Çevrimdışı

PROBLEM ÇÖZMEDE GÜÇLENELİM
KENDİ KENDİNE OLUMLU DİYALOG

2. Problem çözümünde izleyeceğimiz yol;
A. Problemi saptama
B. Seçenekleri gözden geçirme
C. Bir çözüm yöntemini seçme
D. Eyleme geçme
E. Sonuçları değerlendirme.

Problemin çözümüne geçmeden bazı sorulara yanıt aramak çözümde yardımcı olabilir. Kesin yanıtlarını "problem saptama" aşamasında vermemizde yarar olan bazı soruları da kapsayan bir ön değerlendirme yapalım.

Aşağıdaki sorular üzerinde düşünelim;
Bu konuda beni özellikle rahatsız eden ne?
Bu neden bir problem?
Ben bu probleme kendim nasıl bir katkıda bulundum?
Diğer kişiler nasıl bir katkıda bulundular?
Problem daha büyümeden yapabileceğim bir şey var mı?
Başa çıkabilmek için nasıl bir plan geliştirebilirim?
Olabilecek en kötü şey nedir?
Gerçekten o kadar kötü olabilir mi?
A. PROBLEMİ SAPTAMA
Problemin ne olduğunu açıkça ortaya koyalım belirginleştirelim. Problemi küçük parçalara ayırmak işe yarayabilir.
Bunun için şu sorulara yanıt bulmaya çalışalım;
Bu durum neden bir problem oldu?
Bu yalnızca benim açımdan mı problem yoksa başkaları da bunu böyle mi görüyor?
Benim bir katkım var mı?
Katkısı olabilecek başka şeyler ya da kişiler var mı?
Nasıl bir sonuç elde etmek istiyorum?
Problem ideal bir şekilde çözülebilse neler olmasını isterdim?
Karşımdaki(leri) nin güvence vermesi ideal çözüm mü?
Karşımdaki(leri) nin tavrındaki değişme benim stresimi hafifletecek tek şey mi?
B. SEÇENEKLERİ GÖZDEN GEÇİRME
Çözüm için olabildiğince çok seçenek bulalım komik ve saçma bile olsa tüm seçenekleri önümüze serip gözden geçirelim. Liste yapmak yararlı olabilir; listenin içine sadece yapacaklarımızı değil aklımıza gelen her şeyi yazalım. Böylece yaratıcılığımızı klişeleşmiş tepki örüntülerinden kurtarabiliriz.

Herkesin listesinde bulunması gereken ve değişmeyen iki seçenek; Stresli durum ya da durumlardan kaçmak ya da yok saymak asıl problemi bir yana bırakarak problemin yaşattığı duygular üzerinde yoğunlaşmak.
Bu iki seçeneğin hiçbirini seçmeyebiliriz. Ama stresi kendi beklentilerimiz bakış açımız ya da tepkilerimizi değiştirerek azaltabileceğimizi veya stresin kaynağından uzaklaşmayı seçebileceğimizi unutmayalım. Bunlar normal tepkiler!

C. BİR ÇÖZÜM YÖNTEMİNİ SEÇME
Listeyi inceleyip birbiriyle uzlaşan çözümler aramaya ve seçeneklerin bazılarını birleştirmeye çalışmak ve bir eylem planı çizmek yararlıdır.

D. EYLEME GEÇME
Planı uygulamadan önce bunu nasıl yapacağımızı bilmek çok önemlidir. İsteğimize ulaşmak için ne yapmamız gerektiğini ne tür kaynaklara gereksinimimiz olabileceğini zaman sınırımızın ne olduğunu ve sorunumuzla ilgili olarak her ne yapmaya karar vermişsek bunları gerçekten yapabilmek için daha hangi bilgileri istediğimizi belirleyerek bunları planımızın içine yerleştirelim.
Bu aşamada kendimizi güçlendirmek adına biraz şımartmamızda ne sakınca olabilir?! Planımızı uygulamak adına kendimizi cesaretlendirmemizin yararı olabilir. Vazgeçmek ve yarım bırakmak yerinestres düzeyimizin yükseldiğini fark ettiğimizde kendimize aşağıdakiler içinden uygun olan birini seçerek söyleyebiliriz. Bunlar dışında duruma özgü güçlendirici ve sakinleştirici yeni cümleleri kendimiz üretebilir ve kullanabiliriz;
Hemen sonuca gitmek doğru değil. Eğer kaslarımı biraz gevşetebilirsem kendimi daha sakin hissedebileceğim. Çok rahatsızım ama bu dünyanın sonu değil. Bunu da atlatırım! Kızmak işleri daha da berbat edebilir.
Elimden geldiğince sakin olmalıyım. Onun (onların) beni hiçe saymasına izin vermeyeceğim. Ama kendimi de kaybetmeyeceğim.

E. SONUÇLARI DEĞERLENDİRME
Eylem planında sonuçların değerlendirileceği zamanı belirlemek çok önemlidir. Uygulamaya çalıştığımız çözüm yollarının iyi işleyip işlemediğini kontrol etmek iyi olur. O tarihe kadar sorun ortadan kalkmamış olabilir asla da yok olmayabilir. Ancak sorun üzerinde çalışmaya başladığımızdan bu yanayaşadığımız sıkıntıda bir değişme olup olmadığına bakabiliriz. Aşağıdaki sorulara yanıt arayarakgeldiğimiz noktayı değerlendirebiliriz;
Eskiye göre kıyaslandığında bu sorun şu sıralarda zamanımızın enerjimizin dikkatimizin ne kadarını alıyor?
Son zamanlarda durumumuzdan daha mı hoşnutuz?
Gerginliğimiz biraz olsun azaldı mı?
Bu üç sorunun ikisine yanıtımız "evet" ise yöntemimiz işliyor demektir devam edebiliriz. Yanıtlarımızın ikisi "hayır" ise; listedeki seçeneklerimize yeniden göz atıp hala elimizde varolanlardan yenilerini deneyebiliriz. Ya da geriye dönüp başa çıkmaya çalıştığımız stresin ana kaynağını doğru belirleyip belirlemediğimize bakabiliriz.

3. Yöntemimiz iyi gidiyorsa kendimizi ödüllendirmeyi hakettik!

Aşağıdakilerden uygun olanı ya da kendimiz için belirleyeceğimiz ödül cümlelerini kendimize söylemekten çekinmeyelim;
Bu problemden bir şeyler öğrenebilir bir dahaki sefere daha iyi sonuçlar alabilirim.
Gerçekten çok öfkeliydim ama duygularımı kontrol altında tutmayı başardım.
Aferin bana!

__________________