Anadolu Topraklarının İlk Sahibi: Siyez Buğdayı - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

PySSyCaT · 14 Ocak 2022, 18:03

Belki de dünyanın yaşanabilecek en güzel coğrafyası; üç tarafı denizlerle kaplı, ne çok sıcak ne çok soğuk, ne tropikal iklimde ne de soğuk iklimde, 4 mevsimin en güzel şekilde yaşandığı, yemyeşil ovaların ve platoların kimi zaman denize paralel kimi zaman denize dik dağlarlarla çevrelendiği ya da ya[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]ığı eşsiz bir yarımadadır Anadolu. Tarımın, hayvancılığın, ilk toplu yerleşimlerin, ilk dini merkezlerin bu coğrafyada ortaya çıkması tesadüf değil.

Buğday ve arpa bu coğrafyada insanların kültüre aldığı ilk ürünler. İnsanlar çok uzun süre öncesinde doğal seleksiyonu keşfettiler, soğuk havalara, kuraklığa, bitki hastalıklarına en dayanaklı türleri seçtiler ve onların tohumlarını bir sonraki dönem kullanmak üzere ayırdılar.
Buğday toprakta yaklaşık olarak 8 – 10 ay arasında kalır, bu nedenle sezonluk değil neredeyse yıllık bir üründür. Bu nedenle toprağı yorar ve çiftçiler iki yıl üst üste buğday ekimi yapılmaz. Eğer ilk yıl buğday ekildiyse bir sonraki yıl daha yeşil ve sulu ürünler, mısır, yonca, soğan... gibi tercih edilir. Buna Anadolu’da ekim nöbeti denir. Bu şekilde toprak kendini yeniler ve yeni sezona canlı şekilde girer.
Buğday çok yüksek genetik çeşitliliği olan bir üründür. Genetik olarak temelde 3 çeşit buğday bulunur: 14, 28 ve 42 kromozomlu buğdaylar. 14 kromozomlu buğdaylar Anadolu’nun en eski ve en saf buğday türüdür. Tek çekirdekli (Einkorn) Anadolu buğdayı Siyez, 14 kromozomludur ve bilinen en eski türlerden bir tanesidir. 28 kromozomlu buğday türlerine örnek olarak Durum buğdayı verilebilir ve makarnalık buğday olarak çok sık kullanılır. 42 kromozomlu buğdaylar ise modern dünyanın yeni buğdaylarıdır ve eski ve yeni buğday çeşitlerinin melezleri olarak oluşturulmuştur. Ekmek üretiminde kullanılan buğday genellikle 42 kromozomlu olan yeni tür buğdaylardır.

Durum buğdayı makarna haricinde bulgur ve kuskus üretiminde kullanılır ve 42 kromozomlu yeni nesil buğdaylara göre çok daha sert ve işlenmesi uğraştırıcı tür buğdaylardır. Yeni nesil buğdaylar ise endüstriyel kullanımlara çok daha uygun ve yumuşak yapıdadırlar. Fast food ve paketli gıdaların artmasına paralel olarak yumuşak ekmeklik buğdayın talebi de artmaktadır. Tahmin edilebileceği üzere bu yeni nesil tür buğdayın gluten oranı yüksektir.

Siyez buğdayı ise yeni tür buğdaylardan çok daha farklı. Bu antik buğday, besleyici özelliği çok daha yüksek, iyi bir anti-oksidan, yüksek protein ve folik asit kaynağı olmakla birlikte gluten oranı çok düşük.

Anadolu topraklarında geçirdiği 10 bin yıllık bu süreçte Siyez buğdayı çok daha güçlendi ve en zorlu şartlara en iyi şekilde direnç gösterecek şekilde evrimleşti. Ancak sanayileşen tarımda boyut önemlidir.
Toplam üretim tonajını arttırmak için yeni nesil, mühendislik eseri, dev daneli buğdaylar karşısında Siyez buğdayının şansı kalmadı. Bu nedenle 2010 yılı başında Siyez ve benzeri bütün antik buğday türleri hayvan yemi olarak bir köşeye itildi ve neredeyse yok olma seviyesine geldi .
Fakat, Anadolu’nun bazı üreticileri ve bazı girişimciler Siyez’i kurtarmaya ve yaşatmaya karar verdiler.
Bu coğrafyanın yaşlı ve saygın buğdayının sevdalıları; hem üretim, hem de tanıtım alanında kararlılıkla çalışmalarını sürdürdü. Bugün, Siyez sadece değerli bir buğday türü olmaktan ziyade Kavılca buğdayı ile birlikte kendi başına bir marka haline geldi. Tüketiciler de her geçen gün Siyez buğdayına daha çok sahip çıkıyorlar, ham buğday hali, bulguru, unu ve kepeği çok daha fazla şekilde tüketiciler tarafından tercih ediliyor. Siyez buğdayının bu hikayesi, idealist çiftçiler ve üreticiler ile bilinçli tüketiciler arasındaki güçlü dinamiği açıkça ortaya koyan bir örnek.

Siyez buğdayının evi olarak bilinen Kastamonu’da 150 bin dönümden fazla bir alan bugün orjinal Anadolu buğdayının ekimine ayrılmış durumda. Yerel coğrafyanın özelliklerine bağlı olarak gelişen, fazladan gübre beslenmesi, kimyasal veya ilaçlamaya ihtiyaç duymayan; güçlü bir ürün. Yerel türlerin sahip olduğu bu dayanıklılık; Anadolu coğrafyasında geçirdikleri uzun zaman içerisinde kazandıkları, etraflarındaki ekosistemle uyumlu yaşama yeteneğinden geliyor.

Siyez’in kabuğu, daneden kolay kolay ayrılmıyor, modern biçerdöverler bile bunu başaramıyor. Kabuğun daneyi bu denli sert sarıp koruması, binlerce yılda oluşan evrimsel bir tepki. Bu şekilde, başaklar ve sert kabuk; buğdayın çekirdeğini her türlü doğal etkene karşı bir zırh gibi koruyor. Siyez buğdayının bu doğal dayanıklılığı, işleme aşamasında da fazladan bir eforu beraberinde getiriyor.
Sağlığımızı zora sokan gluten deposu yeni nesil buğdaylar yerine, gerçek Anadolu buğdayı alarak hem sağlığımıza katkıda bulunabiliriz hem de bütün bu eforu veren üreticileri destekleyerek Siyez buğdayının daha da yayılmasına ve toplumun sağlığına katkıda bulunabiliriz.

TappTaze..

CyBeR · 20 Ocak 2022, 14:15

Emeğine Sağlık Paylaşım İçin Teşekkürler

NurSima · 06 Mart 2022, 19:22

PayLaşım için tşkLer...

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Mucize Gibi: Siyez Bulguru...	Sanem	Sağlık Köşesi	0	11 Mayıs 2018 13:43
Diş Buğdayı Şekeri	Ecrin	Aile Evlilik ve Çocuklar	0	12 Nisan 2011 20:45

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.