| |
|
13 Eylül 2016, 10:54
| #1 | |
| Çevrimiçi  IF Ticaret Sayısı: (0) | HAKKARİ’DE DÜĞÜN VE İZDİVAÇ ETME ADETLERİ İzdivaç etme yaşı köy yerinde erkeklerde 18-20 kızlarda 15-18 il ve kaza merkezlerinde 20-25, kızlarda 18-20’dir. Önce dini nikah sonrada resmi nikah yapılır. Boşanma olaylarına pek rastlanmaz. Boşanmalarda “tas atma” yada “talak verme” denen geleneksel boşanma, resmi boşanma seklinden daha yaygındır. İl merkezlerinde çok evlilik görülmekle beraber, çiftçilik ve hayvancılıkla uğrasan köy yerinde daha çok görülür. Aşiret içi evlilik yaygın birlikte aşiretler arası evlilikte olabilir. Aşiret içi evlilikte yaygın olan akraba evliliğidir. GÖRÜCÜ USULÜ Evlenme biçimlerinin başında görücü usulü gelir. Evlenecek erkeğin yakınlarından oluşan birkaç kadın daha önce üzerinde durulan yada tanıdıklarca tavsiye edilen kızı görmeye gidip, yakından incelerler. Gözlemleri müspet olursa niyetlerini belli edip ayrılırlar. Birkaç gün sonra bir aracı gönderip kapılarının kendilerine açık olup olmadığını sorulur. Şayet kız tarafının kızlarını verme gibi bir niyetleri varsa düşünmek ve akrabalarına danışmak için süre isterler. Bu bazen defaatle tekerrür eder. Bu hareket bir çeşit naz anlamına da gelir. KIZ İSTEME Kız tarafının olumlum bir cevap vermesiyle karsılaştırılan bir günde aksam yemeğini müteakip oğlan babası akrabalarını ve aşiretin ileri gelenlerinden oluşan 8-10 kişilik bir grup yanına alarak köy yada mahalle imamının esliğinde kız istemeye giderler. Kızın babası da akrabalarıyla beraber gelecek grubu bekler. Oğlan tarafını gelmesiyle kız isteme merasimi resmen başlamış oluyor. Her iki tarafta da anlamlı vakar bir sessizlik hakimdir. Bu atmosferde oğlan ve kız taraflarının konuşmaması adettendir. Konuşma hakki her iki tarafın yaşlılarınındır. Önce kız tarafının en yaşlısı ve ileri geleni misafirlere “hos geldiniz, bas göz üstüne geldiniz.” der. Oğlan tarafının mukabil karşılığından sonra kısa bir süre havadan sudan konuşulur. Oğlan tarafının yaşlısı laf arasında bir girizgah bulup kız tarafının en yaşlısına “gelisimizin sebebini açıklar. Allah’ın emri peygamberin kavli ile kızınız A yı oğlumuz B ye münasip gördük ne buyurursunuz?” der. Kız tarafının en yaşlısı “ kızımız bir candır yolunuza feda olsun.” der. Bu cevap evet anlamındadır. Bunun üzerine hoca bir fatiha okur hayırlı olsun temennisinde bulunur. Bu sırada oğlan tarafından güveye yakın birisi kız tarafının en yaşlısının elini öper. Ardından şerbetler içilir. çay faslından sonra da müsaade alınarak kalkılır. SÖZ KESME “Kız istemeyi” müteakip üç gün içinde “desteser” denilen söz kesmeye gidilir. “desteser” için güveyin annesi ve yakın akraba çevresinden bir grup kadın gider. Giderlerken yanlarında geline hediye olarak bir altın bilezik, bir takım elbise bir çift ayakkabı, bir çift terlik vb.. hediyeler götürülür. Gelin hanesi de gelenlere çay türünde ikramda bulunur. NİŞAN “desteser” den sonra sıra nişan merasimine gelmiştir. Nişan merasiminde oğlan ve kız tarafı çağrı etmek istedikleri tüm akrabalarını çağrı ederler. Çağrıya sadece kadınlar icabet eder. Merasim ekseriyetle kız evinde yapılır. Merasime katılan kadınlar düğünü aratmayacak şekilde halaya tutulur, şarkılar esliğinde oyunlar oynanır. Geline bu gününhatırasına nisan giysisi giydirilir, güvey tarafının beraberinde getirdiği ziynet eşyalar geline takılır. Nişan bir saatlik müddet içinde bitirir. ŞEKER KIRMA Şeker kırma törenine her iki taraf nisan olduğu gibi düğüne çağırmayı düşündükleri bütün akraba ve yakınlarını çağrı ederler. Şeker kırma çağrınına yalnız erkekler katılır.Güveyin evinde toplanan güveyin çağrılıları şarkılar esliğinde gelinin evinin yolunu meblağlar. Giderlerken beraberinde “sirinahi” denilen kesme seker, konuk sekeri, lokum vb.. şeyler götürürler. Gelen çağrılılara bu lokum ve sekerler tepsiler için de ikram edilir. Çağrılılarda bunları avuç içi alarak mukabelede bulunurlar. Şeker kırmanın en belirgin vasfı sağdıç tespitidir. Tepsi içindeki kelle sekeri kimseye iltimas geçmeyeceği birine teslim ederler. Bu kimse koni biçimli sekere bir çekiç vurarak parçalar, parçalanan sekerler oda içinde gelişi güzel saçılır. Sağdıç olmak isteyenler saçılan sekerin içinde koni biçimli olan parçayı almak için kapışırlar. Bunu kapan sağdıç olur. Bu adet kimi zaman nahoş hadiselere hatta kavgalara sebep olduğu için terk edilmiştir. Bu gün sağdıçlığı arzu edemler ya kendi aralarında yada daha önceden güvey babasından sağdıçlık sözü isterler. Sağdıç olan ileride de anlatılacağı üzere düğünün organizatörlüğünü ve kısmen de masraflarını üstlenir. DÜĞÜN Sıra artık düğün coşkusuna gelmiştir. Taraflar arasında kararlaştırılan bir hafta sonunda düğün töreni gerçekleştirilir. Düğünler düğün salonunda başlayıp düğün salonunda biten düğünlere benzemez. Düğünler hem damat hem de gelin evinde düzenlenen iki gün iki gecelik değişik eğlence programlarıyla devam eder. Bu güne binaen davetliler en güzel elbiselerini giyerler. Genç kızlar ve kadınlar düğünde iç açıcı renklerden oluşan rengarenk ayak topuklarına kadar uzanan mahalli kıyafetlerinin en güzelini giyerler. Erkekler ise “selik sepik “ denilen düz desenlerden oluşmuş giysiler giyerler. KINA GÖTÜRME VE KINA TÖRENİ Yukarıda da söylediğimiz gibi düğünler iki gün sürer. Düğüne iki-üç gün evvelce akraba ve komşular, arkadaşlar çağrı edilir. Düğünün birinci günü sabahtan güveyin çağrılılarıgüvey evinde, gelinin çağrılıları de gelin evinde toplanmaya başlarlar. Bir takım zaman davul zurna esliğinde bir takım zaman da oyun ve türküleri esliğinde oyunlar oynamaya başlanır. Erkekler kendi araların da kadınlarda kendi aralarında oyunlar oynar. Oyunlar halay seklinde ve sağdan sola yürüyerek oynanır. Oyunlar oldukça hareketli ve canlıdır. O kadar ki oyunların hareketliliğinden oyuncuların alnında buncuk buncuk ter boşanır. Birinci günün en bariz töreni kına götürme ve her iki hanede yapılan kına merasimleridir. Kına ile beraber gelin evine gelin giysisi, mum ve bilezik götürülür. Önde erkekler onların arkasında sıra halinde dizilmiş genç kızlar ve kadınlardan oluşan bir düğün alayı kurulur. Kına götürülme sırasında disiplinli ve vakur bir düğün alayı seklinde gidilir. Erkekler oyun türküleri söyleyerek yürürken kadınlar suskunca, ağır ağır yürüyerek onları takip ederler. Kına vs. eşyalar teslim edildikten sonra güvey evine dönülür. Gelin evinde yemeğe adeti yoktur. Kına dönüsü güvey evinde çağrılılara yemek ikram edilir. Aksam karanlığına kadar halaylar devam eder. Daha sonra çağrılılar güveyi alarak sağdıcın evine götürülür. Sağdıcın evinde bir müddet halay çekildikten sonra kına törenine geçilir. Kına şarkısı esliğinde kına getirilerek, güveyin sağ el serçe parmağı ve ayak parmağına kına sürülür. Geri kalan kına da çağrılılara dağıtılır; kına gecesi anısı olarak onlarda ayni şekilde kına sürerler. sonrada güveyin başı üstünde sağdıç tarafından kınaya bandırılmış para saçılır. Bu güveye soğuk şakalar yapılmaması için verilmiş bir çeşit bahşiş mananına gelir. Kına töreninden sonra oyun şarkıları esliğinde geç saatlere kadar halaylara devam edilir o gece güvey bir grup çağrılı ile sağdıcın evinde konuk edilir. Kına töreni güvey tarafından sevinç ve neşe içerisinde halaylar esliğinde yapılırken, gelin tarafında hüzünlü kına şarkıları eşliğinde ağlama ve gözyaşları ile yapılır. Kına gelin annesinin göz matemleriyle yoğrulur. Mumlar gelinin göz yaşlarıyla söndürülür. Sanki güvey tarafında yapıldığı gibi gelin kına odasına alinir, kenarlarına mum sıralanmış bir tepsinin ortasına konulan kına, kına şarkıları söylene söylene ve ağır ağır yürünerek getirilir. Gelin oturtularak el ve ayaklarına kına sürülür. GELİN ALMA Düğünün ikinci günü sağdıcın evinde, güvey tıraş edilir, banyosu yapılır, güveylik giysisi giydirilerek çağrılılarla beraber kahvaltıya oturtulur. Kahvaltının hemen peşinden sağdıcın evinde bir iki halay çekildikten sonra güveyin evine doğru yol alınır. Yol buyunca düğün şarkıları söylenir. Güveye hanede taht gibi odanın bas kösesinde bir yer hazırlanır. Güveyburaya oturtulur. Güvey kendisi için oturduktan sonra tebrikleri kabul etmeye baslar. Çağrılılar basta para olmak özere güveye çeşitli armağanlar verirler. Gün buyu güveye kendisi için hazırlanan tere oturması adettendir. Zorunlu haller dışında yerini ayrılmaz. Güvey tebrikleri kabul ede dursun öbür yanda düğün ve halay devam eder. Erkekler kendi aralarında kadınlar kendi aralarında davul zurna ve oyun havaları esliğinde halay çekerler. Çok değişik oyun ve figür, hareketlerin bulunduğu oyunlar oldukça hareketlidir. Şarkılar oyuncular tarafında koru halinde söylenir. Şarkılar beyitler halinde olup birinci koru söylerken diğeri dinler, ikinci koru söylerken birinci koru dinler. Bu şekilde hem söylenir hem de oynanır. Gelin evinde de damat evi kadar olmasa da oyunlar oynanır. Bur da genellikle genç kızlar ve kadınlar halay çeker. Gelin evinde davetli erkeklerin oyun oynaması yadırganır. Damat ta olduğu gibi geline de para ve çeyizlik hediye verilir. Gelin almaya genellikle ikindi sularında gidilir. Damadın yakın çevresinden davetliler gelin almaya giderken damat evde oturur. Gelin alayında kınada olduğu gibi erkekler önde kadınlar arkada olmak özere artarda sıra olunur. Erkekler önde oyun türküleri söylerken kadınlar da vakur ve ağır adımlarla onları takip eder. Kadınlar gelin almaya giderlerken elbiseleri üzerine “hizark” denilen ipekli Bağdat kumaşı giyerler. Kadın alayının önünde 6-10 yaşlarında başı kavuklu kızlar yürürler. Bunları evlenme çağında olan genç kızlar,evli kadınlardan bir grup tek sıra halinde takip eder. gelin evine varıldığında berbük(gelin almaya gelen kadınlar) ile sağdıç gelininbulunduğu odada ağlanırken, dışarıda gelin almaya gelen gençler sevinçle hareketli oyunlarla halay çekerler. Hizark giydirilip hazırlıklar bitirince gelinin bir elinde sağdıç, diğer elinde sağdıcın hanimi girer ve gelini üç kere kaldırıp oturttuktan sonra sağdıç gelinin başına bir miktar bozuk para saçar yere düsen paralar çocuklar tarafından kapışılır. Gelin adayı güveyin evine doğru yol alırken yer yer yol kesilir yol bahşişi istenir. Yol bahşişini çoğunlukla sağdıç dağıtır. gelin güvey evine gelirken güveyin annesi evliliğin mutluluk geçmesi dileğiyle su para , şekerleme bir kabı gelinin ayakları dibine atar. Gelin odasına alınarak hem erkekler hem de kadınlar düğüne devam eder. Eğlenceler aksam yemeğine kadar devam eder. Yemek yenildikten sonra çağrılılar dağılır, yalnız güveyin yakın akrabaları kalır. Sağdıç ve kalanlar şarkılar ve elinde mumular esliğinde güveyi gelinin odasına götürürler. Güvey geline yanaşarak sağ ayağı ile gelinin ayağına basar bu da aile içinde erkek üstünlüğünü ifade eder. Aynı zamanda kendilerine bir bardak şerbet ikram edilir. Şerbetin yarısını önce güvey diğer yarısını da gelin içer. Bu evlilik hayatları buyunca acı ve tatlı günleri birlikte paylaşacaklarını ifade eder. Böylelikle evlilikte ilk ortak adim atılmış olur. Fatiha okunarak geri kalan konuklarda dağılır. DÜĞÜN SONRASI Hakkari düğünlerinde balayı adeti yoktur. Düğünün sonrası gününden başlayarak güveyin yakın akrabaları bir hafta buyunca düğün evini yemeğe çağrı ederler. Çağrıda hem güzel yemekler ikram edilir hem de bütçelerine göre armağanlar verilir. Bu armağanlar il ve kaza merkezinde takılar köylerde giysi vb. şeylerden oluşur. Düğünden sonraki ilk Çarşamba günü “sersini” günüdür. O gün gelinin çeyizi gelini evinden güveyin evine gönderilir. Bu günün hatırasına güveyin yakın etrafından kadınlar çağrıedilir. Gelen kadınlara hem yemek ikram edilir hem de çeyiz gösterilir. Kadınlar da geline çeşitli armağanlar verir. Düğün gününden bir hafta sonra kız ve oğlan hanesi arasında karşılıklı çağrılar baslar. Önce gelin kocası ile birlikte baba evine gelir. Bunu müteakiben ailenin ileri gelenleri karşılıklı ziyaretlerde bulunurlar, çağrı sırasında karşılıklı saat, silah, değerli armağanlar takdim ederler. BAŞLIK PARASI Eskilerin namı sanı yayılmış, güvey adaylarının sırtındaki büyük yük kalkmış, gelin adaylarının önündeki mani kalkmış artık ilimizde. Ama hala gölgesi dolaşıyor ortalıkta. Şeker kırma töreninde bir zarfın içinde kız tarafına sunulan hali hazırda usulen sunulmaktadır. Önceden kısmen “ayak parası” olarak iade edilirken, artık tümü iade edilir. Bu karşılıklı olarak her iki tarafın saygınlıklarına halel getirmemeleri mananına gelir. BERDEL EVLİLİĞİ İlimizdeki diğer bir evlilik türü de berdel evliliğidir. Bu evlilik türü izdivaç etme çağında olan hem erkek ham de erkek çocukları olan ailelerin kızlarını erkek çocukları için değiştirme usulüdür. Berdel evliliği ilimiz de başlık parasını bir alternatifi olarak doğmuştur. Berdel evliliği ile aileler karşılıklı olarak baslık parasının ve düğünün ekonomik güçlüklerinden kurtulurlar. Daha çok ekonomik olarak zayıf olan aileler bu usulü seçenek ederler. KIZ KAÇIRMA Yörede nahoş görülen ancak, zorunluluk vaziyetinde gerçeklesen bir izdivaç etme sekli de kız kaçırma neticesinde gerçekleşir. Bu izdivaç etme sekli kızın babasının veya kızın gönlünün olmaması vaziyetlerinde muradına ermek isteyen delikanlılarının müracaat ettiği bir yoldur. Eğer kızın gönlü var, babasının gönlü yoksa gençler beraber kaçmaya karara verirler. Eğer hem kızın hem de babasının gönlü yoksa kıza aşık olan delikanlı yanına yakın akrabalarından yada aşiretinden birkaç delikanlı alarak çeşme veya zuma yolunda kaçırırlar kaçırılan kız ya dağa çıkarılır yada bir konak uzaklığında bir köye götürülür ve belli bir müddet saklanır. Saklanma, kız babasının ve oymağının kızgınlığı ve kini yumuşayıncaya veya aracılar araya girip tarafları sulhturuncaya kadar sürer. Sulhturma müzakereleri çok çetin ve çekişmeli geçer. Kız tarafı alınlarına bir kir sürüldüğünü, el alem içine çıkamayacağını söyleyerek, kızlarına karşılık bir kız, at, silah isterler. Karşı tarafın kızı olmadığı vaziyetlerde astronomik bir baslık parası ister ve alınır. Aracılarınteşebbüslerinin tatlıya bağlamaması işi aileler hem de aşiretler arası dövüşlere kapı aralar. Bir takım zaman karşı aile veya oymaktan kız kaçırılarak misilleme yapılır. İlimizdebir takım eserlerde geçtiği gibi “kepir değişi” denilen, masa başından uydurulduğu her halinden belli olan izdivaç etme türü yoktur, mevzubahis dahi edilemez. aLinti..
__________________ #MustafaKemaLAtatürkTorunuyum..ღ ❦ {22~02~`22..∞} {09~09~`22..ღ} | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| hakkari’de düğün ve izdivaç etme adetleri |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| ÇERKEZ ADETLERİ | PySSyCaT | Örf ve Adetler | 0 | 06 Eylül 2016 00:05 |
| YÖRÜK ADETLERİ – DOĞUM ÖLÜM ASKERLİK | PySSyCaT | Örf ve Adetler | 0 | 03 Eylül 2016 11:27 |
| HAKKARİ'nin Çukurca ilçesi'nde 2 Tugay Komutanı ve 1 Albay, savcılığın talimatıyla gözaltana alındı | Seth | Haber Arşivi | 0 | 17 Temmuz 2016 01:10 |
| Düğün Ayrıntıları - davet masası tasarımları - düğün masası - düğün organizasyonları | yoSun | Aile Evlilik ve Çocuklar | 0 | 18 Nisan 2011 00:06 |
| Erkeklerin Kadınları Mutlu Etme Sırları, ve Kadınların Erkekleri Mutlu Etme Sırrı | mihrac | Komedi ve Mizah | 7 | 06 Eylül 2010 12:08 |
Normal
