlardan birinin mevcudiyetinde hCG takiplerinin yapilmasi son derece önemlidir, Ilk testin sonucu pozitif ya da süpheli pozitif ise 2 gün sonra 2. test yapilmalidir. Bu test bize gebeligin normal olarak ilerleyip ilerlemedigi konusunda bilgi verecektir. Biz hCG düzeyinin 2 yada 3 günde bir 2 katina çikmasini bekleriz.
1. Gebelik Testi (+) ise : Ultrasonografi ile gebeligin rahim içinde ve normal seyrinde olup olmadigi kontrol edilir.(Dis gebelik, gebelik sayisi vb. belirlemek için) Eger Progestan kullaniliyor ise devam edilir.
Kendiliginden ya da tedaviye ragmen uzun süre gebelik olusmamis çiftlerde yardimci üreme teknikleri ile saglanilan gebeliklerde, düsük orani normalden az da olsa yüksektir. Bu nedenle böyle bir durumla karsilasildiginda telaslanmamak gereklidir, Gebelik testinden önce çok az vajinal lekelenme ya da kanamanizin olmasi anormal degildir. Gebe hastalarimizin yaklasik %50′sinin gebelik testi öncesi ve hatta sonrasinda da lekelenmeleri olmustur, olumlu düsünmelisiniz.
2. Gebelik Testi negatif (-) Ise : Eger gebelik testiniz negatif ise ilaç kullanmayi birakabilirsiniz. Eger kanamaniz baslamadiysa 3-5 gün içinde baslayacaktir. Bu normal adetinizden farkli olabilir (daha hafif veya agir, daha kisa veya uzun). Eger bir hafta geçmesine ragmen adet görmediyseniz bizi arayiniz. Yeni bir denemeye uygun zamanda baglanabilir. Pek çok kadin IVF ya da mikroenjeksiyonu çok stres verici bulmaktadir. Bu nedenle tedavi süreleri arasinda 2-4 ay dinlenmekte yarar vardir.

__________________