Çevrimdışı

Hipnozun ardındaki bilimi, davranışları nasıl değiştirdiğini ve cerrahiye nasıl yardımcı olduğunu keşfedin.

Hipnoz kesinlikle modern bir teknik değil. Bilinen ilk tıbbi kullanımı, MÖ 1550 dolaylarında yazılan Mısır Ebers Papirüsü’nde geçiyor. İnsanları derin bir trans haline sokma becerisi zamanla gelişerek, bağımlılık yapıcı alışkanlıkları değiştirmek veya rahatsızlıkları tedavi etmek amacıyla bilinçaltına ulaşıp yeni telkinler ekmeye dönüştü.



Hipnoterapinin icadı

Hastalarının gözlerine derin derin bakarak onları iyileştirdiğini iddia eden Alman Doktor Franz Anton Mesmer, yeni bir bilim alanından faydalandığını öne sürüyordu: hayvan manyetizması. 18. yüzyılın sonlarında yaşayan Mesmer, vücudun manyetik bir ‘sıvı’ ile çevrili olduğuna inanıyordu. Mıknatısla veya kendisi gibi ‘doğal manyetik kuvveti daha yüksek’ bir insanın yardımıyla bu sıvı hareket ettirilebilir, böylece hastanın sorunları tedavi edilebilirdi. Bunlar yapılırken hastanın zihinsel hali telkine açık olmalıydı. Mesmer’in günümüzde ‘mesmerizm’ adıyla bilinen tekniği Viyana’da hızla yayıldı. Ancak tedavinin işe yaramadığı ve meslektaşları tarafından onaylanmadığı söylentileri de bir o kadar hızlı yayıldı. Skandal patlak verince Mesmer, hileli çalışmalarını sürdürmek üzere Paris’e kaçtı. Orada yeni bir üne kavuşan Mesmer, yüksek profilli müşteriler edindi. Hatta Kraliçe Marie Antoinette’e bile hizmet verdi. Ancak skandal bir kez daha patlak verince Mesmer oradan da ayrılıp Avrupa’yı dolaştı ve 1815’te Almanya’da öldü. Hayvan manyetizması teorisi hatalarla dolu olmasına rağmen Mesmer’in doğru yaptığı bir şey vardı: Hastalarında tetiklediği telkinlere açık zihinsel hal, bugün gördüğümüz etkili hipnozun temelini oluşturdu.

Hayvanlar hipnotize edilebilir mi?

İnternette ‘tavuk hipnozu’ videoları görmüş olabilirsiniz: Uyanık gibi görünen bir tavuk yerde sabit tutulurken gagasından uzağa doğru bir çizgi çekilir. Tavuk çizgiye bakmaya başlayınca aniden durur. Hipnotik bir transa girmiş gibi taş kesilen tavuk acaba gerçekten hipnotize oldu mu? Cevap, hayır. Tavuk aslında hipnotize olmadı ama bilim insanlarının ‘tonik hareketsizlik’ dediği, korkuyla etkinleşen bir tepki gösterdi. Tavuk zapt edilerek yere sabitlendiği zaman yaşadığı stres, ona hayatının tehlikede olduğunu düşündürüyor olabilir. Tavuğun bu şekilde zapt edilerek dikkatinin çekilmesi, tavuğu katatonik bir hale sokarak felç geçirmiş gibi görünmesini sağlar. Ördek, köpekbalığı, yılan ve tavşan gibi hayvanlar da yırtıcılardan kaçınmak için bu davranışı sergiler ve ölü taklidi yaparlar.



Bıçak altında hipnoz

Açık kalp ameliyatlarını ve organ nakillerini sadece hipnotik ağrı hafifletme ile gerçekleştirmek mümkün görünmüyor ama o kadar invaziv olmayan ameliyatlar sırasında ağrıyı hipnozla yönetmek mümkün. Paris’te yaşayan Gineli şarkıcı Alama Kante, 2014’te boğazındaki paratiroit bezi tümörünün alınması için ameliyat edildi. Hayati risk taşıyan bir tümör olmasa da alınmaması şarkıcının kariyerini bitirebilirdi. Kante dünyada ilk kez, anestezi almak yerine hipnotize edilerek ameliyata girdi. Bu sayede ameliyatın kritik anlarında şarkı söyleyebiliyor, cerrahlar da ses tellerine zarar vermediklerini anlıyorlardı. Ameliyat başarılı geçti. Kante ise ameliyat boyunca çok uzaklardaki Senegal’i düşünüyordu ve hiçbir şeyin farkında değildi.