[Liaaa]

1929'a kadar Parkon ve Derevici 25 hastada vitiligo ile beraber Tiroid hastalığı saptadılar, sonradan bir çok araştırıcı tarafından kısmen hipotiroidizm, kısmen hipertiroidzm, Graves hastalığı, toksik guatr ve tiroditisle birliktelikler %30-40 olarak bildirildi. Özellikle hipotiroidi ilerleyen yaşlarda ve kadınlarda görülmekle birlikte, tanıda en önemli test TSH düzeyinin ölçülmesidir. Anormal iyot uptake'i hastaların %40'ında bildirilmiştir. Antimikrozomal ve antitroglobulin antikorlarına vitiligo hastalarında sıklıkla rastlanır. Tiroid hastalığında ise vitiligo %0.62-1.25 sıklığında rapor edilmiştir.

Hastaların %1.0-7.1'inde hem juvenil tipi ( Tip I ) hem de erişkin tipi ( Tip II ) DM gözlenirken, diyabetiklerin %4.8'inde de vitiligo gözlenmektedir. Dawber, 40 yaşından sonra gelişen geç başlangıçlı vitiligo ile DM arasında primer ilişki bulmuşdur. ( 23 ) El Mofty, vitiligoluların %34'ünde DM ile ilgili aile öyküsü olduğunu bildirmiştir.

Addision Hastalığı'nda vitiligo insidansının %2.0 olduğu bildirilmiş olmakla birlikte, vitiligolularda yapılan çalışmalarda adrenal korteks hücrelerine ve steroide karşı otoantikor saptanmamıştır.

Pernisiyöz Anemi, yaygın olmayan bir hastalık olmakla birlikte vitiligolu hastalarda artmış sıklıkla gözlenir. Nitekim, pernisiyöz anemili hastaların %1.6-10.6'sında vitiligo bulunduğu bildirilmekle birlikte buna mukabil, vitiligolu hastaların 1/3'ünde Vitamin B12 absorbsiyonunun defektif olduğu Schilling Testi ile gösterilmiştir. Yedi serinin altısında, gastrik aklorhidrili vitiligolu hastalarda antiparetal hücre antikorlarının insidansında artış bulunmuştur.

Multiple Endokrinopati Sendromu; özellikle universal vitiligo vakalarında bildirilmiştir. 1979'a kadar 26 vaka bildirilmiş olmakla birlikte, bunlardan 20'sinde tiroid hastalığı, 15'inde pernisiyöz anemi, 10'una Addision Hastalığı, 9'unda Diyabetes Mellitus ve 2 gonodal disfonksiyon bulunmuştur. Kronik Kutanöz Kandidiyazis, hipoparatirodizm ve alopesi areata da bu sendromun bir parçası olabilir.

Vitiligo ve melanomanın beraberliği hem insan hem de hayvanlarda gözlenmiştir. Bu hastalarda benekli ve daha az simetrik lökoderma benzeri depigmentasyon saptanmıştır. Bazen malign melanom( MM )'dan önce de görülebilir. MM, lezyonun içerisinde, çevresinde veya uzağında olabilir. Bazı histopatolojik farklılıkların yanında, vitiligoya göre daha santral yerleşimlidir. MM'da vitiligonun başladığı anda, en az bir lenf nodülüne metastaz olmuştur. Bu grup hastalar, diğer hastalara göre daha iyi prognoza sahiptir.

Vitiligonun disgamaglobulinemi ve immun sistem malign neoplazmlarında da görüldüğü bildirilmiştir. Her ne kadar vitiligolu deri, kronik aktinik hasara daha eğilimli ise de, vitiligolularda kutane malignitelerin insidansi düşüktür. Bu durum, vitiligolu hastaların güneş yanığından kaçınmak için güneşe az maruz kalmalarına bağlı olabilir.

VİTİLİGONUN TANI VE AYIRICI TANISI

Generalize vitiligonun tanısı, tipik dağılımlı, progresif, akiz, tebeşir beyazı veya süt beyazı maküllerin görülmesi ile konur. Wood ışığıyla muayene açık tenli hastalar ve güneşe maruz kalmamış alanlarda makülün tesbiti için gereklidir.

Vitiligo ile ayrılması gereken hastalıklar;

1. Kimyasal Lökoderma: Fenolik germisidlerle maruz kalmaya dair hikaye ve konfetti maküller.

2. Lepra: Endemik bölgede anestezik grimsi beyaz renkte anestezik maküller

3. Lupus Eritematozus: Atipik dağılım, inflamasyon ve atrofi ile (+) immunfloresan bulguları

4. Melanomla İlişkili Lökoderma: Farklı dağılım gösterebilir ve tamamen iyileşebilir. Melanositler bulunabilir.

5. MF: Düzensiz kenarlı olup koyu beyazdan süt beyazına değişen renk dağılımı gösterir ve biopsi ile tanı rahat konur.

6. Piebaldizm: Konjenitaldir. Stabile olup büyük hiperpigmente maküller farklı dağılımı ve beyaz perçemiyle dikkati çeker.

7. Pitriyazis Alba: Belirsiz sınırı, ince skuamı ve grimsi beyaz rengi ile ayrılabilir.

8. Postinflamatuar Hipomelanosis: Grimsi beyaz maküller, kesin olmayan bordür ve aynı bölgede ekzama ve psoriasis anemnezi ile ayrımı yapılabilir.

9. Tinea Versikolor: Wood lambası ile florasan veren ince skuamlar ve ( +) KOH preperatı. 1

0. Tuberoskleroz: Konjenital beyaz maküllerle seyreden stable bir hastalık olup ara sıra segmental ve konfetti maküller de gözlenir.

11. Waardenburg Sendromu: Oldukça geniş iç kathi, heterokromi, sağırlık ve geniş burun kökü.

VİTİLİGODA LABORATUAR ÇALIŞMALARI

Spesifik bir laboratuar bulgusu olmayan vitiligoda laboratuar çalışmaları ayırıcı tanı ve eşlik edebilen hastalıklara yönelik olmalıdır. Gerekli durumlarda yukarıda bahsi geçen hastalıklar için spesifik çalışmalar yapılmalıdır. Laboratuar çalışmaları özellikle; tiroid hastalıkları, diyabetes mellitus, pernisiyöz anemi ve adrenal yetmezlik olmak üzere vitiligoya eşlik edebilen hastalıkları içermelidir. Biopsi yapılırsa, özellikle vitiliginöz alanın kenar bölgelerini de içerecek şekilde Fontana-Masson boyası kullanılarak melanin durumu ortaya konmalıdır. Hasta PUVA tedavisi alacaksa ANA bakılmalı, karaciğer, böbrek fonksiyon testleri yapılmalı ve göz muayenesinden geçirilmelidir.

Serum a-MSH, kortikotropin ve eser elementlerin düzeylerinin ölçülmesine ya da saç analizleri yapılmasına ise gerek yoktur.

DOÇ. DR. LÜTFİYE ERSOY
Dr. Özer ARICAN