Çevrimiçi

Çöven Otu (Gypsophila)

Pembe ve sarı renkte çiçekler açan, 50 santim kadar boyunda bir bitkidir. Kurutulmuş kökü ve dalları, suyu sanki sabunlandırmış gibi köpürtür. Bundan ötürü bu bitki evlerde çoklukla temizlik işlerini de eskiden kullanılırdı. Bu bakımdan çöven otuna «sabunotu» da denilir. Ayrıca helvacılıkta helva ağdasını ağartmak için de kullanıldığından «helvacıkökü» de denir. Çöven ikiçeneklilerin karanfilgiller familyasındandır.

Gypsophila, karanfil ailesi Caryophyllaceae’deki çiçekli bitkilerin bir cinsidir. Avrasya, Afrika, Avustralya ve Pasifik Adaları’na özgüdürler. Türkiye, yaklaşık 35 endemik tür ile özellikle yüksek Gypsophila takson çeşitliliğine sahiptir. Bazı Gypsophila türleri diğer bölgelerde tanıtılmıştır.

Gypsophila, karanfil kabilesi Caryophylleae’deki en heterojen ve en büyük gruplardan biridir. Cins, İran bölgesinde bir çeşitlilik sıcak noktası olan Eski Dünya’nın kuzey ılıman kesimindeki dağlık bozkırlarda yaşayan, yıllık veya çok yıllık otsu, sürünen veya yastık oluşturan yaklaşık 150 tür içerir.

Bu türler ayrıca, çok çiçekli gevşek thyrses veya salkımlardan (örn. capitata M.Bieb., G. capituliflora Rupr., G. caricifolia Boiss.) ve az (tek) çiçekli salkım benzeri monochasia (örn., G. bazorganica Rech.f., G. saponarioides Bornm. & Gauba) . Her küçük çiçek, beyaz veya pembe tonlarında beş taç yaprağı içeren, beyaz kenarlı yeşil çanak yapraklarından oluşan fincan benzeri bir kalikse sahiptir. Meyve, valflerde açılan yuvarlak veya oval bir kapsüldür. Genellikle böbrek veya salyangoz kabuğu şeklinde olan birkaç kahverengi veya siyah tohum içerir.
Kullanımı
Birkaç tür, çiçekçilik, bitkisel ilaç ve gıda dahil olmak üzere çeşitli kullanımlar için ticari olarak yetiştirilmektedir. Buket gibi çiçek aranjmanlarında en yaygın olarak kullanılan bebek nefesi, yaygın gypsophila, G. paniculata’dır. G. elegans kesme çiçek olarak da kullanılır. Cins, fotoğraf filmi üretimi ve hemolitik laboratuvar reaktifleri dahil olmak üzere birçok amaç için kullanılabilen bir saponin kaynağıdır. Deterjan nitelikleri onları sabun ve şampuanda kullanışlı kılar.

G. rokejeka tatlı helvasının yapımında kullanılır. Türler ayrıca gıdalara lezzet, aroma ve gevreklik sağlayan likör, peynir ve dondurmadaki bileşenlerdir. Birkaç tür bor hiperakümülatörleridir ve elementi kirli topraklardan emmek için ekilebilir.

Ekoloji
Bazı türler, habitatı işgal eden ve doğal flora ile rekabet eden “agresif süs” G. paniculata da dahil olmak üzere yabani otlar olarak bilinir.

Çöven, G. simonii bitkisi, yerli tür olduğu Çankırı’da ve Türkiye’de yaygın olarak yayılış göstermektedir. Bu çalışmada, endemik bir bitki olan G. simonii’nin köklerinden ekstrakte edilerek elde edilen olgunlaşmamış saponinlerin kimyasal ve fiziksel özellikleri izole edilmiş ve incelenmiştir. Saponinlerin asit hidrolizinden elde edilen saflaştırılmış aglikonlar, ince bir silika jel tabakası üzerinde ters kromatografi ile ayrıldı. Fitokimyasal testler, ham özütlerde terpenoidlerin varlığını gösterdi.

__________________

Kulun Adaleti Şaşar Ama ALLAH´in Adaleti Şaşmaz..